Ném là loại cây gia vị trồng thích hợp với vùng cát. Những năm gần đây giá ném trên thị trường khá cao nên người dân quan tâm phát triển loại cây này. Gia đình chị Phan Thị Hoa ở thôn 9, xã Triệu Vân, huyện Triệu Phong trồng trên 3,5 sào ném và kiệu từ tháng 9 năm trước, đến tháng 1 năm nay chị Hoa đã thu hoạch đợt đầu tiên với hơn 3 tạ ném cây tươi bán được 6 triệu đồng. Tháng 4 vừa rồi khi cây ném đã già, củ to, sáng da và căng đều, chị Hoa tiến hành thu hoạch được 3 tạ ném củ. Với giá ném củ hiện nay trên thị trường 50- 55 ngàn đồng/kg, chị Hoa bán được 15 triệu đồng tiền ném. Chị Hoa cho biết: “Đất cát của Triệu Vân rất thích hợp với cây ném, do vậy cây ném phát triển tốt, năng suất cao. Gia đình tôi cũng như người dân ở đây trồng nhiều.
Cây ném cho thu hoạch trong thời gian dài từ khi thu hoạch lá tỉa cho đến thu hoạch củ nên nông dân có thu nhập đáng kể, nhất là vào dịp tết, bán ném lá rất được giá. Năm nay ném giá có thấp hơn một chút nhưng trồng ném cũng cho thu nhập cao. Mỗi sào thu nhập được khoảng 6-7 triệu đồng”. Toàn xã Triệu Vân hiện có khoảng trên 20 ha ném và kiệu. Năng suất bình quân đạt 2 tấn/ ha; giá trị kinh tế mang lại khoảng 120- 140 triệu đồng/ha, vượt trội hơn hẳn so với nhiều loại cây trồng khác. Nhờ có cây ném, kiệu mà nhiều hộ gia đình đã có nguồn thu nhập khá, cải thiện được đời sống. Thấy rõ nguồn lợi mang lại từ cây ném, kiệu, không chỉ riêng xã Triệu Vân, Triệu Phong mà nhiều địa phương khác ven biển đã chuyển đổi nhiều diện tích trồng khoai lang kém hiệu quả sang trồng ném.
Đặc biệt, từ khi xảy ra sự cố ô nhiễm môi trường biển, các địa phương ven biển đã chú trọng đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp. Ngoài các loại cây màu như đậu đỗ, dưa, mướp… thì các loại cây gia vị như ném, kiệu, hành được nông dân quan tâm phát triển. Để khuyến khích người dân phát triển cây ném, một số xã đã hỗ trợ người dân ném giống, phối hợp với Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện tổ chức tập huấn kỹ thuật trồng trọt, nông dân đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất ném đã tăng hiệu quả sử dụng đất, tăng giá trị trên một đơn vị diện tích. Cây ném mang lại thu nhập khá cao cho người dân. Trồng ném còn làm cho đất cát tơi xốp, tăng độ phì của đất. Cây ném có thể chịu nóng, hạn và úng khá tốt, kỹ thuật trồng ném đơn giản, dễ làm; loại cây này lại ít bị sâu bệnh hại, sinh trưởng tốt nên rất dễ phát triển ở quy mô lớn.
Nhưng để cây ném trở thành cây trồng chủ lực trong tái cơ cấu nông nghiệp tại các xã vùng cát ven biển thì cần mở rộng thị trường tiêu thụ ổn định cho sản phẩm. Hiện tại, nông dân bán ném mới ở mức tiêu thụ tại chỗ với số lượng ít, nếu sản phẩm có số lượng nhiều sẽ khó tiêu thụ bởi chưa có đầu mối thu mua để bán đi các tỉnh, thành trong cả nước. Sản phẩm ném củ lại khó bảo quản trong thời gian dài nên giá cả phụ thuộc nhiều vào thời vụ. Vì thế, nông dân rất cần sự hỗ trợ và liên kết từ phía chính quyền và doanh nghiệp để giải quyết đầu ra cho sản phẩm một cách ổn định. Ông Trần Khương Khách, Chủ tịch Hội Nông dân xã Triệu Vân, huyện Triệu Phong cho biết: “Chính quyền địa phương cùng với các đoàn thể đang tìm nguồn tiêu thụ ổn định sản phẩm ném cho nông dân. Đồng thời, phấn đấu xây dựng thương hiệu của cây ném trên vùng cát của xã Triệu Vân để có năng suất và chất lượng cao hơn, dễ tiêu thụ hơn”.
Cây ném không chỉ là cây gia vị mà còn là một trong những cây có nhiều tác dụng trong chữa cảm, trúng phong, nhức đầu, sổ mũi, ho, ngộ độc thức ăn... nên được nhiều người ưa dùng. Vì vậy, cùng với việc mở rộng diện tích, hình thành các vùng chuyên canh thì việc tìm thị trường tiêu thụ ổn định cho sản phẩm, xây dựng thương hiệu là điều kiện phát triển cây ném một cách bền vững trong điều kiện biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng gay gắt, góp phần giúp nông dân vùng ven biển nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.
Võ Thái Hòa