Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành hội nghị - Ảnh: VGP/NH
Dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ đã được Quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ 6 vừa qua. Sau khi kỳ họp kết thúc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Thường trực Ủy ban Quốc phòng, an ninh phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo và các bộ, ngành liên quan cùng các cơ quan khác của Quốc hội khẩn trương tiếp thu, chỉnh lý theo ý kiến của đại biểu Quốc hội và ý kiến của các cơ quan liên quan.
Ngày 15/3/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp và cho ý kiến chỉ đạo tiếp tục hoàn chỉnh nội dung để trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần này. Các tài liệu gửi đến các đại biểu Quốc hội bao gồm 8 loại tài liệu khác nhau, bám sát ý kiến phát biểu của các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 6, ý kiến của Thường trực Ủy ban Quốc phòng, anh ninh, ý kiến của cơ quan soạn thảo cùng các cơ quan có liên quan cũng như kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp thứ 31.
Một trong những nội dung thu hút sự quan tâm thảo luận của các đại biểu Quốc hội là quy định về cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Nhiều ý kiến phát biểu đề nghị cần cân nhắc kỹ lưỡng các nội dung liên quan đến quy định về nồng độ cồn đối với người điều khiển phương tiện tham gia giao thông.
Đối với nội dung này, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã thiết kế 2 phương án.
Phương án 1: Quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn (kế thừa theo quy định tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019, áp dụng đối với tất cả các loại phương tiện giao thông đường bộ).
Phương án 2: Quy định như Luật Giao thông đường bộ năm 2008 là cấm: "Điều khiển xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn. Điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mà trong máu có nồng độ cồn vượt quá 50mg/100ml máu hoặc 0,25mg/1l khí thở". Đồng thời, phải sửa đổi quy định liên quan tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019.
Cấm tuyệt đối nồng độ cồn bảo đảm tính khả thi hơn
Một số ý kiến tán thành với phương án 1, cho rằng, việc cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhằm mục đích phòng ngừa, làm giảm những rủi ro, thiệt hại tiềm tàng do việc sử dụng rượu, bia mà khi điều khiển phương tiện giao thông gây ra. Đồng thời, đã có nhiều số liệu minh chứng cụ thể thực trạng tai nạn giao thông đường bộ liên quan đến rượu, bia.
Dẫn chứng trong năm 2023, sau khi lực lượng chức năng tăng cường xử lý đối với người điều khiển phương tiện vi phạm nồng độ cồn, số vụ tai nạn giao thông liên quan đến sử dụng rượu, bia giảm 25% số vụ, 50% số người chết, 22% số người bị thương so với cùng kỳ năm 2022, Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Đoàn Hưng Yên) nhận định, việc quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn bảo đảm tính khả thi hơn so với quy định cho phép nồng độ cồn ở ngưỡng nhất định.
Với quy định cấm như vậy thì người dân không uống rượu, bia trước khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Còn nếu quy định có ngưỡng nhất định thì chính người dân khó xác định uống bao nhiêu, uống thế nào cho thấp hơn ngưỡng đó.
"Cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, có lợi cho chính người tham gia giao thông và gia đình mình", đại biểu Nguyễn Đại Thắng nhấn mạnh.
Cũng nhất trí với phương án 1 song đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Quảng Bình) đề nghị cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này.
Cần rà soát, xem xét, cân nhắc mức xử phạt
Ở góc độ khác, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) đề nghị nên quy định như Luật Giao thông đường bộ năm 2008; cho rằng người ở thành thị hay những người có điều kiện có tài xế riêng, nhưng đồng bào ở những vùng khó khăn như nông thôn, Tây Bắc, Đồng bằng sông Cửu Long không có điều kiện đi xe dịch vụ sau khi sử dụng rượu bia nên việc quy định 100% không có nồng độ cồn khi lái xe là không khả thi.
"Thực tế, bản thân tôi uống 1 lon bia hoặc 1-2 cốc rượu thì tâm trí vẫn bình thường, lái xe vẫn được. Dân tộc ta có truyền thống lâu đời về liên hoan, tiệc tùng… ví dụ uống chiều hôm qua, sáng hôm nay lái xe vẫn còn có nồng độ cồn và bị xử phạt thì rất vô lý", ông Phạm Văn Hòa nói.
Bày tỏ đồng tình đã uống rượu bia thì không lái xe nhưng đại biểu Phạm Văn Hòa đề nghị Quốc hội xem xét, cơ quan y tế cũng cần phối hợp để có tính toán về vấn đề này.
Còn đại biểu Lý Thị Lan (Đoàn Hà Giang) cho biết, để luật đi vào cuộc sống, phù hợp với thực tiễn thì cần rà soát, xem xét, cân nhắc mức xử phạt, hình thức xử phạt cho phù hợp với hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.
Theo đại biểu, qua thực tiễn như ở tỉnh Hà Giang hoặc các vùng đồng bào dân tộc thiểu số thì việc sử dụng rượu bia do nét văn hóa của đồng bào, khi tham gia giao thông họ chưa thể thực hiện triệt để việc không có nồng độ cồn.
Để luật đi vào cuộc sống và có sức thuyết phục, đại biểu Lý Thị Lan đề nghị cần rà soát, xem xét, cân nhắc mức xử phạt, hình thức xử phạt sao cho phù hợp và có lộ trình cụ thể để người dân dần dần hình thành văn hóa khi tham gia giao thông, đáp ứng được yêu cầu thực hiện các quy định của pháp luật.
Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu) cũng cho rằng, không nên quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn, bởi ngoài rượu bia thì các loại giấm táo hay đồ uống khác không phải rượu bia nhưng khi uống vào cơ thể thì cũng có thể vượt mức bằng 0.
Hải Liên