Đi qua nhiều vùng cao của tỉnh Quảng Trị, người ta dễ dàng bắt gặp nhiều phong cảnh núi rừng đẹp như tranh vẽ. Chẳng hạn, ở huyện miền núi Hướng Hóa, có thể kể ngay tới thác nước Chênh Vênh, thác nước Tà Puồng, hay những cánh rừng nguyên sinh trên các đỉnh núi cao hơn 1.600m so với mực nước biển, như Pa Thiên, Voi Mẹp… Những năm qua, có nhiều cá nhân, tổ chức đã đến đây để tìm hiểu, khảo sát thực địa; mong muốn được đầu tư, khai thác và phát triển du lịch theo các hình thức tham quan, trải nghiệm và nghỉ dưỡng. Tuy nhiên, sau đó, các nhà đầu tư đều phải rút lui vì những khó khăn về thủ tục hành chính.
Ông Vũ Hữu S., quê Ninh Bình kể doanh nghiệp ông từng được tỉnh Quảng Trị thuận chủ trương khảo sát thực địa thác nước Tà Puồng; tiếp đó lập dự án để xin phép đầu tư, khai thác du lịch ở đây. “Tuy nhiên, do các yêu cầu về hành chính rườm rà, phức tạp, cộng với yêu cầu về mức kinh phí xây dựng ban đầu phải đủ lớn nên chúng tôi đành phải bỏ cuộc”, ông S thông tin.
Khách đến tham quan ở địa đạo Vịnh Mốc và hệ thống làng hầm ở Vĩnh Linh.
Theo nhiều chuyên gia kinh tế, Quảng Trị có nhiều tiềm năng, lợi thế lớn về phát triển du lịch. Trước hết, địa phương này là điểm đầu của Hành lang kinh tế Đông Tây, kết nối với các nước trong khu vực Đông Nam Á qua 2 cửa khẩu quốc tế là La Lay và Lao Bảo. Đồng thời có các đầu mối giao thông đến các tỉnh, thành khu vực miền Trung và Tây Nguyên rất thuận lợi.
Bên cạnh đó, nằm trong các tour, tuyến du lịch các tỉnh, thành này đến Quảng Trị, tỉnh này có nhiều di tích, danh thắng nổi tiếng, trong đó có hàng loạt di tích quốc gia đặc biệt như di tích Đôi bờ Hiền Lương – Bến Hải, di tích địa đạo Vịnh Mốc và hệ thống làng hầm Vĩnh Linh, di tích Thành cổ Quảng Trị, di tích hệ thống giếng cổ Gio An; hay như các bãi tắm Cửa Tùng (được ví là Nữ hoàng của các bãi tắm) và Cửa Việt, thu hút hàng chục vạn lượt khách mỗi năm. Quảng Trị còn được biết đến khi nơi đây có 2 nghĩa trang liệt sĩ quốc gia là Trường Sơn và Đường 9, rất thuận lợi cho việc phát triển du lịch tâm linh.
Ông Tôn Thất Viễn Bình, một hướng dẫn viên du lịch lâu năm, sinh sống ở TP Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế cho rằng, sở dĩ du lịch Quảng Trị vẫn chưa phát triển là do nhiều nguyên nhân, trong đó do chưa đầu tư, xây dựng được “vật chủ”. “Vật chủ được hiểu là một điểm du lịch lớn, phong phú về hình thức tham quan, trải nghiệm và nghỉ dưỡng, đồng thời các sản phẩm, dịch vụ du lịch ở đó phải vừa hấp dẫn vừa đảm bảo tốt nhất về mặt an toàn, chất lượng và sự hưởng lợi tối đa cho du khách. Chẳng hạn, ở Đà Nẵng, vật chủ có thể khẳng định chính là Bà Nà, ở Quảng Bình là Phong Nha Kẻ Bàng, còn ở Thừa Thiên Huế là hệ thống di tích Đại nội, lăng tẩm và chùa chiền”, ông Bình giải thích và lấy ví dụ.
Thực tế Quảng Trị có rất nhiều điểm du lịch rất thuận lợi cho việc xây dựng thành vật chủ. Chẳng hạn, di tích quốc gia đặc biệt địa đạo Vịnh Mốc và hệ thống làng hầm Vĩnh Linh, vừa có lợi thế di tích vừa gần với các bãi biển và rừng nguyên sinh tuyệt đẹp như bãi tắm Cửa Tùng và rừng Rú Lịnh. Đáng tiếc, đến nay, du khách đến Vịnh Mốc cũng chỉ có loại hình tham quan và trải nghiệm địa đạo, các quang cảnh hầm hào, cảnh vật khác xung quanh.
“Đối với hàng chục điểm chưa được đầu tư, khai thác, có thể kể ngay tới khu vực núi rừng nguyên sinh và thác nước Tà Puồng hoặc các đỉnh Pa Thiên, Voi Mẹp. Ở những nơi này đều có thể xây dựng thành vật chủ đạt hiệu quả rất cao, bởi những lợi thế về nguồn tài nguyên, cảnh quan thiên nhiên sẵn có, tuyệt đẹp và độc đáo của chúng”, ông Bình nói thêm.
Theo lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị, những năm qua, do những khó khăn chung và riêng, khách quan và chủ quan, nguồn thu từ ngành du lịch của địa phương vẫn còn rất khiêm tốn. Đơn cử, dịp cao điểm 30/4 và 1/5 vừa qua, toàn tỉnh cũng chỉ đạt 98 tỉ đồng.
Theo thống kê, tổng lượt khách tham quan, nghỉ dưỡng ở các điểm du lịch trên địa bàn vào dịp này chỉ đạt hơn 130.000 lượt và chủ yếu là khách nội tỉnh. Hay dịp Quảng Trị tổ chức Lễ hội Vì hòa bình kéo dài trong khoảng 1 tháng vừa qua, số lượng khách có tăng hơn nhưng không đáng kể, tổng doanh thu từ các dịch vụ du lịch ở đây cũng chỉ đạt hơn 100 tỉ đồng…
Thanh Bình