Sinh thời, trên cương vị và trọng trách của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm và coi trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn để Đảng ta ngày càng trong sạch,vững mạnh. Người là tấm gương sáng về rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống để mỗi cán bộ, đảng viên noi theo. Người luôn căn dặn cán bộ, đảng viên: “Đảng ta không phải là một tổ chức để làm quan, phát tài. Nó phải làm tròn nhiệm vụ giải phóng dân tộc, làm cho Tổ quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng”. Trong tác phẩm “Đường Kếch mệnh” được xuất bản thành sách năm 1927, mặc dù đây không phải là một tác phẩm chuyên luận về vấn đề đạo đức cách mạng nhưng ở ngay trang đầu tác phẩm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt vấn đề đạo đức tư cách của người cán bộ cách mạng, Người nêu lên 23 tiêu chuẩn, quy tụ trong 3 mối quan hệ cơ bản của một con người, thuộc tư cách một người cách mạng: Với mình, với người và với việc. Người đã nêu lên những vấn đề cơ bản về đạo đức của người Cộng sản; đó là sự kết hợp giữa đức và tài, trí và dũng, thể hiện mối quan hệ gắn bó giữa cá nhân với tổ chức, với đoàn thể. Muốn làm cách mạng, trước hết cán bộ, đảng viên phải thấm nhuần đạo đức tư cách người cách mạng, điều này bảo đảm cho người cách mạng giữ vững được chủ nghĩa mà mình đã giác ngộ, đã chấp nhận, đã đi theo. Đây cũng chính là “cái gốc” của người cán bộ. Đặc biệt, trong Di chúc, Người nhấn mạnh: “Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.
Thấm nhuần sâu sắc lời dạy của Người, qua 90 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Đảng ta luôn đề ra chủ trương, đường lối đúng đắn, sáng tạo để lãnh đạo và đưa cách mạng Việt Nam từ thắng lợi này đến thắng lợi khác từ thắng lợi của Cách mạng tháng Tám lập nên nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, thắng lợi Điện Biên phủ năm 1954 “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” đến đại thắng mùa xuân năm 1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước; thành tựu của hơn 33 năm tiến hành công cuộc đổi mới đã làm cho vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên trường quốc tế ngày càng nâng cao, Việt Nam không chỉ là bạn mà còn là đối tác tin cậy của hầu hết các nước, vùng lãnh thổ trên thế giới. Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Vì vậy, trên cơ sở đánh giá khách quan, toàn diện và sâu sắc về công tác xây dựng Đảng trong nhiệm kỳ Đại hội XII, Đại hội XIII khẳng định: “Công tác xây dựng Đảng trong nhiệm kỳ này đã đạt được kết quả toàn diện, trong đó nổi bật là: Đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; sắp xếp tổ chức bộ máy, sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và tinh giản biên chế của hệ thống chính trị; đổi mới công tác cán bộ và ngăn chặn tình trạng chạy chức, chạy quyền; tăng cường kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, xử lý nghiêm những tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên vi phạm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Kết quả của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng các nhiệm kỳ qua và nhiệm kỳ Đại hội XII đã góp phần rất quan trọng để đất nước ta có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay; Đảng ta đoàn kết, thống nhất và trong sạch, vững mạnh hơn; niềm tin của nhân dân đối với Đảng được củng cố, tăng cường hơn, tạo nền tảng vững chắc đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững trong những năm tới”.
Trong thời kỳ đổi mới, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết về xây dựng, chỉnh đốn Đảng nhằm đáp ứng những vấn đề bức thiết thực tiễn đặt ra. Nội dung xây dựng, chỉnh đốn Đảng được thực hiện toàn diện, đồng bộ về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Cương lĩnh, đường lối đổi mới của Đảng không ngừng được bổ sung, phát triển và hiện thực hóa. Trình độ lý luận của Đảng và cán bộ, đảng viên được nâng cao, củng cố vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng. Hệ thống tổ chức đảng được xây dựng, củng cố vững mạnh từ Trung ương tới cơ sở, chất lượng đảng viên dần được nâng lên. Đại đa số cán bộ, đảng viên có ý thức tự rèn luyện, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, nêu cao trách nhiệm phục vụ Nhân dân, được Nhân dân tin tưởng. Trên cơ sở đánh giá đúng tình hình trong nước, khu vực, thế giới và dự báo xu thế phát triển của thời đại, Đại hội XIII của Đảng đã xác định phương hướng công tác xây dựng Đảng trong nhiệm kỳ là: “Tiếp tục kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội và đường lối đổi mới của Đảng, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền, sức chiến đấu của Đảng và hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước…”
Tuy nhiên, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện vẫn còn bộc lộ một số những hạn chế, chưa theo kịp yêu cầu của tình hình mới; Công tác kiểm tra, giám sát có lúc chưa thường xuyên, việc thực hiện nguyên tắc tự phê bình và phê bình còn nể nang, né tránh, “dĩ hoà vi quý”. Tình trạng suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa được đẩy lùi. Bên cạnh đó, các thế lực thù địch vẫn đang tìm mọi cách phá hoại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta; chúng ra sức xuyên tạc, vu cáo Đảng, Nhà nước ta, tấn công quyết liệt, trực diện vào hệ tư tưởng, Cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng, kích động, chia rẽ nội bộ Đảng, chia rẽ Đảng, Nhà nước với Nhân dân.
Để xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh theo Văn kiện Đại hội XIII, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân . Trong thời gian tới, cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ cơ bản sau:
Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp uỷ, tổ chức đảng và đảng viên. Các cấp ủy, tổ chức đảng cần tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, nâng cao tính chiến đấu, tính thuyết phục và hiệu quả của công tác tư tưởng; luôn lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, những khó khăn, vướng mắc trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân. Kiên quyết, kiên trì thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI và Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng bằng các giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, đồng bộ. Thực hiện nghiêm tự phê bình và phê bình từ Trung ương đến chi bộ; cấp ủy cấp trên chủ động gợi ý kiểm điểm đối với tập thể, cá nhân ở những nơi có vấn đề phức tạp, có biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; coi trọng kiểm tra việc sửa chữa, khắc phục hạn chế, khuyết điểm. Tiếp tục bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng theo Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22 tháng 10 năm 2018 của Bộ Chính trị. Cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị các cấp cần phải gương mẫu, nói đi đôi với làm, đặc biệt phải nêu gương theo Quy định số 101-QÐ/TW ngày 07/6/2012 của Ban Bí thư về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên ,nhất là lãnh đạo chủ chốt các cấp; Quy định số 55-QĐ/TW ngày 19/12/2016 của Bộ Chính trị về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên; Quy định số 08-QĐ/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương quy định về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp”. Đưa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05- CT/TW ngày 15 tháng 05 năm 2016 của Bộ Chính trị trở thành công việc thường xuyên, hàng ngày của mỗi tổ chức, cá nhân, đơn vị với nhiều nội dung phong phú và thiết thực, gắn với chức trách, nhiệm vụ của từng cán bộ, đảng viên. Đổi mới phong cách làm việc, nói đi đôi với làm, thực hiện nghiêm túc Quy định số 47-QÐ/TW, ngày 01 tháng 11 năm 2011 của Ban Chấp hành Trung ương về “Những điều đảng viên không được làm”.
Hai là, nâng cao chất lượng cán bộ, chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, gắn xây dựng đội ngũ đảng viên với xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý.
Tập trung lãnh đạo, triển khai tổ chức thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết về công tác cán bộ và chính sách cán bộ nhất là Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 của Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XII “về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đầy đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”; Quy định số 205-QĐ/TW ngày 23-9-2019 của Bộ Chính trị về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền; thường xuyên rà soát, bổ sung quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, điều động, bổ nhiệm, luân chuyển cán bộ theo đúng quy định; tăng cường giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên toàn diện, nhất là bồi dưỡng trình độ lý luận chính trị. Chú trọng rèn luyện cán bộ, đảng viên thông qua hoạt động thực tiễn. Kết hợp đánh giá, phân loại chất lượng, khen thưởng, bố trí, sử dụng và thực hiện đúng chính sách cán bộ.
Ba là, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng. Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng là nội dung cơ bản trong công tác xây dựng Đảng, là yếu tố cơ bản để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị, là cơ sở để xây dựng Đảng ta là đạo đức, là văn minh. Bên cạnh đó, ủy ban kiểm tra các cấp cần xây dựng và thực hiện nghiêm túc kế hoạch kiểm tra, giám sát tổ chức đảng, đảng viên thuộc quyền. Tập trung kiểm tra, giám sát việc thi hành Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng. Thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao và giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống, chấp hành kỷ luật của cán bộ, đảng viên. Kết hợp kiểm tra, giám sát thường xuyên và kiểm tra, giám sát định kỳ. Phát huy vai trò của Nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát. Đồng thời, tiếp tục thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở, thực hiện tốt phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng. Xem xét, xử lý công minh, chính xác, kịp thời những cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật. Hải Nam