Theo Tổng cục Thống kê, đầu tư công có vai trò đặc biệt quan trọng trong thúc đẩy đầu tư toàn xã hội và tăng trưởng kinh tế đặc biệt là sau 2 năm (2020 và 2021) khi nền kinh tế Việt Nam chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19 làm cho tăng trưởng kinh tế bị chậm lại. Nguồn vốn đầu tư công khi đưa vào thực hiện góp phần tạo công ăn việc làm, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) của một số ngành, lĩnh vực liên quan, làm tăng sức cầu của nền kinh tế, giúp Việt Nam thực hiện hiệu quả “mục tiêu kép” vừa phòng, chống dịch bệnh hiệu quả, vừa phục hồi và tăng trưởng kinh tế.
 |
| Chậm tiến độ thực hiện đầu tư công do cả nguyên nhân chủ quan và khách quan (Ảnh: PV) |
Số liệu thống kê chỉ rõ, trong 6 tháng đầu năm 2022, vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước thực hiện ước đạt 35,34% kế hoạch vốn được giao năm 2022. Đây là mức đạt cao nhất trong vòng 5 năm qua (năm 2018 đạt 35,0%; 2019 đạt 33,78%; 2020 đạt 30,46%; 2021 đạt 34,76%), nhưng chưa đạt kỳ vọng (kỳ vọng 6 tháng đầu năm phải đạt trên 42% kế hoạch).
Mặc dù các Bộ, ngành, địa phương đã tập trung chỉ đạo sát sao, tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư, tập trung đẩy mạnh tiến độ thi công thực hiện các dự án/công trình, nhưng việc thực hiện vốn đầu tư công 6 tháng đầu năm 2022 chưa đạt kỳ vọng, do còn tồn tại một số nguyên nhân bất cập chưa thể khắc phục triệt để:
Nguyên nhân chủ quan được nêu lên gồm có: Vướng mắc trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư, đơn giá đền bù; Chất lượng kế hoạch và công tác chuẩn bị dự án đầu tư công chưa sát với khả năng thực hiện dẫn đến không phân bổ được hết kế hoạch vốn được giao; Công tác lựa chọn nhà thầu, hoàn thiện các thủ tục đầu tư, năng lực về thẩm định, kiểm tra, giám sát, thi công còn hạn chế; Quy định về thời gian thẩm định, phê duyệt dự án chưa tuân thủ theo đúng quy định…
Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khách quan như: đặc thù của năm 2022 là năm thứ 2 triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025, là năm các Bộ ngành và địa phương triển khai nhiều dự án khởi công mới, do vậy mất nhiều thời gian chuẩn bị dự án nên tiến độ thực hiện các dự án này chỉ được đẩy mạnh vào những tháng cuối năm. Đặc biệt, giá nguyên vật liệu xây dựng tăng đột biến trong thời gian qua cũng ảnh hưởng nhất định đến tiến độ thực hiện của nguồn vốn đầu tư công, có tình trạng nhà thầu thi công cầm chừng để chờ giá vật liệu hạ nhiệt, nhất là những nhà thầu ký hợp đồng với đơn giá cố định.
Xuất phát từ thực trạng trên, Tổng cục Thống kê nêu lên một số đề xuất, kiến nghị nhằm thực hiện tối đa kế hoạch vốn năm 2022. Theo đó, đánh giá năm 2022 là năm quan trọng, tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, là năm đầu tư công tiếp tục là động lực tăng trưởng và là nguồn vốn quan trọng cho đầu tư phát triển của đất nước, nhất là đầu tư phát triển hạ tầng, vì thế, việc đẩy nhanh thực hiện các dự án đầu tư công sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cả trước mắt và lâu dài. Để thực hiện và giải ngân tối đa kế hoạch vốn năm 2022, Tổng cục Thống kê kiến nghị, các bộ, ngành và địa phương cần tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, cụ thể:
Thứ nhất, đẩy nhanh tiến độ đền bù, giải phóng mặt bằng để bàn giao mặt bằng sạch cho các dự án/công trình, đảm bảo thực hiện đúng tiến độ của dự án/công trình.
Thứ hai, cần quyết liệt và kịp thời hơn nữa để bình ổn giá nguyên vật liệu xây dựng; hướng dẫn thực hiện điều chỉnh hợp đồng, điều chỉnh giá hợp đồng do ảnh hưởng biến động giá vật liệu đối với các dự án đang triển khai theo quy định của pháp luật, đặc biệt với các công trình giao thông để đảm bảo đúng tiến độ.
Thứ ba, tạo điều kiện cho chủ đầu tư/ban quản lý dự án tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn thông qua các thủ tục vay vốn ngân hàng thuận lợi, nhanh chóng; bổ sung vốn kịp thời cho các dự án thuộc nguồn vốn ngân sách nhà nước, hạn chế tình trạng nợ đọng thanh toán cho các dự án/công trình làm ảnh hưởng đến vòng quay vốn của đơn vị thi công.
Thứ tư, rà soát, điều chuyển kế hoạch đầu tư vốn giữa các dự án chậm thực hiện sang dự án có tiến độ thực hiện và giải ngân tốt, có nhu cầu bổ sung vốn.
Tin rằng, với quyết tâm, nỗ lực của cả hệ thống chính trị, việc đẩy nhanh thực hiện tiến độ đầu tư công nói riêng và phát triển kinh tế - xã hội nói chung của nước ta trong thời gian tới sẽ triển khai hiệu quả./.