Việc đầu tiên và quan trọng nhất là giữ ổn định kinh tế vĩ mô, trong đó, giữ ổn định tiền tệ là cốt lõi
Ngày 21/9 (rạng sáng 22/9 theo giờ Việt Nam), Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã công bố đợt tăng lãi suất tiếp theo, trong nỗ lực nhằm kiềm chế tình trạng lạm phát đang ở mức cao kỷ lục trong 4 thập kỷ.
Fed thông báo quyết định tăng lãi suất cơ bản thêm 0,75 điểm phần trăm, lên biên độ 3% đến 3,25%.
Đây là lần tăng lãi suất thứ 5 trong năm nay và là lần thứ 3 liên tiếp Fed tăng lãi suất 0,75 điểm phần trăm. Biên độ 3%-3,25% cũng là lãi suất cao nhất của Fed tính từ tháng 1/2008.
Fed phát đi tín hiệu sẽ tăng lãi suất lên 4,4% trước cuối năm nay trước khi đạt mức đỉnh 4,6% vào năm 2023 để chống lạm phát.
Bình luận về động thái này, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cho rằng, việc Fed tăng lãi suất có mục đích là kiềm chế lạm phát nền kinh tế Mỹ, giá trị đồng USD lên giá, nền kinh tế sẽ "trầm lắng" hơn.
Tăng trưởng của kinh tế Mỹ chậm lại có thể không quá ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán và giá trị lâu dài của đồng USD.
Thực tế, việc tăng lãi suất lần thứ 3 ở mức 0,75 điểm phần trăm dù khá cao nhưng hoàn toàn trong dự báo của các nhà đầu tư nên dù có tác động cũng sẽ không có cú sốc nào với thị trường.
Với Việt Nam, khi Fed tăng lãi suất, về lý thuyết sẽ tác động tới sức ép tỉ giá USD cao hơn, có một số ý kiến cho rằng có thể nới để tỉ giá tăng, hỗ trợ các DN xuất khẩu.
Tuy nhiên, chuyên gia Đinh Trọng Thịnh đồng tình với quan điểm điều hành của Chính phủ và NHNN là giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.
Nếu phá giá VND thì lạm phát cơ bản sẽ tăng lên, làm suy giảm lòng tin của thị trường, người dân chuyển sang mua vàng, ngoại tệ... Trong khi đó, giá đầu vào nguyên vật liệu, chi phí khấu hao tăng lên kéo theo giá hàng hóa, tạo vòng xoáy lạm phát ngày càng lớn, bào mòn mọi thành quả tăng trưởng của nền kinh tế.
Vị chuyên gia này cho rằng, việc đầu tiên và quan trọng nhất là giữ ổn định kinh tế vĩ mô, trong đó, giữ ổn định tiền tệ là cốt lõi. Nếu duy trì tương đối tỉ giá VND/USD thì chỉ số lạm phát cơ bản sẽ ở mức thấp, kìm giữ giá các hàng hóa khác, bảo đảm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng thấp từ nay đến cuối năm và cả những năm tiếp theo.
Để duy trì tỉ giá, NHNN đang can thiệp bằng nhiều biện pháp, trong đó có can thiệp bằng bán USD trong thời gian gần đây. Thực tế, với dự trữ ngoại hối khá dồi dào, NHNN có đủ nguồn lực can thiệp thị trường để duy trì tỉ giá tương đối. Trong dài hạn, USD sẽ sớm ổn định. Giữ tỉ giá bảo đảm lạm phát cơ bản ổn định, từ đó, hoàn toàn có thể đạt mục tiêu kiểm soát lạm phát chung dưới 4% đi đôi với bảo đảm mục tiêu tăng trưởng.
Với các ngân hàng thương mại, việc điều chỉnh lãi suất theo thị trường nên khó tránh khỏi các thời điểm một số ngân hàng tăng lãi suất huy động. Tuy nhiên, quan điểm của Chính phủ và NHNN là hạn chế tăng lãi suất cho vay, hỗ trợ nền kinh tế.
Chuyên gia Đinh Trọng Thịnh phân tích thêm: Việc duy trì room tín dụng là cần thiết. Cách làm nới room tín dụng có chọn lọc, phân bổ tăng cho một số ngân hàng có tình hình tài chính tốt cũng như đóng góp nhiều trong chính sách tái cơ cấu như vừa qua là hợp lý. Việc giới hạn tín dụng của NHNN phần nào cũng hạn chế hiện tượng các ngân hàng đẩy lãi suất huy động lên cao cạnh tranh nhau thu hút nguồn vốn cho vay quá mức, ảnh hưởng đến an toàn hệ thống.
Bên cạnh đó, việc NHNN duy trì các lãi suất điều hành, tạo điều kiện để các ngân hàng giữ ổn định tương đối lãi suất huy động và cho vay.
NHNN có biện pháp điều hành bằng thị trường mở, lãi suất qua đêm, lãi suất liên ngân hàng..., phần nào giúp duy trì lãi suất huy động, cho vay không tăng quá cao.
Trước đó, Báo cáo Triển vọng phát triển châu Á (ADO) cập nhật 2022 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) phân tích: NHNN đã duy trì thành công chính sách tiền tệ mở rộng nhưng linh hoạt, tạo điều kiện cho vay vốn với chi phí thấp đồng thời kiềm chế lạm phát.
Cụ thể, NHNN đã bắt đầu kiểm soát tác động của việc tăng giá đồng USD bằng cách bán khoảng 7 tỷ USD trong 7 tháng đầu năm 2022 để ổn định tỉ giá hối đoái, giúp tiền đồng giảm giá ở mức 2% so với USD, khiến cho tiền đồng ổn định hơn so với các đồng tiền khác ở Đông Nam Á.
Tại phiên họp Chính phủ chuyên đề ngày 22/9, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho hay, trong bối cảnh đồng tiền nhiều nước mất giá rất mạnh so với đồng USD, thì đồng tiền Việt Nam vẫn thuộc nhóm ít mất giá nhất so với khu vực và thế giới.
Thống đốc cho rằng, thách thức lớn nhất trong điều hành kinh tế vĩ mô vẫn là kiểm soát lạm phát, dù các tổ chức quốc tế đều đánh giá năm 2022, Việt Nam có thể kiểm soát lạm phát dưới 4% như mục tiêu Quốc hội đề ra.
Trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, Ngân hàng sẽ kiên trì các giải pháp theo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, nhưng "ổn định không có nghĩa là cố định" mà theo sát mọi diễn biến để điều hành phù hợp tình hình.
Huy Thắng