Trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch quốc tế Việt Nam - VITM Hà Nội 2024, ngày 12/4, Hiệp hội Du lịch Việt Nam phối hợp với Chương trình phát triển Liên hợp quốc - UNDP và Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam tổ chức diễn đàn "Du lịch Việt Nam - Chuyển đổi xanh để phát triển bền vững".
Diễn đàn có sự tham gia của đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia du lịch trong nước và quốc tế, lãnh đạo các doanh nghiệp du lịch, các cơ quan quản lý điểm đến.
Chuyển đổi xanh chung tay bảo vệ mội trường
Tại diễn đàn, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình cho biết, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường đã trở thành nhu cầu cấp bách của toàn thế giới. Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm chung tay cùng thế giới giải quyết khủng hoảng khí hậu và giảm phát thải khi tuyên bố Việt Nam sẽ đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Thực hiện tuyên bố trên, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách về môi trường và giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành tham gia vào chương trình với các hoạt động cụ thể của ngành mình. Thích ứng với biến đổi khí hậu vừa là trách nhiệm, vừa là cơ hội để Việt Nam thực hiện chuyển đổi xanh nhằm nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam.
 |
| Các đại biểu thảo luận tại diễn đàn. |
Theo ông Vũ Thế Bình, du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng và xã hội hóa cao. Mọi sự thay đổi của xã hội, của tự nhiên đều tác động đến du lịch. Ở Việt Nam tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, sự suy thoái của môi trường đã ảnh hưởng nặng nề đến du lịch. Do vậy, du lịch Việt Nam đã từng bước triển khai du lịch xanh, loại hình du lịch dựa trên khai thác, sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên, nhằm hạn chế những tác động xấu đến môi trường sống của con người.
Để thúc đẩy phát triển du lịch xanh, từng bước đưa du lịch xanh vào cuộc sống, tại Hội chợ VITM Hà Nội 2019, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã chọn chủ đề “Du lịch xanh”, hướng hoạt động của các doanh nghiệp du lịch Việt Nam theo 4 nội dung: Phát triển các hoạt động du lịch không sử dụng rác thải nhựa; Xây dựng các tour du lịch không sử dụng phương tiện cơ giới (đi bộ, đi xe đạp,...); Phát triển Du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp và nông thôn,…; Vận động dọn rác thải ở các điểm du lịch.
Ngoài ra, từ năm 2018, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã phát động phong trào “Du lịch Việt Nam - Chung tay giảm thiểu rác thải nhựa” và được các doanh nghiệp du lịch cả nước hưởng ứng nhiều doanh nghiệp, địa phương đã đạt được thành tích cao trong giảm thiểu rác thải nhựa.
Trong Quyết định 882/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 -2030, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo ưu tiên phát triển các loại hình du lịch theo hướng tăng trưởng xanh, phát triển sản phẩm du lịch xanh”. Đặc biệt, trong Nghị quyết 82/NQ-CP về các nhiệm vụ giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững Chính phủ đã chỉ đạo ngành Du lịch xây dựng và triển khai chương trình hành động du lịch xanh giai đoạn 2023 -2025. Như vậy, yêu cầu chuyển đổi xanh trong du lịch đã được Chính phủ khuyến khích ngành Du lịch triển khai.
Ông Vũ Thế Bình nhấn mạnh, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hiệp hội Du lịch chủ động vận động các doanh nghiệp du lịch cả nước, thực hiện chuyển đổi xanh để chung tay bảo vệ môi trường, đảm bảo phát triển du lịch Việt Nam trở thành ngành kinh tế xanh trên cơ sở phát triển các sản phẩm du lịch xanh, dịch vụ xanh và quan trọng nhất là nâng cao nhận thức và hành động của hệ thống các doanh nghiệp du lịch Việt Nam theo hướng chuyển đổi xanh để du lịch Việt Nam phát triển bền vững, hiệu quả. “Chúng tôi mong muốn các đại biểu sẽ thảo luận về những nội dung cơ bản của chuyển đổi xanh trong lĩnh vực du lịch, về các giải pháp triển khai, về trách nhiệm và sự vào cuộc của các bên liên quan trong việc đưa du lịch Việt Nam trở thành ngành kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, nâng cao vị thế của du lịch Việt Nam, nâng cao sự tăng trưởng của các doanh nghiệp và đời sống của hàng triệu lao động trong lĩnh vực du lịch”- Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam chia sẻ.
Thúc đẩy chuyển đổi xanh trong ngành du lịch
Ngành du lịch đã trở thành một ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, theo báo cáo dự kiến sẽ đóng góp khoảng hơn 6,4% cho Tổng sản phẩm kinh tế quốc nội (GDP) trong năm nay. Du lịch Việt Nam đạt được những thành công này cũng nhờ rất nhiều vào việc sở hữu những vẻ đẹp thiên nhiên và di sản văn hóa đa dạng, giàu bản sắc.
 |
| Ông Patrick Haverman, Phó Trưởng đại diện, UNDP Việt Nam chia sẻ tại diễn đàn. |
Tuy nhiên, đối mặt với những thách thức hiện nay như tình trạng mất mát đa dạng sinh học và biến đổi khí hậu, việc chuyển đổi sang hướng phát triển bền vững là một điều tất yếu. Chuyển đổi xanh trong du lịch không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường và giúp thúc đẩy bảo tồn đa dạng sinh học mà còn nâng cao cuộc sống cho các cộng đồng phụ thuộc vào du lịch và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Ông Patrick Haverman - Phó Trưởng đại diện, UNDP Việt Nam cho rằng, quá trình chuyển đổi xanh trong du lịch ở Việt Nam cần tập trung vào một số các vấn đề: quy hoạch xanh; quản lý điểm đến hiệu quả; du lịch không rác thải nhựa và carbon thấp; và du lịch bền vững dựa vào thiên nhiên.
Trong đó, theo quan điểm của ông Patrick Haverman, quản lý điểm đến là một quá trình cần có sự vào cuộc và dẫn dắt bởi các cấp chính quyền địa phương, có sự phối hợp chặt chẽ với khu vực tư nhân và cộng đồng địa phương, để cho tiếng nói và quan điểm của các thành phần quan trọng này được lắng nghe và phản ánh trong các giải pháp quản lý du lịch của mỗi địa phương.
Bằng cách thực hiện các biện pháp quản lý điểm đến hiệu quả, chúng ta có thể đưa ra các quy định quan trọng về hạn chế rác thải nhựa và giải quyết các vấn đề khác liên quan đến du lịch tại mỗi địa phương một cách toàn diện.
Theo Phó Trưởng đại diện UNDP Việt Nam, trong cam kết hướng tới một tương lai xanh hơn, cần bắt tay vào hành trình hướng tới một môi trường du lịch không có rác thải nhựa và carbon thấp. Nhiều địa phương tại Việt Nam đã bắt đầu quá trình “xanh hóa” du lịch từ nhiều năm nay. Ví dụ phải kể đến là phố cổ Hội An, Quảng Nam và huyện đảo Cô Tô, Quảng Ninh, những nơi đang tích cực giảm thiểu nhựa sử dụng một lần, thể hiện cam kết mạnh về quản lý môi trường của địa phương.
Thêm vào đó, giao thông xanh cũng có tiềm năng lớn để thúc đẩy du lịch xanh. Khuyến khích giao thông xanh trong du lịch sẽ cung cấp thêm các phương tiện giao thông linh hoạt và thân thiện với môi trường cho khách du lịch khi đến các điểm đến. Sáng kiến này sẽ góp phần cải thiện chất lượng không khí tại địa phương và thúc đẩy các đóng góp của ngành du lịch cho các cam kết của chính phủ trong việc đạt được mức phát thải ròng bằng không.
Việt Nam có một diện tích rất lớn các khu bảo tồn trên đất liền và trên biển, là nguồn tài nguyên quan trọng để phát triển du lịch dựa vào thiên nhiên, là lĩnh vực có sự giao thoa giữa văn hóa bản địa, bảo tồn đa dạng sinh học và tăng trưởng kinh tế nông thôn, miền núi.
Tuy nhiên, việc triển khai du lịch dựa vào thiên nhiên một cách bền vững sẽ đòi hỏi việc lập kế hoạch tỉ mỉ và cân nhắc kỹ lưỡng. Điều này bao gồm việc đánh giá các tác động tiềm ẩn đối với các hệ sinh thái mong manh trong các khu bảo tồn này, đảm bảo rằng mọi hoạt động du lịch đều phù hợp với mục tiêu bảo tồn và tích cực thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương vào quá trình ra quyết định nhằm thúc đẩy cả bảo tồn môi trường và phát triển kinh tế xã hội.
Thông qua dự án “Thúc đẩy bảo tồn động vật hoang dã và du lịch dựa vào thiên nhiên có trách nhiệm vì sự phát triển bền vững ở Việt Nam”, UNDP và các đối tác Việt Nam bao gồm Bộ TNMT, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tỉnh Quảng Bình và tỉnh Ninh Thuận, đang tích cực hợp tác để hiện thực hóa tầm nhìn này. Những nỗ lực của chúng tôi sẽ tập trung vào việc thúc đẩy đầu tư tư nhân cho du lịch dựa vào thiên nhiên thông qua các quan hệ đối tác công-tư; đánh giá sức chịu tải du lịch của các vườn quốc gia, khu bảo tồn; thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng; thiết lập các thỏa thuận chia sẻ lợi ích công bằng và thúc đẩy sự thay đổi thái độ và hành vi của xã hội theo hướng tích cực đối với du lịch bền vững dựa vào thiên nhiên.
Ông Patrick Haverman khẳng định, UNDP sẵn sàng hỗ trợ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hiệp hội Du lịch Việt Nam và các bên liên quan khác trong quá trình chuyển biến Việt Nam trở thành một điểm đến du lịch có trách nhiệm và có tính cạnh tranh.
Tại diễn đàn, các đại biểu cũng đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp nhằm chuyển đổi xanh trong du lịch Việt Nam một cách hiệu quả. Trong đó nhấn mạnh đến việc cần sớm xây dựng và ban hành Chương trình hành động của ngành Du lịch thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 ban hành theo Quyết định 1658/QĐ-TTg ngày 01/10/2021. Tập trung các nhiệm vụ phát triển du lịch theo hướng xanh, bền vững; ban hành bộ tiêu chí du lịch xanh cấp quốc gia cho từng lĩnh vực du lịch theo tiêu chí chung của quốc tế, đồng thời phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.
Bên cạnh đó, phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh rất cần song song với đổi mới công nghệ, sử dụng hiệu quả năng lượng, tăng tỷ trọng nguồn năng lượng tái tạo, giảm phát thải khí nhà kính. Cùng với đó là tăng cường quản lý điểm đến du lịch, hoàn thiện và phát huy hiệu quả chính sách phát triển du lịch, chuyển đổi số để khai thác hiệu quả các nguồn lực phát triển, đảm bảo thành công của quá trình xanh hóa; nâng cao nhận thức về trách nhiệm của khách du lịch và cộng đồng tại các điểm đến về bảo vệ tài nguyên và môi trường; không xả rác bừa bãi, xả rác đúng nơi quy định; hạn chế sử dụng các sản phẩm dùng một lần; chung tay dọn rác tại khu, điểm du lịch.