Nâng cao nhận thức về phòng vệ thương mại
Cùng với việc kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng cao, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam ngày càng có khả năng trở thành đối tượng bị điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại. Do đó, việc trang bị thêm các kỹ năng giúp doanh nghiệp thực hiện các biện pháp vượt qua rào cản phòng vệ thương mại, gia tăng xuất khẩu hàng hóa là hết sức cần thiết.
Ông Lê Triệu Dũng: Theo khảo sát của Bộ Công Thương thì có trên 60% các doanh nghiệp đã nắm tương đối vững về các công cụ PVTM này. Ảnh: VGP/Minh Anh
Ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương cho biết, đến thời điểm này đã có trên 220 vụ việc nước ngoài điều tra phòng vệ thương mại đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Trong số đó, các vụ việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) chiếm 25 vụ và ngày càng có xu hướng gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh xung đột thương mại Mỹ - Trung Quốc và khi Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại (FTA) thế hệ mới như CPTPP, EVFTA. Riêng trong 9 tháng đầu năm 2022, đã có hơn 12 vụ việc điều tra mới đối với các sản phẩm sắt thép, tủ gỗ, pin năng lượng mặt trời...
Thời gian qua, nhận thức về các biện pháp PVTM của doanh nghiệp Việt Nam nói chung cũng như các doanh nghiệp của Hà Nội nói riêng đã có sự cải thiện đáng kể, khi chúng ta mới ở giai đoạn hội nhập quốc tế ban đầu, các doanh nghiệp, ngành hàng còn hết sức bỡ ngỡ, thậm chí rất e ngại trước các biện pháp PVTM của nước ngoài. Tuy nhiên, cho đến gần đây, theo khảo sát của Bộ Công Thương thì có trên 60% các doanh nghiệp đã nắm tương đối vững về các công cụ PVTM này và sẵn sàng chủ động để ứng phó với các biện pháp PVTM của nước ngoài cũng như sử dụng công cụ PVTM để bảo vệ ngành sản xuất trong nước.
"Yếu tố quan trọng nhất để các doanh nghiệp biết để ứng phó với các biện pháp PVTM cũng như thực hiện các biện pháp của doanh nghiệp tự bảo vệ mình trong quá trình kinh doanh, đàm phán, ký kết hợp đồng, là vấn đề nhận thức. Vì các quy định về PVTM là vấn đề phức tạp nhưng lại được sử dụng tương đối phổ biến, đặc biệt tại các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam như Hoa Kỳ, Úc, EU… Chính vì vậy, Chính phủ, Bộ Công Thương rất coi trọng việc cung cấp thông tin, tuyên truyền, phổ biến, đào tạo cho các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp nắm và hiểu rõ các biện pháp PVTM này", ông Lê Triệu Dũng nói.
Cũng theo Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại, các doanh nghiệp cũng cần phải chủ động liên kết với nhau các biện pháp, đặc biệt là các nỗ lực ứng phó với các biện pháp PVTM của nước ngoài. Chúng ta chỉ có thể thành công nếu chúng ta có sự hợp sức của doanh nghiệp. Bộ Công Thương cũng đã tập trung vào việc hỗ trợ các hiệp hội ngành hàng là các đầu mối tổng hợp thông tin, tổng hợp nguồn lực để hỗ trợ các doanh nghiệp thành viên ứng phó với các biện pháp PVTM của nước ngoài.
Trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động cảnh báo sớm; tiếp cận với các doanh nghiệp trong những ngành có nguy cơ và/hoặc bị điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại để cung cấp thông tin, giúp các doanh nghiệp hiểu được quy định, yêu cầu và quy trình điều tra; các công việc doanh nghiệp cần thực hiện; các kịch bản có thể xảy ra đối với ngành.
Theo ông Lê Triệu Dũng, việc Hà Nội tổ chức hội nghị tập huấn về phòng vệ thương mại điện tử đã thu hút sự tham gia của gần 100 doanh nghiệp và các cá nhân quan tâm có ý nghĩa quan trọng. Đặc biệt, trong bối cảnh các doanh nghiệp của Hà Nội đã có hoạt động xuất nhập khẩu kim ngạch rất lớn.
Doanh nghiệp Hà Nội có nhiều lợi thế nâng cao khả năng phòng vệ thương mại
Theo ông Lê Triệu Dũng, hiện nay, các doanh nghiệp của Hà Nội có một số lợi thế để tiếp cận và nâng cao kiến thức phòng vệ thương mại như việc tiếp cận thông tin khá dễ dàng, các chuyên gia, cơ quan tổ chức nắm vững về PVTM như Bộ, ngành hay VCCI sẵn sàng trao đổi thông tin khi doanh nghiệp cần. Thêm vào đó, nhiều doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu khá lớn nên có điều kiện, nguồn lực nắm bắt thông tin và tổ chức các hoạt động về ứng phó với PVTM. Ngoài ra, các tổ chức gắn kết các doanh nghiệp Hà Nội ví dụ như Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch Hà Nội, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội đã rất tích cực trong việc hỗ trợ doanh nhiệp trong lĩnh vực PVTM.
"Trên thực tế, chúng ta đã có kinh nghiệm của nhiều ngành, nhiều sản phẩm đã ứng phó thành công, tạo được lợi thế tại thị trường xuất khẩu ví dụ như một số sản phẩm thủy sản tôm, cá tra, cá basa thép, ván gỗ MDF… Trong quá trình này, kim ngạch xuất khẩu về cá tra, về tôm của chúng ta sang các thị trường, kể các thị trường áp dụng các biện pháp PVTM tăng nhanh trong thời gian vừa qua, hay là một số mặt hàng như thép, như gỗ… là những ví dụ điển hình bài học thành công của doanh nghiệp trong quá trình ứng phó với PVTM", ông Lê Triệu Dũng nhấn mạnh.
Bà Nguyễn Thị Mai Anh, Phó Giám đốc HPA: PVTM là một kiến thức quan trọng mà các doanh nghiệp xuất khẩu thực sự cần khi ra thị trường quốc tế. Ảnh: VGP/Minh Anh
Về phần mình, Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội Mạc Quốc Anh cho rằng, sau những vụ kiện PVTM với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam thời gian qua, ngày càng nhiều doanh nghiệp, ngành hàng có ý thức hơn về vấn đề này. Nhiều doanh nghiệp đã sớm thích ứng, nhận diện các thách thức, chuẩn bị phương án, giải pháp với quan điểm chủ động ứng phó. Song, doanh nghiệp cũng cần lưu ý đa dạng hóa sản phẩm và thị trường xuất khẩu, tránh tập trung khối lượng lớn vào một thị trường, có thể tạo cơ sở để các nước khởi kiện. Đồng thời, cần phát triển các chuỗi cung ứng, nguồn nguyên liệu trong nước, giảm thiểu các tác động tiêu cực do những biện pháp phòng vệ thương mại từ các nước nhập khẩu.
Bà Nguyễn Thị Mai Anh, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại, Du lịch thành phố Hà Nội (HPA) cho biết, với việc ký kết 15 hiệp định thương mại tự do, Việt Nam trở thành nền kinh tế có độ mở lớn và tham gia ngày càng sâu rộng vào thị trường thế giới. Năm 2021, Việt Nam lọt vào nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế, với tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu gần 670 tỷ USD. Tuy nhiên, quy mô xuất khẩu càng lớn càng dễ trở thành đối tượng của các biện pháp phòng vệ thương mại. Do đó, thông qua các hội nghị như thế này, HPA mong muốn các doanh nghiệp có thêm nhiều hơn những kỹ năng đàm phán, phòng vệ thương mại, qua đó có đủ bản lĩnh, vững vàng hơn và biết cách xử lý với các biện pháp PVTM nước ngoài giúp tăng kim ngạch xuất khẩu.
Là một doanh nghiệp chuyên xuất khẩu thép, bà Phan Ngọc Tường Vi, nhân viên kinh doanh của một công ty sản xuất kinh doanh thép nói, đây là mặt hàng có thể nói phải ứng biến rất nhiều với các vụ kiện chống bán phá giá. Hội nghị do HPA tổ chức thực sự đã giúp các doanh nghiệp biết được những kiến thức cơ bản cũng như quy trình xử lý một vụ việc như thế nào để các doanh nghiệp có thể đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp, biết tự bảo vệ mình khi đối diện với các biện pháp PVTM. Bên cạnh đó, qua những vụ việc do doanh nghiệp chúng tôi đã thực hiện, chúng tôi cũng khuyến nghị mỗi công ty cần có một hành lang chuyên về PVTM và đội ngũ luật sư để hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Minh Anh