Hiện nay, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến rộng rãi về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế và nhận được rất nhiều ý kiến từ dư luận. Để tìm hiểu thêm về vấn đề này, phóng viên Báo điện tử Chính phủ đã có cuộc trao đổi với GS.TS. Vũ Văn Hiền – Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương về những vấn đề liên quan.
Ông đánh giá như thế nào về việc Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế trong thời điểm hiện nay?
GS.TS. Vũ Văn Hiền: Tôi cho rằng việc Bộ Tài chính lấy ý kiến rộng rãi về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế gồm: Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT), Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp, Luật Thuế Thu nhập cá nhân và Luật Thuế Tài nguyên là bình thường và hợp lý bởi chúng ta biết rằng, trước đó, ngày 9/11/2016, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 25/2016/QH14 về kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016-2020, đưa ra mục tiêu từng bước cơ cấu lại thu ngân sách nhà nước (NSNN). Đồng thời, đưa ra giải pháp để đạt được mục tiêu nêu trên là thực hiện các giải pháp điều chỉnh chính sách thu theo hướng mở rộng cơ sở thuế, điều chỉnh phạm vi, đối tượng; rà soát, thu hẹp diện miễn, giảm thuế.
Ngày 18/11/2016, Bộ Chính trị cũng đã ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TW về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững, trong đó yêu cầu tập trung cơ cấu lại nguồn thu; hoàn thiện chính sách thu gắn với cơ cấu lại thu NSNN theo hướng bao quát toàn bộ các nguồn thu, mở rộng cơ sở thu, nhất là các nguồn thu mới, phù hợp với thông lệ quốc tế; tăng tỷ trọng thu nội địa, bảo đảm tỉ trọng hợp lý giữa thuế gián thu và thuế trực thu, khai thác tốt thuế thu từ tài sản, tài nguyên, bảo vệ môi trường... Ngày 06/6/2017, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ký ban hành Chỉ thị số 26/CT-TTg về tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016, theo đó dự án Luật này được giao Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ trình Quốc hội kế hoạch xây dựng dự án Luật trong quý III/2017...
Như vậy, việc sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế hiện hành theo đề xuất của Bộ Tài chính là nhằm thể chế hoá quan điểm, chủ trương, chính sách của Nhà nước thông qua việc tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ mà Bộ Chính trị (Nghị quyết số 07-NQ/TW), Quốc hội (Nghị quyết số 25/2016/QH14) và Chiến lược Cải cách thuế giai đoạn 2011-2020 đề ra trên cơ sở cơ cấu lại thu NSNN theo hướng bao quát toàn bộ các nguồn thu, mở rộng cơ sở thu, nhất là các nguồn thu mới, đảm bảo tăng trưởng nguồn thu NSNN trong trung và dài hạn, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Ông đánh giá như thế nào về ảnh hưởng từ đề xuất của Bộ Tài chính đối với người nộp thuế thông qua việc sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế này?
GS. TS. Vũ Văn Hiền: Theo tôi được biết, Bộ Tài chính đã đưa ra nhiều đề xuất qua đó có nhiều tác động tích cực đến người nộp thuế nói riêng và nền kinh tế nói chung. Chẳng hạn, đối với hoàn thuế trường hợp có số thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết lũy kế 12 tháng hoặc 4 quý liên tục, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định doanh nghiệp sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ chịu thuế suất thuế GTGT 5% nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ hết sau 12 tháng hoặc 4 quý thì được hoàn thuế GTGT. Việc hoàn thuế này không áp dụng đối với cơ sở kinh doanh khâu thương mại; trường hợp vừa sản xuất, vừa kinh doanh khâu thương mại, cơ sở kinh doanh thực hiện hạch toán riêng để được hoàn thuế cho hàng hóa chịu thuế GTGT 5% cho cơ sở sản xuất. Đề xuất này vừa phù hợp với bản chất của thuế GTGT và tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp.
Hay như về điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào, Bộ Tài chính đề xuất quy định điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào là có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào, trừ hàng hóa, dịch vụ mua từng lần từ mức dưới 20 triệu đồng xuống mức dưới 10 triệu đồng. Đồng thời, đề nghị sửa quy định tương ứng tại Luật thuế TNDN. Quy định này có thể tiếp tục thúc đẩy phát triển giao dịch thanh toán qua ngân hàng giữa các doanh nghiệp, góp phần minh bạch hóa các giao dịch mua bán của doanh nghiệp, ngăn chặn gian lận trong việc khấu trừ, hoàn thuế GTGT và phòng chống rửa tiền.
Bên cạnh đó, còn có nhiều đề xuất khác về ưu đãi thuế đối với lĩnh vực công nghệ cao, lĩnh vực khoa học và công nghệ; ưu đãi đối với các dự án đầu tư tại khu kinh tế; ưu đãi thuế đối với hoạt động đầu tư, cải tạo chung cư cũ; bổ sung ưu đãi thuế đối với thu nhập từ thực hiện dự án đầu tư tại khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; bổ sung ưu đãi thuế đối với thu nhập của tổ chức tài chính vi mô hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận...
Thực tế hiện nay vẫn có những ý kiến trái chiều về các đề xuất sửa đổi, bổ sung các luật thuế, trong đó có liên quan đến Luật Thuế GTGT, ý kiến của ông như thế nào về vấn đề này, thưa ông?
GS.TS. Vũ Văn Hiền: Tất nhiên, mọi sự lựa chọn chính sách đều có hai mặt – được và mất. Chỉ có điều cần cân nhắc tổng thể để đạt lợi ích tổng thể tốt nhất mà thôi. Trong bối cảnh thu ngân sách ngày càng khó khăn, nợ công cao thì việc đề xuất các luật thuế sẽ không dễ dàng vì có thể khiến cho người dân hoặc cộng đồng doanh nghiệp hiểu nhầm do khó khăn về ngân sách mới làm như vậy. Tuy nhiên, theo tôi, Bộ Tài chính đang xây dựng chính sách trong đó có đề xuất tăng một số mức thuế nhưng cũng có cả mức giảm thuế và việc sửa các luật thuế. Như vậy đã có sự cân nhắc kỹ càng. Hơn nữa, việc Bộ Tài chính xin ý kiến rộng rãi các tổ chức và nhân dân qua nhiều phương thức, cũng như qua các phương tiện thông tin đại chúng cho thấy sự minh bạch, cầu thị của Bộ Tài chính trong phạm vi chức trách của mình. Bộ Tài chính cũng nên sớm đưa ra các báo cáo đánh giá tác động cụ thể, rõ ràng để dư luận hiểu rõ để có sự đồng thuận tốt hơn. Đồng thời, cần có các chính sách đồng bộ về chi quản lý chi tiêu chặt chẽ, các chính sách hỗ trợ kèm theo bảo đảm hiệu quả.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Huy Thắng (thực hiện)