Ngày 31/3, Liên minh Sáng tạo Nội dung số - DCCA (thuộc Hội Truyền thông số Việt Nam) và Vụ Hợp tác Quốc tế (Bộ Thông tin và Truyền thông) phối hợp tổ chức Hội nghị khai thác thị trường quốc tế và chính sách thuế đối với ngành sáng tạo nội dung số.
Đây là diễn đàn mở để kết nối các nhà sáng tạo nội dung, các chuyên gia về thuế, cơ quan quản lý thuế, cơ quan truyền thông để có góc nhìn tổng quan, phân tích các khía cạnh liên quan đến thuế trong lĩnh vực sáng tạo nội dung số, kiếm tiền trên các nền tảng miễn phí (gọi tắt là MMO - Make Money Online) để đảm bảo tạo điều kiện cho những người làm MMO hiểu rõ ràng, minh bạch về thuế và đảm bảo tuân thủ pháp luật Việt Nam và Hiệp định về chống đánh thuế 2 lần mà Việt Nam đã ký với 72 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Theo ông Nguyễn Thiện Nghĩa, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ Thông tin - Truyền thông (Bộ Thông tin và Truyền thông), dù nhiều dư địa nhưng nội dung số chỉ chiếm một phần nhỏ trong doanh thu của ngành công nghệ thông tin và truyền thông toàn cầu (khoảng 148 tỷ USD năm 2022). Điều này thôi thúc những nhà sáng tạo phát triển hơn nữa, nhằm tận dụng tối đa lợi thế của Việt Nam là chi phí sản xuất thấp hơn so với trung bình thế giới hàng chục lần.
Bên cạnh việc nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, công nghệ, cơ quan quản lý cần có những chính sách ưu đãi về thuế, cả thuế thu nhập cá nhân lẫn thuế thu nhập doanh nghiệp, để duy trì lợi thế cạnh tranh của Việt Nam cũng như giữ chân các chuyên gia.
Hiện ngành kinh doanh nội dung số rất đa dạng, bao gồm: Sản xuất nội dung và kiếm tiền trên các nền tảng miễn phí: YouTube, Facebook, TikTok và nhiều nền tảng xuyên biên giới khác; Kinh doanh trên các nền tảng âm nhạc trực tuyến: Spotify, Apple Music, Amazon Music và khoảng 52 nền tảng nhạc số khác; Bán hình ảnh, tranh, bản vẽ thiết kế, hình ảnh - video 2D - 3D, giáo dục trực tuyến… trên các nền tảng trực tuyến toàn cầu; Game online phát hành trên Apple Store và CH Play cũng như các nền tảng số của các quốc gia khác.
Chỉ tính riêng trên YouTube, số liệu trong năm 2022 cho thấy số người Việt Nam kiếm tiền từ các nền tảng mạng xã hội lên tới 20.000, mang về doanh thu ngoại tệ tương đương 1.500 tỷ đồng. Việt Nam hiện có gần 500 kênh YouTube đạt nút vàng (hơn 1 triệu người đăng ký) và 8 kênh đạt nút kim cương (trên 10 triệu lượt đăng ký).
YouTube là một trong những nền tảng sáng tạo nội dung có lượng người tham gia MMO hàng đầu thế giới hiện nay. Với tốc độ phát triển đến chóng mặt của các dịch vụ nội dung số, chỉ riêng trong năm 2022 đã có hơn 51 triệu kênh YouTube được tạo mới tương đương mức tăng trưởng 36%.
Trong đó, 306.000 kênh YouTube đạt hơn 100.000 người đăng ký, 29.000 kênh có hơn 1 triệu người đăng ký và 700 kênh có hơn 10 triệu người đăng ký. Số lượng tài khoản khổng lồ này đem về cho YouTube hơn 1 tỷ giờ nội dung video được xem mỗi ngày.
 |
| Ông Triệu Minh Long, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Bộ Thông tin và Truyền thông) chia sẻ tại Hội nghị (Ảnh: Anh Tuấn) |
Trong khi đó, ông Triệu Minh Long, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Bộ Thông tin và Truyền thông) chia sẻ, chính sách thuế của Việt Nam đang rất hấp dẫn, cả với doanh nghiệp trong nước lẫn nhà đầu tư nước ngoài.
Hiện nay sự cạnh tranh trong nước rất "khốc liệt", do đó các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực nội dung số có thể chuyển hướng kinh doanh sang nước ngoài hoặc các nền tảng xuyên biên giới. Nhờ lợi thế ở khả năng đáp ứng nhanh, nhạy, doanh nghiệp trong nước đủ sức đưa những sản phẩm nội dung “Make in Vietnam” ra quốc tế nhiều hơn.
Phân tích một trường hợp cụ thể, đại diện DCCA, ông Nguyễn Việt Tiệp, chuyên viên cao cấp về kế toán thuế nhận xét, các doanh nghiệp, cá nhân hoạt động trên YouTube tại Việt Nam đang phải chịu 2 lần thuế đối với khoản doanh thu từ lượt xem tại Hoa Kỳ.
Cụ thể, các nhà sáng tạo nội dung ở ngoài Hoa Kỳ, nếu đăng ký thuế tại nước này, sẽ chịu khấu trừ 30% thuế thu nhập cho các lượt xem đến từ Hoa Kỳ. Lượt xem từ quốc gia khác sẽ không bị khấu trừ thuế.
Còn nếu không đăng ký thuế tại Hoa Kỳ, nhà sáng tạo nội dung từ các quốc gia ngoài Hoa Kỳ sẽ bị khấu trừ 24% thuế thu nhập cho tổng lượt xem toàn cầu.
Khi dòng tiền về Việt Nam, nhà sáng tạo cá nhân phải nộp thêm 7%, bao gồm 5% VAT và 2% thuế thu nhập cá nhân. Còn tổ chức, doanh nghiệp kinh doanh trên YouTube phải đóng khoản thuế là 30%, gồm 10% VAT và 20% thuế thu nhập doanh nghiệp.
Từ năm 1992, Việt Nam đã ký hiệp định tránh đánh thuế 2 lần với 72 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó 60 văn bản đang được áp dụng. Với Hoa Kỳ, Việt Nam đã ký hiệp định vào 7/7/2015 nhưng do phía Hoa Kỳ chưa phê chuẩn nên Hiệp định chưa có hiệu lực.
Đồng tình quan điểm trên, PGS TS Lý Phương Duyên, giảng viên Học viện Tài chính cho rằng một số doanh nghiệp, cá nhân sáng tạo nội dung số trong nước còn gặp khó khăn trong việc kê khai, hạch toán chi phí, dẫn đến không được hưởng những ưu đãi về thuế.
Tổng hợp các ý kiến tại hội nghị, DCCA kiến nghị Tổng cục Thuế xem xét áp dụng nguyên tắc tránh đánh thuế 2 chiều với các nguồn thu nhập từ các quốc gia đã ký hiệp định với Việt Nam, đồng thời kiến nghị Chính phủ thúc đẩy để Hiệp định tránh đánh thuế 2 lần giữa Việt Nam và Hoa Kỳ sớm được thực thi.
Với các nội dung số sản xuất kinh doanh phục vụ cho thị trường nước ngoài, cho người xem nước ngoài áp dụng thuế suất VAT là 0% (VAT 0% với cả cá nhân và doanh nghiệp). Với thu nhập từ lượt xem tại Việt Nam: cá nhân áp dụng VAT 2%, thuế TNCN 1%; với doanh nghiệp VAT là 10% (theo Thông tư 40/2021/TT-BTC, ngày 01 tháng 6 năm 2021)
Với sứ mệnh kết nối doanh nghiệp, cá nhân trong ngành nội dung số, công nghệ thông tin và truyền thông, DCCA hy vọng những nhà sáng tạo nội dung sẽ được hưởng ưu đãi về chính sách như lĩnh vực phần mềm và công nghệ cao. Cụ thể, sản phẩm thuộc phân khúc này đang được ưu đãi miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm, giảm 50% trong 9 năm, cùng nhiều chính sách khác./.