Đó là một trong những nội dung của Kế hoạch nhằm chủ động phòng chống dịch châu chấu sa mạc do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đề xuất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
 |
| Một bầy châu chấu tại Kenya (Ảnh: TTXVN) |
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), dịch châu chấu sa mạc Schitocera gregaria bắt nguồn từ tháng 5 và tháng 6 năm 2019 tại Ả Rập Xê Út và phía Tây Nam Iran, sau đó di cư đến phía Bắc Somalia, Ethiopia, Kenya và khu vực biên giới Ấn Độ - Pakistan từ tháng 7 đến tháng 12/2019. Dịch nhanh chóng bùng phát, lan rộng sang hầu hết các quốc gia Châu Phi gồm: Somalia, Ethiopia, Kenya, Eritrea,…Châu chấu sa mạc phát triển nhanh bất thường tại một số quốc gia Trung Đông và các nước Nam Á từ tháng 1 đến giữa tháng 2/2020, đe dọa đến an ninh lương thực của nhiều quốc gia trực thuộc khu vực này.
Theo FAO, dịch châu chấu tại Đông Phi hiện ở tình trạng tồi tệ nhất trong 25 năm qua. Đàn châu chấu với số lượng ước tính hàng trăm triệu con di chuyển giữa các quốc gia Đông Phi với tốc độ lên đến 13km/h, tàn phá cây trồng và các nguồn thực phẩm khác tại mỗi nơi chúng dừng chân cũng như đe dọa nghiêm trọng tới an ninh hàng không, nếu không được kiểm soát, có thể đe dọa an ninh lương thực của khoảng 13 triệu người.
Theo bản tin ngày 5/3/2020 về tình hình gây hại và dự báo về hướng di chuyển của châu chấu sa mạc từ Phòng thông tin về châu chấu sa mạc của FAO, trong thời gian từ tháng 3-6/2020, châu chấu sa mạc tiếp tục nhân giống, lây lan và gây hại ở khu vực Đông Phi, một số quốc gia ven biển đỏ và phía Nam Iran, có khả năng di cư sang một số nước khu vực Nam Á trong tháng 6/2020 theo hướng gió mùa Tây Nam và gió Tây.
Mặc dù các chuyên gia dự tính dự báo của FAO và Trung Quốc nhận định nguy cơ châu chấu sa mạc xâm nhập và gây hại tại Việt Nam là tương đối thấp, nhưng trước sự bùng phát, lây lan như hiện nay của chúng tại các nước Châu Phi và Tây Á với sự thay đổi khó lường của khí hậu trong những năm gần đây, chúng ta cần có kế hoạch sẵn sàng ứng phó châu chấu sa mạc. Các thông tin trong lịch sử và hiện tại chứng minh rằng việc đối phó với những đàn châu chấu sa mạc khổng lồ rất khó khăn, khác hoàn toàn việc phòng chống các sinh vật gây hại thông thường.
Trước tình hình đó, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo Cục Bảo vệ Thực vật yêu cầu các Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật ở các tỉnh, thành phố khu vực phía Tây Bắc theo dõi sát về tình hình phát sinh gây hại, phát hành tài liệu hướng dẫn các Chi cục nhận diện đối với châu chấu sa mạc và biện pháp phòng chống. Mặc dù nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam là rất thấp, tuy nhiên, trong trường hợp xấu nhất thì chúng có thể di cư vào Việt Nam vào khoảng tháng 6 do nền nhiệt độ cao và hướng gió phù hợp.
Để chủ động phương án phòng chống dịch, không để bất ngờ trước tình hình dịch bệnh xảy ra, Bộ NN&PTNT đề xuất kế hoạch tổng thể ứng phó. Cụ thể, theo dõi sát tình hình và các cảnh báo về hướng di chuyển và gây hại của châu chấu sa mạc của FAO trên website www.fao.org/ag/locusts để chủ động các phương án phòng, chống dịch kịp thời và hiệu quả.
Tăng cường hợp tác quốc tế với FAO và các quốc gia có chung đường biên giới để trao đổi thông tin, kinh nghiệm và phối hợp đối phó với dịch châu chấu sa mạc. Thu thập thông tin, tài liệu của quốc tế về châu chấu sa mạc và các biện pháp phòng trừ để tổng hợp, xây dựng thành tài liệu tiếng Việt gửi các địa phương nắm rõ, chủ động các biện pháp phòng chống nếu bị dịch hại xâm nhập.
Nguyên tắc phòng chống dịch gồm: Khi đàn châu chấu mới xâm nhập là châu chấu trưởng thành, di chuyển nhanh và gây hại mạnh nên áp dụng biện pháp phun bao vây bằng máy bay, nhất là các khu vực xa khu dân cư, chuồng trại, nguồn nước. Những diện tích còn lại huy động nhân lực, các loại bình phun, máy phun để phun thuốc Bảo vệ thực vật hóa học. Trường hợp châu chấu xâm nhập, đẻ trứng, xử lý thuốc sinh học hoặc hóa học trong trường hợp châu chấu non mới nở còn co cụm và chưa bay nhảy mạnh.
Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan, UBND các tỉnh, thành phố xây dựng kế hoạch và bố trí nguồn kinh phí địa phương được cấp hàng năm cho công tác phòng, chống dịch trong trường hợp khẩn cấp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định; tham khảo hướng dẫn của FAO và các quốc gia đã dập dịch. Trên cơ sở Danh mục thuốc Bảo vệ thực vật được phép sử dụng ở Việt Nam, để chọn thuốc dập dịch châu chấu. Xây dựng kế hoạch dự trữ quốc gia thuốc trừ châu chấu.
Bên cạnh đó, giao Bộ Quốc Phòng xây dựng phương án hỗ trợ, tạo điều kiện sử dụng máy bay phun thuốc bảo vệ thực vật dập dịch trong trường hợp cần thiết, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định./.