Với mục tiêu phát triển điện mặt trời đạt 1GWp vào năm 2020, Thủ tướng đã ban hành Quyết định số 2068/2015 phê duyệt Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quyết định số 11/2017 về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam.
Số liệu cập nhật tính đến thời điểm này cả nước mới chỉ có 815 khách hàng lắp đặt điện mặt trời áp mái. Trong đó, TPHCM là một trong những địa phương đi đầu với 762 khách hàng là doanh nghiệp, hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời áp mái, tổng công suất đạt 8,18 MWp. Đáng chú ý, một bộ phận trong số này có nhu cầu bán lại phần điện dư cho Tổng công ty Điện lực TPHCM.
Tuy nhiên, đây mới chỉ con số rất nhỏ so với tiềm năng lớn về năng lượng mặt trời tại Việt Nam.
Tìm hiểu thực tế có thể thấy “điểm nghẽn” làm điện mặt trời áp mái chưa đạt hiệu quả như mong muốn là do đầu tư điện mặt trời áp mái chi phí còn cao và chưa bán được điện.
 |
| Cần tháo gỡ " điểm nghẽn" để phát triển điện mặt trời áp mái .Ảnh: VGP /Toàn Thắng |
Tại TPHCM, địa phương đi đầu cả nước trong việc lắp đặt điện mặt trời áp mái tại các hộ gia đình, cơ quan, doanh nghiệp đến nay vẫn chưa thể ký hợp đồng mua bán điện mặt trời với khách hàng vì chưa có hướng dẫn chính thức về cách tính toán bù trừ điện năng tiêu thụ, thuế GTGT và phát hành hóa đơn cho khách hàng theo quy định của Bộ Tài chính. Được biết Tổng công ty Điện lực TPHCM đã kiến nghị những vướng mắc này lên Bộ Công Thương và vẫn đang chờ hướng dẫn để triển khai.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết biết theo Quyết định số 11/2017 của Thủ tướng Chinh phủ, các dự án điện mặt trời lắp mái nối lưới điện quốc gia được thực hiện theo cơ chế bù trừ điện năng, sử dụng công tơ hai chiều.
Trong một chu kỳ thanh toán, lượng điện phát ra từ các dự án này lớn hơn lượng điện tiêu thụ sẽ được chuyển sang chu kỳ thanh toán kế tiếp. Kết thúc năm hoặc khi kết thúc hợp đồng mua bán điện, lượng điện phát dư sẽ được bán cho bên mua điện với giá bán điện theo quy định.
Tuy nhiên đến nay, giao dịch mua bán vẫn chưa thể triển khai. Đây là vướng mắc lớn nhất khiến điện mặt trời áp mái bị cầm chừng thời gian qua, việc thanh toán tiền cho người dân đang bị "treo" do vướng mắc về thủ tục.
Hiện nay Bộ Công Thương đang xem xét trình Chính phủ sửa đổi cơ chế giá áp dụng cho điện sản xuất từ các nguồn năng lượng tái tạo, đối với dự án điện mặt trời áp dụng sau tháng 6/2019, hợp đồng mua bán điện cho các dự án điện mặt trời. Để gỡ vướng cho điện mặt trời áp mái về các vấn đề liên quan thuế, bù trừ điện năng, cách thức thanh toán… Bộ Công Thương đã gửi dự thảo xin ý kiến các Bộ, ngành để trình Chính phủ xem xét điều chỉnh Quyết định số 11/2017.
Tại cuộc họp báo Công bố chi phí sản xuất kinh doanh điện của EVN, ông Đinh Quang Tri, Phó Tổng giám đốc EVN cũng kiến nghị đẩy mạnh điện mặt trời áp mái và xem đây là giải pháp căn cơ giảm áp lực cho ngành điện.
Phó Tổng Giám đốc EVN chỉ ra rằng công suất 3-5 KWp từ điện mặt trời áp mái mỗi hộ không phải lớn nhưng tính trên tổng số 30 triệu hộ ở Việt Nam sẽ sản sinh lượng điện 3.000 MW. "Đây là con số lớn sẽ góp phần giảm tải áp lực đầu tư nguồn điện, nhất là khi các nguồn nhiên liệu truyền thống phục vụ sản xuất điện đang ngày càng cạn kiệt", ông Tri nhấn mạnh.
Toàn Thắng