 |
| Ảnh minh họa |
Theo đánh giá của Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam, nhân lực biển Việt Nam còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng, cơ cấu nhân lực còn mất cân đối, đội ngũ nhân lực quản lý yếu về chuyên môn, nghiệp vụ.
Lực lượng thuyền viên vừa chỉ đáp ứng nhu cầu hạn chế trong nước, chưa có khả năng xuất khẩu như Philippines, Indonesia, Hàn Quốc, Trung Quốc…
Đội ngũ nhân lực nghiên cứu sáng tạo còn ít, chất lượng chưa cao, nên thành quả khoa học về biển và công nghệ phục vụ các hoạt động liên quan đến biển chưa đáp ứng được yêu cầu.
Nguyên nhân chủ yếu là do đầu tư cho việc phát triển nhân lực biển còn chưa tương xứng; đội ngũ giảng viên còn thiếu và yếu; cơ sở đào tạo, các viện nghiên cứu, phương tiện trang thiết bị, trình độ cán bộ phục vụ công tác đào tạo, phát triển nhân lực... vừa thiếu, vừa yếu, trong khi hợp tác quốc tế trong lĩnh vực đào tạo về biển chưa được thúc đẩy mạnh mẽ.
Khắc phục những khó khăn đó, trong 10 năm trở lại đây, công tác phát triển nguồn nhân lực biển tại nước ta đã được quan tâm, đầu tư hiệu quả.
Chính phủ đã giao cho Bộ GD&ĐT chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai rà soát các đề án phát triển nguồn nhân lực, trong đó chú trọng phát triển nguồn nhân lực biển thông qua đào tạo (đại học và trên đại học), dạy nghề, xây dựng cơ sở đào tạo và các chương trình đào tạo nhân lực cho quản lý, khai thác biển.
Bộ LĐTB&XH triển khai rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch mạng lưới các cơ sở dạy nghề, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế biển và theo dõi việc thực hiện chiến lược, quy hoạch phát triển nguồn nhân lực đối với lao động phục vụ Chiến lược biển.
Bộ GD&ĐT cũng đã sửa đổi, bổ sung đưa vào quy chế tuyển sinh đại học, thạc sĩ, tiến sĩ các chính sách ưu tiên đối với sinh viên, học viên có hộ khẩu thường trú tại các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo.
Bộ triển khai rà soát các chương trình đào tạo phục vụ phát triển kinh tế biển, hướng dẫn, hỗ trợ các cơ sở đào tạo mở mã ngành đào tạo phù hợp, phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế biển.
Hiện đã có 20 chuyên ngành đào tạo liên quan đến biển, 92 lượt cơ sở đào tạo 20 ngành ở trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ.
Bộ LĐTB&XH đã đưa 15 nghề thuộc lĩnh vực kinh tế biển vào Danh mục nghề trọng điểm đào tạo nhân lực (9 nghề ở cấp độ quốc tế, 3 nghề cấp độ khu vực, 8 nghề cấp độ quốc gia).
Các mô hình thí điểm cũng được xây dựng để đào tạo thuyền trưởng, máy trưởng tàu cá hạng tư cho ngư dân trong việc thực hiện Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020.
Bên cạnh đó, Bộ LĐTB&XH phối hợp với Bộ NN&PTNT xây dựng và thực hiện 2 chương trình đào tạo nghề và 1 chương trình bồi dưỡng hoàn thiện kỹ năng nghề thuyền trưởng, máy trưởng hạng tư cho ngư dân vùng biển.
Đến năm 2016, hơn 20.000 ngư dân khai thác hải sản xa bờ đã được đào tạo nghề. Các địa phương ven biển cũng đã tăng cường hoạt động đào tạo, dạy nghề cho lao động trong các ngành nghề kinh tế biển trên địa bàn, lồng ghép nội dung phát triển nguồn nhân lực kinh tế biển trong xây dựng và thực hiện quy hoạch phát triển nguồn nhân lực của địa phương đến năm 2020.
Hệ thống các trường đào tạo nghề, dạy nghề tại các địa phương ven biển được đầu tư nâng cấp và thành lập mới, đến nay có 90 trường cao đẳng nghề, 133 trường trung cấp nghề và 454 trung tâm dạy nghề, trong đó, nhiều trường cao đẳng, trung cấp nghề có đào tạo ngành nghề về kinh tế biển.
Qua từng năm, mạng lưới trường cao đẳng nghề, trung cấp nghề và trung tâm dạy nghề tiếp tục được rà soát và hoàn thiện, tập trung phát triển 40 trường cao đẳng nghề chất lượng cao, 20 trường cao đẳng nghề, 75 trường trung cấp nghề và 150 trung tâm dạy nghề đào tạo các nghề trong lĩnh vực thủy sản.
Tại 28 địa phương ven biển, tổng số lao động được đào tạo phục vụ trực tiếp các hoạt động khai thác, đánh bắt, chế biến hải sản là khoảng 30.000 người.
Các địa phương cũng triển khai và nhân rộng các mô hình dạy nghề trong lĩnh vực thủy sản thông qua tổ chức thí điểm dạy nghề máy trưởng, thuyền trưởng hạng tư cho ngư dân ở 16/28 địa phương ven biển với tổng số 25.000 ngư dân (chiếm 30% số ngư dân cần được đào tạo).
Bên cạnh đào tạo trong nước, hợp tác quốc tế trong việc xây dựng và nâng cao trình độ nguồn nhân lực biển cũng đã được chú trọng.
Bộ TN&MT đã giao Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam làm đầu mối làm việc với Nhật Bản để cùng nhau trao đổi thống nhất về các vấn đề kỹ thuật, đề nghị phía Nhật Bản hỗ trợ chuyển giao phương tiện để đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản tài nguyên, môi trường và nghiên cứu khoa học biển tại Việt Nam.
Trong thời gian tới, Bộ TN&MT sẽ làm việc với Bộ GD&ĐT để cùng thống nhất và hợp tác với Nhật Bản trong vấn đề đào tạo sinh viên chất lượng cao trong lĩnh vực này.
Về phía Nhật Bản, Bộ trưởng phụ trách Chính sách đại dương Nhật Bản Fukui Teru đề nghị Bộ TN&MT cử những đơn vị chức năng chuyên trách để phía Nhật có thể hỗ trợ Việt Nam về phương tiện (tàu nghiên cứu biển), đồng thời hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực để thực hiện các hoạt động này.
(theo TTXVN)