UBCKNN đang nỗ lực đẩy mạnh các giải pháp nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam
Hoàn thiện khung pháp lý
Nhằm đạt được mục tiêu này, UBCKNN không chỉ đề xuất sửa đổi các văn bản pháp lý quan trọng mà còn tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan để hoàn thiện cơ chế giao dịch, nâng cao minh bạch thông tin và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài. Đặc biệt, trong năm 2025, nhiều giải pháp cụ thể sẽ được triển khai nhằm cải thiện khả năng tiếp cận thị trường và nâng cao hiệu quả giao dịch.
Một trong những điểm nhấn quan trọng trong chiến lược nâng hạng TTCK Việt Nam là việc điều chỉnh các quy định về công bố thông tin, giao dịch và quản lý tài khoản nhà đầu tư nước ngoài.
Thứ nhất, UBCKNN đang hoàn thiện quy định về công bố thông tin. Theo Thông tư số 68/2024/TT-BTC, các tổ chức đầu tư nước ngoài (NĐTTCNN) không thực hiện mua lại cổ phiếu sẽ phải công bố thông tin giao dịch không thanh toán, bao gồm danh tính đại diện có thẩm quyền. Tuy nhiên, để giảm bớt các thủ tục không cần thiết, UBCKNN đề xuất sửa đổi quy định này theo hướng chỉ yêu cầu công bố thông tin của tổ chức, thay vì cá nhân đại diện. Ngoài ra, để đảm bảo sự nhất quán trong triển khai giao dịch, UBCKNN cũng yêu cầu các công ty chứng khoán (CTCK) thống nhất cách xử lý giao dịch không thanh toán (fail trade), tránh tình trạng mỗi đơn vị có một cách thực hiện khác nhau.
Để cải thiện điều kiện giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài, một vấn đề khác đang được quan tâm là việc giữ room ngoại khi thực hiện giao dịch mua lại cổ phiếu. Theo quy định hiện hành, khi CTCK sử dụng tiền để thanh toán giao dịch mà nhà đầu tư nước ngoài thiếu tiền, chứng khoán sẽ được hạch toán vào tài khoản tự doanh của CTCK, dẫn đến nguy cơ mất room ngoại. Để khắc phục, hệ thống KRX sắp triển khai sẽ cho phép giữ room đến thời điểm T+3, giúp nhà đầu tư ngoại có thể thực hiện giao dịch mà không bị giới hạn bởi cơ chế room ngoại.
Không những thế, UBCKNN còn thúc đẩy việc triển khai hệ thống giao tiếp điện tử giữa CTCK và ngân hàng lưu ký (STP), giúp nhà đầu tư thực hiện giao dịch một cách nhanh chóng, chính xác và an toàn hơn. Hệ thống này dự kiến sẽ vận hành trong tháng 3/2025, sau khi hoàn tất giai đoạn thử nghiệm với các thành viên thị trường.
Triển khai các giải pháp công nghệ và cơ chế giao dịch mới
Ngoài việc cải thiện khung pháp lý, UBCKNN cũng đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa hoạt động giao dịch, đồng thời đưa vào áp dụng các cơ chế giao dịch tiên tiến nhằm tạo thuận lợi cho nhà đầu tư.
Về ứng công nghệ vào hệ thống giao dịch, hệ thống KRX là một trong những điểm sáng trong chiến lược hiện đại hóa TTCK Việt Nam. Hệ thống này không chỉ nâng cấp khả năng vận hành của thị trường mà còn tích hợp nhiều tính năng mới giúp tối ưu hóa giao dịch. Để đảm bảo tính minh bạch, các sở giao dịch chứng khoán (SGDCK) và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSDC) sẽ công bố chi tiết về các tính năng cải tiến của hệ thống KRX trước khi đưa vào vận hành, dự kiến vào tháng 4/2025.
Bên cạnh đó, UBCKNN cũng đang nghiên cứu triển khai tài khoản giao dịch tổng (Omnibus Trading Account - OTA). Đây là loại tài khoản cho phép công ty quản lý quỹ thực hiện giao dịch mua/bán chứng khoán đồng thời cho nhiều quỹ đầu tư, giúp giảm bớt sự phức tạp trong việc đặt lệnh và đảm bảo khớp lệnh ở mức giá tối ưu. Để áp dụng cơ chế này, UBCKNN dự kiến sẽ sửa đổi Thông tư 120/2020/TT-BTC trước tháng 8/2025.
Lãnh đạo UBCKNN cho hay: Một bước tiến quan trọng khác là việc triển khai cơ chế CCP (Central Counterparty Clearing), giúp giảm thiểu rủi ro trong thanh toán và đảm bảo tính ổn định của thị trường. Để thực hiện điều này, UBCKNN sẽ thành lập một công ty con thuộc VSDC, đồng thời hoàn thiện quy trình thanh toán và cho phép ngân hàng thương mại tham gia với vai trò thành viên bù trừ. Dự kiến, cơ chế này sẽ đi vào hoạt động từ năm 2026.
Ngoài việc điều chỉnh chính sách và nâng cấp hệ thống giao dịch, UBCKNN tạo cơ chế đối thoại và hỗ trợ nhà đầu tư. Cơ quan này đặc biệt chú trọng đến việc tạo môi trường thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài. Một nhóm đối thoại chính sách sẽ được thành lập trong tháng 3/2025 để kịp thời giải quyết các vướng mắc, nâng cao trải nghiệm của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Bên cạnh đó, thủ tục mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài cũng đang được đơn giản hóa nhằm rút ngắn thời gian xử lý. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) hiện đang xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản vôn đầu tư gián tiếp để thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam với mục tiêu hoàn thiện trong tháng 3/2025.
Có thể thấy, UBCKNN đang triển khai một loạt giải pháp đồng bộ nhằm hướng đến mục tiêu nâng hạng TTCK Việt Nam. Từ việc điều chỉnh khung pháp lý, cải thiện cơ chế giao dịch, đến ứng dụng công nghệ và nâng cao tính minh bạch. Trong thời gian tới, với sự phối hợp chặt chẽ giữa UBCKNN, các bộ ngành và tổ chức tài chính quốc tế, TTCK Việt Nam hoàn toàn có cơ hội nâng hạng, thu hút thêm dòng vốn đầu tư và khẳng định vị thế trên bản đồ tài chính thế giới.
Anh Minh