Việt Nam đi đầu trong việc dùng bảo hiểm y tế hỗ trợ dịch vụ điều trị HIV
Theo số liệu của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, nếu như năm 2015, chỉ có 30% bệnh nhân HIV điều trị bằng thuốc ARV có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) thì đến nay, đã có 89% bệnh nhân HIV/AIDS điều trị ARV có thẻ này. Đến hết năm 2018, con số này sẽ vượt trên 90%.
Trong khi nguồn thuốc ARV viện trợ từ tổ chức quốc tế ngày càng cạn kiệt, việc tiếp tục điều trị ARV thông qua nguồn thuốc do bảo hiểm y tế chi trả là cơ chế tài chính bền vững cho điều trị thuốc kháng virus ở Việt Nam.
Bình thường hóa khám chữa bệnh BHYT cho người nhiễm HIV như các bệnh khác. Ảnh: ĐT
Nhằm đảm bảo nguồn lực tài chính bền vững cho tiếp cận thuốc ARV cho người nhiễm HIV trong bối cảnh các nguồn tài trợ quốc tế đang giảm dần và có thể sẽ chấm dứt hỗ trợ cung cấp dịch vụ trực tiếp sau năm 2020, Quyết định số 1125/QĐ-TTg ngày 31/7/ 2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình mục tiêu y tế và dân số giai đoạn 2016-2020 đã quy định “từ năm 2019, thanh toán thuốc từ Quỹ Bảo hiểm y tế cho các đối tượng có thẻ bảo hiểm y tế.”
Mặc dù Chính phủ đã có phương án chuyển dần nhiệm vụ điều trị bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS từ nguồn lực của các chương trình, dự án sang nhiệm vụ của Quỹ bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, kể cả khi có phương án này thì nguy cơ giảm số người điều trị ARV vẫn còn. Bởi, khi chuyển sang phương án này thì bệnh nhân HIV sẽ phải tham gia bảo hiểm y tế thì mới được điều trị bằng thuốc ARV. Trong khi đó, kinh tế của chính những người bệnh HIV là cực kỳ khó khăn và họ thường có xu hướng tự kỳ thị.
Theo ông Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), những người nhiễm HIV không nhất thiết phải tham gia hộ gia đình mà chỉ cần thông qua các Trung tâm hỗ trợ các cơ quan phòng chống AIDS của tỉnh, các cơ sở điều trị để lập danh sách, tổng hợp lại. Qua đó, hỗ trợ người nhiễm HIV làm thẻ bảo hiểm y tế. “Trước mắt, phấn đấu tất cả các bệnh nhân HIV đang điều trị ARV phải có thẻ bảo hiểm y tế." – ông Nguyễn Hoàng Long cho biết.
Bà Ritu Singh - Giám đốc Chương trình Y tế Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ tại Việt Nam (USAID) nhận định, trong 15 nước có tỷ lệ lây nhiễm cao nằm trong chương trình PEPFAR hỗ trợ, Việt Nam là nước duy nhất và đi đầu trong việc sử dụng nguồn lực trong nước thông qua BHYT để hỗ trợ các dịch vụ điều trị HIV cho người dân. Có được điều này là nhờ có sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ đối với chăm sóc y tế nói chung và HIV nói riêng.
“Việt Nam là nước dẫn đầu trong công tác này và là mô hình cho các quốc gia khác học tập. Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tự hào được hợp tác và đồng hành với Bộ Y tế và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam tiếp tục triển khai và hiện thực hóa việc thanh toán các dịch vụ điều trị HIV thông qua bảo hiểm y tế.”- bà Ritu Singh nói.
Đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho người nhiễm HIV có thẻ BHYT
Để tránh kỳ thị những người nhiễm HIV điều trị ARV, hiện Cục Phòng chống HIV/AIDS đã hướng dẫn các cơ sở điều trị HIV/AIDS bình thường hóa khám chữa bệnh BHYT như các bệnh khác, không có sự phân biệt.
“Sẽ khám chung luồng bệnh nhân, không có sự tách biệt riêng cho những người bị nhiễm HIV. Bộ Y tế đã triển khai Chỉ thị số 11 của Bộ Y tế về tránh kỳ thị, phân biệt đối xử ở các cơ sở y tế”. Hiện 63 tỉnh, thành phố đang triển khai Chỉ thị này nên các vấn đề liên quan đến biểu hiện gây ra kỳ thị, liên quan đến bí mật thông tin để người bệnh yên tâm. Chúng tôi cũng giải thích để những người nhiễm HIV hoàn toàn yên tâm, các thông tin liên quan đến cá nhân chỉ phục vụ công tác điều trị chuyên môn và thanh toán”- ông Nguyễn Hoàng Long cho biết.
Thời gian tới, Cục Phòng chống HIV/AIDS sẽ tiếp tục tuyên truyền để người nhiễm HIV hiểu sự cần thiết của việc điều trị thuốc ARV qua Quỹ BHYT. Đồng thời tiếp tục huy động các nguồn tài chính, trong đó có nguồn ngân sách của địa phương, nguồn dự án để hỗ trợ người nhiễm HIV.
“Chúng tôi sẽ vận động những người nhiễm HIV có điều kiện tham gia BHYT. Những người nhiễm còn khó khăn, chưa có điều kiện tham gia BHYT thì sẽ có sự hỗ trợ của địa phương. Theo đó, sẽ lập danh sách những người nhiễm HIV điều trị bằng phương pháp ARV mà chưa có thẻ BHYT gửi cho cơ quan bảo hiểm để thẩm định và có nguồn kinh phí hỗ trợ cho bệnh nhân”- ông Nguyễn Hoàng Long cho biết.
Để quản lý thông tin bệnh nhân điều trị ARV, hiện Bộ Y tế đang phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam xây dựng cơ sở dữ liệu bệnh nhân điều trị ARV phục vụ cho việc theo dõi thanh toán thuốc ARV nguồn BHYT và thiết lập hệ thống thông tin quản lý đến từng bệnh nhân tham gia điều trị ARV.
Ông Lê Văn Phúc, Trưởng ban Dược và Vật tư Y tế (Bảo hiểm xã hội Việt Nam) cho biết, việc đảm bảo quyền lợi cho người nhiễm HIV có thẻ BHYT sẽ được thực hiện tốt nhất, cố gắng không bị gián đoạn việc điều trị khi chuyển từ nguồn điều trị từ viện trợ sang điều trị BHYT.
Ông Phúc cho biết, Bảo hiểm xã hội Việt Nam phối hợp với Bộ Y tế và cũng cam kết với Chính phủ sẽ mua thuốc tốt nhất, điều trị phù hợp nhất, đảm bảo những người nhiễm HIV tham gia BHYT yên tâm trong quá trình điều trị.
“Với mục tiêu điều trị tốt nhất cho người nhiễm HIV có thẻ BHYT, không vì mục tiêu thuốc giá rẻ hay quản lý quỹ mà phải đặt mục tiêu của người bệnh lên hàng đầu”- ông Phúc nói./.
Châu Giang