Khẳng định sự cần thiết xây dựng và ban hàn Luật Đầu tư (sửa đổi), tại thảo luận, các đại biểu Quốc hội đã đóng góp nhiều ý kiến vào những nội dung còn có ý kiến khác nhau đối với dự án luật về: Phạm vi điều chỉnh; nguyên tắc áp dụng luật; các luật có liên quan và điều ước quốc tế; chính sách về đầu tư kinh doanh; ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh; ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; sửa đổi, bổ sung ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh; danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện;...
Giải trình, làm rõ các ý kiến được các đại biểu Quốc hội đề cập, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, những cải cách quan trọng của Luật Đầu tư đã được Quốc hội thông qua năm 2014, trên thực tế đã góp phần quan trọng vào việc bảo đảm thực hiện quyền tự do đầu tư kinh doanh của người dân và doanh nghiệp; xóa bỏ nhiều rào cản trong hoạt động kinh doanh và không phù hợp với nền kinh tế thị trường cũng như các cam kết hội nhập của Việt Nam. Từ đó, đã tạo cơ sở pháp lý cho việc cải thiện môi trường kinh doanh theo hướng ngày càng thuận lợi, minh bạch và bình đẳng giữa doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.
Bên cạnh đó, Luật Đầu tư cũng đã tạo được động lực cho việc thực hiện nhiều cải cách quan trọng về điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính và cơ chế quản lý nhà nước đối với hoạt động đầu tư kinh doanh...
Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng cho biết, bên cạnh kết quả đạt được, thực tiễn hơn 4 năm qua cũng cho thấy đã đến lúc đặt ra yêu cầu phải tiếp tục hoàn thiện hơn nữa một số quy định của Luật Đầu tư để nhằm thể chế hóa các nghị quyết mới đây của Đảng về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, về phát triển kinh tế tư nhân, về nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư với nước ngoài…
Tuy nhiên, về phạm vi điều chỉnh của Luật Đầu tư (sửa đổi), Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, có nhiều ý kiến khác nhau đối với các loại hình đầu tư mới, phát sinh trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và liên quan đến một số luật như: Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Xây dựng... Hiện dự thảo Luật đã bổ sung những quy định, đề xuất những phạm vi điều chỉnh có liên quan đến hoạt động đầu tư dựa theo phương thức đối tác công tư (PPP), đầu tư sử dụng vốn Nhà nước, quản lý tài công...
Liên quan đến việc bãi bỏ Phụ lục 1, 2, 3 của Luật Đầu tư, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, việc bãi bỏ phụ lục này và giao cho Chính phủ quy định chi tiết danh mục này không ảnh hưởng đến việc bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp.
Về việc đưa ngành, nghề “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, hiện nay, có 2 nhóm ý kiến khác nhau. Một nhóm đồng ý với Tờ trình của Chính phủ và dự thảo Luật đưa ngành, nghề “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh; đồng thời tăng cường các biện pháp của các cơ quan tố tụng, cơ quan tư pháp để giải quyết các hoạt động này.
Nhóm thứ hai cho rằng không nên đưa ngành, nghề “kinh doanh dịch vụ đòi nợ” vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh và đề xuất nên tăng cường các biện pháp Nhà nước đối với các loại hình này.
Trong quá trình soạn thảo Dự án luật, Ban soạn thảo cũng đã cân nhắc, tiếp tục rà soát kỹ lưỡng trước khi trình lên Quốc hội quyết định về vấn đề trên vì việc kinh doanh dịch vụ đòi nợ có liên quan đến việc “vay nóng”, thị trường tín dụng đen có lãi suất rất cao, tác động đến an ninh trật tự xã hội.
Còn đối với kinh doanh các loại dịch vụ phát sinh như bóng cười, shisha, bào thai..., Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đang nghiên cứu tác động tới xã hội và sẽ bổ sung những ngành nghề kinh doanh này vào danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh trước khi hoàn thiện Dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).
Về các chính sách hỗ trợ ưu đãi đầu tư, một số ý kiến tán thành với việc quy định ưu đãi đầu tư và có đề nghị làm rõ một số nguyên tắc. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc giao cho Chính phủ áp dụng thí điểm các hình thức đầu tư mới và có bổ sung như hỗ trợ các hình thức đầu tư tương thích. Một số ý kiến đề nghị rà soát, bổ sung ưu đãi đầu tư đối với cụm công nghiệp, doanh nghiệp xã hội, dịch vụ thể dục, thể thao...
Về nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, để bảo đảm thu hút đầu tư có chọn lọc, có chất lượng và đổi mới hình thức điều kiện cũng như là thủ tục áp dụng ưu đãi đầu tư thì dự thảo luật này đã hoàn thiện một số quy định theo hướng: Thứ nhất là bổ sung quy định khuyến khích hoạt động nghiên cứu và phát triển sản xuất kinh doanh và sản phẩm hình thành từ kết quả nghiên cứu khoa học, hoạt động đổi mới sáng tạo, sản xuất hàng hóa, cung cấp dịch vụ tạo ra hoặc là tham gia các chuỗi giá trị cụm liên kết ngành.
Thứ hai là bổ sung quy định về nguyên tắc, điều kiện áp dụng chính sách ưu đãi đầu tư để đảm bảo hiệu quả, chất lượng thuộc việc thực hiện chính sách này.
Thứ ba là bổ sung cơ chế cho phép Chính phủ quyết định ưu đãi đầu tư cao hơn để khuyến khích phát triển một số ngành trên một số địa bàn đặc biệt hoặc những dự án đặc biệt quan trọng có tác động lớn đến kinh tế-xã hội.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, đó là ba nguyên tắc để xem xét, còn việc giao cho Chính phủ áp dụng thí điểm các hình thức đầu tư, loại hình tổ chức kinh tế mới là cần thiết, nhằm đảm bảo thích ứng với mô hình, phương thức tổ chức kinh doanh mới đang phát triển hết sức nhanh chóng dưới sự tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tiến hành rà soát, đánh giá tác động và nhận thấy việc thực hiện các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư nêu trên không trái với Luật Ngân sách nhà nước và các cam kết hội nhập của Việt Nam.
Kết thúc thảo luận về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết các ý kiến đại biểu Quốc hội đã được tổng hợp đầy đủ, trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Luật để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9./.
Nguyễn Hoàng