Bài 1: Tham vấn cộng đồng: Trên chỉ dưới, dưới chỉ trên
Để đạt được tiêu chí chính quyền và dân cư khu vực điểm mỏ đồng thuận cho doanh nghiệp khai thác, các đơn vị muốn nộp hồ sơ đấu thầu khai thác mỏ khoáng sản tại Quảng Trị đang vắt óc tìm cách đề nghị địa phương tổ chức tham vấn cộng đồng. Nhưng dù gõ cửa đủ các cơ quan, ban ngành, địa phương đều nhận những cái lắc đầu từ chối, dưới chỉ lên trên, trên lại chỉ xuống dưới.
Trước đó, ngày 27/12/2016, UBND tỉnh Quảng Trị ban hành Quyết định 3330 phê duyệt quy hoạch thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản đến năm 2020, có tính đến năm 2030. Trên cơ sở này, trong tháng 4/2017, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 735 phê duyệt kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản và Quyết định 805 về việc tổ chức đấu giá quyền khai thác các mỏ khoáng sản trên địa bàn tỉnh năm 2017. Theo đó, Quảng Trị sẽ có 11 điểm mỏ tại 12 khu vực được đấu giá, trong đó có 11 điểm được khai thác cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường và 1 mỏ đá.
Quyết định 805 do Phó chủ tịch UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng ký quy định rõ điều kiện tham gia đấu giá bao gồm: các tổ chức có hồ sơ được Sở Tài nguyên môi trường (TNMT) xét chọn theo quy định tại điều 19 Nghị định số 22/2012 của Chính phủ quy định về đấu giá quyền khai thác khoáng sản; đã nộp chi phí tham gia đấu giá, tiền đặt trước theo quy định; có năng lực tài chính; văn bản xác nhận của cơ quan thuế… Điều đặc biệt trong quy định này là hồ sơ dự đấu thầu phải có văn bản đồng thuận của chính quyền địa phương và cộng đồng dân cư (gọi tắt tiêu chí đồng thuận).
Theo phản ánh của các doanh nghiệp, việc mua-bán hồ sơ dự đấu thầu rất công khai và thuận lợi. Ngày 27/4/2017, Sở TNMT tỉnh ban hành hồ sơ mời đấu giá, quy định thời gian bán hồ sơ từ ngày 5/5 đến ngày 27/5 và tiếp nhận hồ sơ (từ ngày 29/5-12/6) tại Tổ 1 cửa (Sở TNMT tỉnh).
Tuy nhiên, gần 20 ngày sau khi nhận hồ sơ, không ít doanh nghiệp lắc đầu ngao ngán vì không thể hoàn tất hồ sơ bởi tiêu chí “phải có đồng thuận của chính quyền, dân cư khu vực mỏ”.
Ông Đ.V.T- Giám đốc Công ty TNHH H.B (Quảng Trị) cho biết: "Công ty muốn tham gia đấu thầu quyền khai thác mỏ Cồn Nổi ở P.Đông Lương, Đông Hà. Mọi tiêu chí về năng lực, tài chính, thuế má, các quy định tại Nghị định 22/2012/CP của Chính phủ... đều đáp ứng, có hồ sơ rõ ràng theo quy định. Nhưng gần 20 ngày nay, không thể hoàn chỉnh hồ sơ để dự đấu thầu vì không ai đứng ra tổ chức tham vấn ý kiến cộng đồng…đồng nghĩa với việc Công ty không thể có sự đồng thuận của địa phương.
Theo ông T., tiêu chí “đồng thuận” này nằm ngoài các quy định hiện hành về việc đấu giá khoáng sản và không dễ gì một “doanh nghiệp bình thường” có thể đáp ứng.
Ông T. kể: "Ngay khi nhận hồ sơ mời đấu giá quyền khai thác mỏ Cồn Nổi, ngày 5/5, Công ty có Tờ trình gửi UBND P.Đông Lương để xin tham vấn cộng đồng và gặp trực tiếp gặp ông Lê Hải Đăng-Chủ tịch UBND P.Đông Lương để trình bày. Tuy nhiên, thay vì giải quyết theo thẩm quyền, ông Đăng lại yêu cầu Công ty “phải có ý kiến của cấp trên và các ngành có liên quan”.
“Nghĩ mình thực hiện chưa đúng quy trình, ngày 8/5, tôi tiếp tục có Tờ trình lên Sở TNMT, TP.Đông Hà để thông báo về địa phương các doanh nghiệp tham vấn cộng đồng làm hồ sơ dự đấu thầu khai thác mỏ. Trong tờ trình, tôi khẩn thiết mong mỏi các cấp giải đáp để công ty kịp hoàn chỉnh hồ sơ”, ông T. nói.
Tuy nhiên, đến ngày 18/5, ông mới nhận được văn bản phúc đáp về việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản do Giám đốc Sở TNMT Quảng Trị Nguyễn Thanh Lợi ký với nội dung hướng dẫn “công ty làm việc với các địa phương, cộng đồng dân cư và cơ quan liên quan để lập hồ sơ tham gia đấu thầu”.
Ông T. ngao ngán: "Đến phường, phường chỉ lên trên. Lên Sở TNMT, Sở lại chỉ xuống phường làm việc, như thế khác nào đùn đẩy nhau để gây khó doanh nghiệp".
Những ngày qua, đại diện Công ty H.G tiếp tục đến “gõ cửa” UBND P.Đông Lương, xuống dưới khu phố Trung Chỉ (P.Đông Lương)- khu vực mỏ cát, sỏi Cồn Nổi nhưng cả lãnh đạo phường và ông Lê Quang Bằng-Trưởng khu phố Trung Chỉ cũng từ chối giải quyết vì “không có ý kiến cấp trên”?
Trong khi đó, một số đơn vị khác lại đã sẵn sàng văn bản đáp ứng tiêu chí tham gia đấu thầu này từ trước khi Quảng Trị bán hồ sơ dự thầu.
|
Theo quy định Nghị định 22/2012 của Chính phủ và các văn bản hiện hành đấu giá khai thác khoáng sản, không có điều kiện phải có sự "đồng thuận" của chính quyền và dân cư địa phương. Ngày 21/5, trao đổi với Báo Giao thông qua điện thoại, ông Nguyễn Thanh Lợi-Giám đốc Sở TNMT cho biết: đây là tiêu chí được Quảng Trị đặt ra nhằm giảm thiểu tác động của việc khai thác khoảng sản đến cộng đồng dân cư. Tuy nhiên, khi PV đặt câu hỏi cho rằng đây là hồ sơ dự đấu giá, không phải hồ sơ xin thăm dò, khai thác khoảng sản, việc đưa ra tiêu chí này có phù hợp hay không, thậm chí gây ra cơ chế xin-cho, gây khó cho doanh nghiệp? ông Lợi từ chối trả lời và hẹn dịp khác.
|
Báo Giao thông sẽ tiếp tục thông tin về những bất thường trong quy định tham dự đấu thầu khai thác khoáng sản ở Quảng Trị.
Xuân Huy