Từ hàng chục năm qua, tận dụng mặt nước sông Ô Giang đi qua trên địa bàn xã, bên cạnh nghề đánh bắt thủy sản, nhiều hộ dân sống bằng nghề ngư ở Hải Phong đã bắt đầu chuyển hướng sang nuôi cá lồng để phát triển kinh tế. Từ những lồng nuôi thô sơ ban đầu cũng như yếu về kinh nghiệm nuôi, đến nay nghề nuôi cá nước ngọt ở vùng đất này đã phát triển khá mạnh và người nuôi đã tích lũy được kinh nghiệm nuôi trồng vững vàng.
Gặp gỡ vợ chồng anh Phạm Văn Một ở thôn Văn Trị, một gia đình vốn có nghề chài lưới lâu năm trên sông Ô Giang, chúng tôi được nghe vợ chồng anh chia sẻ về những ngày tháng bắt đầu nghề nuôi cá bằng "lồng thuyền". Anh Một cho biết, gia đình anh nhờ nuôi cá chình, cá leo mà đời sống dần khấm khá và có điều kiện nuôi nấng con cái đàng hoàng. "Trước kia gia đình tôi sống bằng nhiều nghề khác nhau nhưng vẫn không thoát được nghèo, nhưng kể từ khi nuôi cá bằng "lồng thuyền" ở lòng hồ Ô Giang, cuộc sống đã thay đổi nhiều và ổn định, thu nhập của gia đình được cải thiện dần và bắt đầu có cuộc sống tốt hơn" – anh Một nói.
Xóm nuôi cá lồng ở thôn Văn Trị, xã Hải Phong, huyện Hải Lăng
Theo anh Một, khoảng 15 năm trước, gia đình anh tích góp và bắt đầu đầu tư nuôi cá lồng. Qua nhiều năm lăn lộn với nuôi cá chình, cá leo và một số con nuôi thủy sản khác. Cách đây khoảng 3 năm, anh Một được sự hỗ trợ vốn của địa phương (mức 3 triệu đồng/lồng) đã đầu tư đóng mới 3 lồng thuyền với tổng chi phí bình quân khoảng 15 triệu đồng/lồng. Hiện nay hầu như cá hộ nuôi cá lồng tại địa phương chủ yếu gắn bó với 2 loại con nuôi đó là cá chình và cá leo. Gia đình anh Một hiện đang nuôi 2 lồng cá chình (200 con giống, trị giá con giống mỗi lồng khoảng 20 triệu đồng/lồng); 1 lồng cá leo (khoảng 500 con giống).
"Lồng của gia đình tôi có kích cỡ dài khoảng 6 m, rộng 2 m, hình dạng y như chiếc thuyền với mũi nhọn, thân lồng được đục lỗ nhỏ. Khi đưa vào nuôi, mũi lồng nuôi được hướng về phía đầu nguồn sông và được cố định chắc chắn giữa sông. Đối với cá chình thì khoảng 2 năm sẽ cho thu hoạch và lãi bình quân đạt khoảng 100 triệu đồng/lồng. Cá leo thì giá trị thấp hơn và thời gian thu hoạch ngắn hơn (khoảng 3-4 tháng), và hầu như các hộ nuôi đều thực hiện phương châm "cá leo nuôi cá chình", nghĩa là tập trung đầu tư và phần lãi trọn gói thu được sẽ từ cá chình. Như gia đình tôi, nhờ tận dụng được nguồn cá vụn đánh bắt được để nuôi cá leo, cá chình nên nguồn lãi thu được cao hơn", anh Một chia sẻ thêm.
Loại hình lồng thuyền nuôi cá chình, cá leo ở xã Hải Phong, huyện Hải Lăng mang lại nhiều hiệu quả cao, giúp cuộc sống của người dân ngày càng được ổn định.
Cũng như gia đình anh Một, nhờ nuôi cá lồng mà đời sống kinh tế của gia đình anh Phạm Văn Tin giờ đây đã khá giả hơn rất nhiều. Anh cho biết, gia đình anh hiện nuôi 3 lồng cá chình và đây cũng là nguồn thu nhập chính để nuôi 4 đứa con ăn học và nâng cao đời sống.
"Mấy ngày trước gia đình tôi thu đợt 1 lứa cá chình, cá thu đạt trọng lượng bình quân 3-4kg/con, cá biệt có con đạt đến 6kg, cá dưới 1 kg thả lại nuôi. Giá cá chình tại chỗ hiện nay đạt trên 500.000 đồng/kg, tính sơ sơ nguồn thu từ bán cá chình đợt này đã giúp gia đình tôi gần đủ hoàn thiện ngôi nhà. Thật sự là nhờ cá chình mà không chỉ gia đình tôi mà hàng chục gia đình làm nghề ngư ở vùng này thoát nghèo và dần có cuộc sống khá giả", anh Tin chia sẻ.
Ưu điểm của lồng thuyền nhôm này khá mát nên giúp cá sinh trưởng tốt, ít bệnh, độ bền lên đến hàng chục năm và đặc biệt là không bị trôi mỗi khi lũ về.
Ông Nguyễn Hữu Đông, cán bộ Địa chính – Nông nghiệp xã Hải Phong cho biết, hiện nay phần lớn các hộ nuôi cá chình, cá leo thương phẩm tại địa phương đã chuyển sang loại hình lồng thuyền nhiều ưu điểm để thay thế cho lồng nhôm vuông, lồng tre, lưới để vừa tăng hiệu quả nuôi trồng và thích ứng với biến đổi khì hậu, dòng chảy của sông.
Theo ông Đông, để nâng cao hiệu quả nuôi cá nước ngọt bền vững, thời gian qua từ nguồn vốn hỗ trợ sản xuất của chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của huyện, xã, hàng chục hộ dân trên địa bàn đã được hỗ trợ để chuyển đổi lồng nuôi. "Qua nhiều vụ nuôi, chúng tôi nhận thấy lồng nuôi này đạt hiệu quả cao, có tính bền vững, đặc biệt là đối với cá chình, cá leo. Nó cũng phù hợp với địa hình sông ngắn, dốc và chảy xiết vào mùa mưa lũ như sông Ô Lâu, Ô Giang nên đảm bảo an toàn cao giúp người nuôi hạn chế thấp nhất rủi ro. Hiện toàn xã đã phát triển được khoảng 90 lồng nuôi cá, trong đó lồng nuôi cá chình chiếm gần 2/3, còn lại là lồng nuôi cá leo, tập trung chủ yếu ở các thôn Câu Nhi, Hà Lỗ và Văn Trị. Những hộ nuôi cá lồng trên địa bàn chủ yếu trước đây làm nghề sông nước nên đời sống khó khăn, từ khi chuyển qua nuôi cá mà nhiều hộ đã vươn lên thoát nghèo, nhiều hộ khá giả. Vì vậy, thời gian tới những hộ dân có nhu cầu chuyển đổi lồng nuôi, địa phương sẽ cố gắng tạo điều kiện hỗ trợ từ các nguồn vốn có được để giúp các hộ yên tâm nuôi trồng", ông Đông cho hay.