 |
| Buổi tọa đàm được tổ hình thức trực tuyến (Ảnh: M.P) |
Ngày 1/10, Tạp chí Hải quan đã tổ chức Diễn đàn chính sách trực tuyến "Hỗ trợ doanh nghiệp trong đại dịch COVID-19: Từ chính sách đến thực tiễn” nhằm đánh giá về các chính sách giãn, hoãn, giảm thuế; các chính sách liên quan lĩnh vực tín dụng ngân hàng; tác động “trợ lực” của các chính sách này đối với thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp và giải pháp tiếp theo để doanh nghiệp được thụ hưởng các chính sách hỗ trợ một cách kịp thời, hiệu quả.
Thời gian qua, đại dịch COVID-19 bùng phát, lan rộng tới hầu hết các địa phương trên toàn quốc, đã gây tổn hại rất lớn đến mọi mặt của đời sống, trong đó có hoạt động sản xuất kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp.
Theo số liệu mới nhất của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) trong 8 tháng đầu năm nay, đã có trên 85.000 doanh nghiệp rút khỏi thị trường, tăng hơn 24% so với cùng kỳ năm 2020 do ảnh hưởng của dịch bệnh và giãn cách xã hội kéo dài.
Đặc biệt, trong 4 tháng trở lại đây, tổng cầu nền kinh tế suy giảm, sản xuất, giao thương đình trệ, chuỗi cung ứng đứt gãy, lao động mất việc làm, nhiều đơn hàng bị mất… Đối với các ngành hàng liên quan đến xuất khẩu và sử dụng nhiều lao động, chỉ có 15-20% các nhà máy sản xuất cầm chừng do thực hiện được “3 tại chỗ”, còn lại đến 80-85% số nhà máy phải ngừng ngừng sản xuất. Các con số này cho thấy mức độ khó khăn của doanh nghiệp là rất lớn. Trong bối cảnh dịch kéo dài suốt từ năm 2020 đến nay với mức độ ngày càng phức tạp, Chính phủ cùng các bộ, ngành đã ban hành nhiều chính sách, triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ, giúp doanh nghiệp có thêm “sức đề kháng” cũng như nguồn lực để khôi phục và duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong số đó, đáng chú ý là các chính sách về giãn, hoãn tiền thuế, chính sách hỗ trợ về tín dụng, và mới đây nhất Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét ban hành gói miễn, giảm thuế cụ thể lên tới 21,3 nghìn tỷ đồng. . .
Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền Hỗ trợ người nộp thuế, Tổng cục thuế cho biết, trong năm 2020, ngân sách đã hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp 129 nghìn tỉ đồng. Đến năm 2021, Bộ Tài chính với vai trò là tham mưu và triển khai trực tiếp các biện pháp có tác động đến nguồn lực tài chính đến người dân và doanh nghiệp. Theo đó, từ đầu năm do đã lường trước những tác động của dịch bệnh nên Bộ Tài chính đã đề xuất với Chính phủ duy trì chính sách miễn giảm cho khoảng 30 loại phí, lệ phí có tác động đến hoạt động của doanh nghiệp và đời sống người dân. Đồng thời duy trì giảm thuế suất thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng thiết yếu... Với Nghị định 52/2021/NĐ-CP, Bộ Tài chính ước số tiền gia hạn thuế, tiền cho đất cho doanh nghiệp vào khoảng 115 nghìn tỷ đồng. Tính đến thời điểm hiện tại, tổng số tiền thuế, tiền thuê đất được gia hạn là 78.501 tỷ đồng. Trong đó số tiền được hỗ trợ nhiều nhất là tiền thuế giá trị gia tăng chiếm 60% tổng số tiền hỗ trợ. Bà Nguyễn Thị Thu cho biết, những chính sách này phần nào đó giảm bớt áp lực số tiền phải thanh toán vào ngân sách nhà nước và cũng tạo điều kiện cho doanh nghiệp có nguồn lực tài chính để sản xuất, quay vòng vốn cũng như thanh toán các đầu vào khác. Với công cụ trực tiếp này đã hỗ trợ các doanh nghiệp duy trì quá trình sản xuất.
Mới đây nhất, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nghị quyết về một số giải pháp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân chịu tác động của dịch COVID-19 số tiền khoảng 21,3 nghìn tỷ đồng. Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, gói hỗ trợ này mang tính chất miễn giảm trực tiếp số thuế phải nộp trong khi các gói hỗ trợ trước chỉ là gia hạn thời hạn nộp thuế và mang tính chất là Nhà nước cho vay và không phải nộp lãi. Nhiều sắc thuế được hỗ trợ như: thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân và tiền chậm nộp.
Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, trong năm 2021, những chính sách về miễn giảm thuế, tiền thuê đó tiếp tục được thực hiện và được kỳ vọng sẽ mang lại hiệu ứng cao cho các doanh nghiệp phục hồi. Các chính sách cơ cấu nợ, miễn giảm lãi, phí đã giúp nhiều doanh nghiệp giảm nghĩa vụ tài chính, tăng khả năng tiếp cận vốn, giảm áp lực trích lập dự phòng rủi ro cho ngân hàng.
Tuy nhiên, nhìn nhận một cách thực tế, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, tỷ lệ thụ hưởng các chính sách hỗ trợ của doanh nghiệp còn rất hạn chế, nhiều chính sách ban hành ngắn hạn, chưa tương xứng với tình trạng và khả năng phục hồi của doanh nghiệp. Nhiều dự báo cho rằng, phải đến giữa năm 2022, các doanh nghiệp mới phần nào khôi phục được.
Chẳng hạn, về chính sách thuế, Trưởng Ban Pháp chế của VCCI nêu rõ, các chính sách mới thực hiện tích cực từ phía “giảm thu”, chưa “tăng chi” để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân. Mức độ hỗ trợ còn ít, trong khi chính sách “giảm thu” thì doanh nghiệp nào còn doanh thu mới được thụ hưởng, trong khi nhiều doanh nghiệp hiện đã không còn nguồn thu, dẫn đến tỷ lệ thụ hưởng hạn chế.
“Ngoài ra, một số chính sách hỗ trợ mới đang thiết kế ở mức giãn, hoãn, không phải giảm. Nên doanh nghiệp cần các nhóm giải pháp phải mạnh hơn, phải là “tiền tươi thóc thật”, bởi nhiều chi phí tài chính vẫn như “quả bom” treo lơ lửng đối với doanh nghiệp”, ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.
Đại diện VCCI khuyến nghị, ngành Thuế nên có biện pháp giải đáp vướng mắc về thuế cho doanh nghiệp. VCCI hiện sắp có cổng thông tin để tháo gỡ cho doanh nghiệp vấn đề này, cũng như cố gắng hệ thống hóa chính sách hỗ trợ từ Trung ương đến địa phương dễ hiểu, đơn giản hơn.
Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng thì thời gian qua hệ thống ngân hàng đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp như thực hiện việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ cho các doanh nghiệp theo tinh thần Thông tư 03/2021/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước. Để có nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp các tổ chức tín dụng đã nỗ lực mở rộng hoạt động kinh doanh, đẩy mạnh hoạt động dịch vụ nhằm tăng lợi nhuận.
Ông Nguyễn Quốc Hùng cho hay, ngân hàng hỗ trợ doanh nghiệp hoàn toàn từ tiền của các ngân hàng, không có nguồn lực nào khác. Nên quy định doanh nghiệp có nợ xấu không được vay vốn cần tiếp cận từ 2 phía, nhất là khi lĩnh vực ngân hàng rất nhạy cảm. Nếu doanh nghiệp không bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, vẫn sản xuất kinh doanh hiệu quả thì nên chia sẻ ngược lại với các ngân hàng. Doanh nghiệp nếu có nợ xấu, nhưng chứng minh được khả năng phục hồi, trả được nợ thì ngân hàng có thể xem xét cấp tín dụng.
Tuy nhiên, theo Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng, những khó khăn đang khiến dư địa hỗ trợ doanh nghiệp của các tổ chức tín dụng đã gần như cạn kiệt. Tác động của COVID-19 đến các tổ chức tín dụng có độ trễ, hiện ngân hàng đồng ý cho doanh nghiệp vay nhưng nếu doanh nghiệp không trả được nợ thì ngân hàng là người chịu ảnh hưởng. Vì thế, để các tổ chức tín dụng có thêm nguồn lực và điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp thì chính sách phải dài hạn. Về nguồn lực cho tín dụng, ông Nguyễn Quốc Hùng cho hay, chính sách tiền tệ đã sử dụng hết khả năng, nên cần sự vào cuộc của chính sách tài khóa. Chính phủ có thể phát hành trái phiếu, vay từ ngân hàng trung ương như các quốc gia khác… để có đủ nguồn lực hỗ trợ nền kinh tế./.