Cổng thông tin điện tử

Cuộc chiến giữa taxi truyền thống với Uber, Grab (Ảnh đồ họa: Châu Châu/Zing).

Ở Việt Nam, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đặt ra rất nhiều cơ hội cũng như thách thức cho quá trình phát triển của đất nước và hội nhập quốc tế. Cụ thể là: Có thể tạo ra lợi thế của những nước đi sau như Việt Nam so với các nước phát triển do không bị hạn chế bởi quy mô cồng kềnh, quán tính lớn; tạo điều kiện cho Việt Nam bứt phá nhanh chóng, vượt qua các quốc gia khác cho dù xuất phát sau. Việc ứng dụng những công nghệ mới cho phép thúc đẩy năng suất lao động và tạo khả năng nâng cao mức thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 có thể tạo ra sự bất công lớn hơn về phân phối thu nhập, làm gia tăng mâu thuẫn giữa các nhóm lao động: nhóm có kỹ năng thấp/trả lương thấp và nhóm có kỹ năng cao/trả lương cao. Điều này làm cho khoảng cách về sự giàu  - nghèo giữa những đối tượng phụ thuộc vào vốn và phụ thuộc vào sức lao động ngày càng tăng. Bên cạnh đó, nguy cơ phá vỡ thị trường lao động, khi tự động hóa thay thế con người trong hầu hết các hoạt động sản xuất làm trầm trọng hơn khoảng cách giữa lợi nhuận so với đồng vốn và thu nhập so với sức lao động. Nếu cứ bảo vệ kinh doanh truyền thống, càng tụt hậu trước cách mạng công nghiệp 4.0. Trên thế giới cũng như Việt Nam đã bắt đầu xuất hiện nhiều lo ngại về nguy cơ mất việc làm, bởi hệ thống tự động, robot...

Tuy nhiên, nhìn lại các cuộc cách mạng công nghiệp trước kia, công nghệ tiến càng bộ, việc làm càng tăng chứ không giảm. Công nghệ sẽ tạo ra nhiều hình thức cung cấp mới, dịch vụ mới, con người mới. Chỉ có điều là có dám thay đổi để tồn tại và thích nghi hay không.

Thực tế nước nào càng áp dụng nhanh tiến bộ công nghệ thì nước đó càng phát triển, năng suất lao động cao, có sự tăng trưởng GDP nhanh, đời sống người dân được nâng lên. Công nghệ không chờ ai. Nếu chậm thích nghi với công nghệ hiện đại, thậm chí sẽ cản trở đất nước phát triển.

Hiện nay, Chính phủ đang hành động mạnh mẽ để nắm lấy cơ hội của cách mạng công nghệ 4.0 mang lại bằng việc khuyến khích khởi nghiệp; thành lập nhiều doanh nghiệp mới; ứng dụng công nghệ vào sản xuất kinh doanh; để doanh nghiệp tiếp cận được công nghệ, các khoản vay ưu đãi nhằm đổi mới công nghệ.

Chấp nhận cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường

Sự kiện xe Grab, Uber vào Việt Nam cạnh tranh với taxi truyền thống chính là hệ quả của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư hiện nay.

Trao đổi với báo chí, TS. Đinh Thế Hiển – Chuyên gia kinh tế, tài chính cho rằng, taxi truyền thống bị chia sẻ thị phần khi Uber, Grab vào Việt Nam cũng giống như câu chuyện Vietlott xuất hiện khiến xổ số truyền thống “đìu hiu”. 

Trước đây, thị phần vận tải thuộc về các hãng taxi. Sau đó là sự xuất hiện của Uber và Grab vào Việt Nam thì taxi bị chia sẻ thị phần, và hiện nay sự cạnh tranh ngày càng gay gắt. Trong cuộc cạnh tranh ấy, thị phần taxi bị suy giảm và Hiệp hội cũng như những thành viên taxi phản ứng mạnh mẽ với các đối thủ, thậm chí còn đang chuẩn bị các thủ tục pháp lý để đưa nhau ra tòa.

Thực tế ở đây cho thấy chính là sự thay đổi về công nghệ chứ không phải điều gì khác đã dẫn đến hệ quả đó, đồng thời nó là qui luật tất yếu của nền kinh tế thị trường là cạnh tranh và cạnh tranh được coi là sức sống của nền kinh tế thị trường. Các đối thủ muốn tồn tại giành chiến thắng phải chấp nhận cuộc chơi và trước hết buộc phải đổi công nghệ. Việc xuất hiện của Grab, Uber cho thấy một loại hình mới trong kinh doanh vận tải dựa trên tiến bộ công nghệ.

Đó là công nghệ tạo ra sự tương tác giữa khách hàng và nhà cung cấp gần nhau hơn, hiểu nhau chia sẻ rất hiệu quả. Chỉ cần có trong tay chiếc điện thoại thông minh là khách hàng có thể kết nối trao đổi điểm đi, điểm đón và giá cước bao nhiêu được báo trước.

Grab, Uber là những đối tượng được hưởng lợi nhiều nhất từ sự sáng tạo, đổi mới, vì họ là những nhà cung cấp vốn, tri thức và cụ thể là những nhà sáng chế công nghệ hiện đại.

Nói về sự tiện lợi của Grab, Uber, TS. Đinh Thế Hiển cho rằng: Tiện lợi đầu tiên mà Grab, Uber mang lại là sự di chuyển đón khách trên đường linh hoạt ở mọi lúc mọi nơi, thậm chí vừa sử dụng xe đi chơi, đi làm để chạy Grab, Uber, không bị hạn chế bởi biển báo cấm… giúp giảm chi phí phát sinh. Thứ hai, khách hàng có quyền chọn lựa xe, dịch vụ, địa điểm, biết được xe đó bao giờ tới, bao giờ thì đón họ. Thứ ba, về giá cả có thể biết trước được để khách hàng  lựa chọn. Còn về giá cả biết được trước giá cước bao nhiêu để đưa ra quyết định đồng ý hay từ chối.

Về kinh tế - xã hội, Grab, Uber đã tạo ra các lợi ích nhất định. Người tiêu dùng dường như được hưởng lợi nhiều nhất với các sản phẩm và dịch vụ mới được thực hiện từ xa của các ứng dụng thông minh từ internet, điện thoại đang làm cho cuộc sống trở nên dễ dàng và năng suất hơn nhưng chi phí không đáng kể. Từ những tiện ích trên cho thấy số đông khách hàng có điều kiện, ở đô thị, thích ứng với công nghệ lựa chọn sử dụng.

Còn đối với, các hãng taxi họ cho rằng thiếu sân chơi công bằng, bình đẳng với Uber, Grab. Họ đang phải chịu quá nhiều thuế, phí, kể cả những khu vực hạn chế, thời gian cấm đường… Dẫn chứng về taxi phải chịu cảnh trói chặt, sân chơi không công bằng bởi các điều kiện kinh doanh, ông Đỗ Quốc Bình, Chủ tịch Hiệp hội taxi Hà Nội cho biết taxi đang phải tuân thủ 13 điều kiện ngặt nghèo như: bãi đỗ, giấy phép tần số, logo, bảng giá, đồng phục, chứng chỉ tập huấn, bảo hiểm xã hội, khống chế số lượng từ năm 2011 tới nay, không được đi vào đường cấm, niên hạn xe taxi chỉ được 8 năm…Trong khi đó, xe chở khách dùng ứng dụng Uber, Grab không cần bất cứ điều kiện ràng buộc gì và tùy ý gia tăng số lượng. Taxi bị kiểm soát giá cước nhưng xe Uber, Grab lại không bị quản lý, tùy ý tăng giá vào giờ cao điểm…

Theo TS Đinh Thế Hiển: Tất cả những thắc mắc đó, trước hết taxi tuyền thống cần phải xem lại mình trong quá trình hình thành và phát triển mấy chục năm nay, họ gần như không có sự đầu tư, đổi mới, cải tiến khi khoa học công nghệ ngày càng phát triển. Ví dụ, việc ứng dụng smartphone để biết định vị của xe đã xuất hiện hàng chục năm. Một số tài xế đã sử dụng công nghệ này. Các hãng taxi lớn của Việt Nam và trên thế giới dư tiềm lực đầu tư nhưng họ không làm.

Taxi vẫn duy trì hệ thống tổng đài cũ kỹ, lại thêm chuyện tranh giành khách chộp giựt, cho thấy sự không chuyên nghiệp của một số hãng taxi, đồng thời chậm chạp ứng dụng công nghệ phục vụ khách hàng.

Khi Uber, Grab xuất hiện, taxi truyền thống mới chuyển động và ứng dụng theo. Như vậy, taxi truyền thống phải tự trách chính mình.

Tuy nhiên, taxi có những lợi thế nhất định. Họ đã có thời gian hoạt động lâu hơn, có nhiều kinh nghiệm trên thương trường, có bến bãi dễ dàng đón khách, giá cả ổn định.

Do vậy, để cạnh tranh với Uber, Grab, taxi truyền thống cần phải nâng cao chất lượng dịch vụ bằng cách đổi mới quản lý, nhất là sử dụng công nghệ hiện đại nhằm làm cho taxi truyền thống ngày càng mạnh lên cạnh tranh sòng phẳng với Grab, Uber trong nền kinh tế thị trường.

Thực tế cho thấy, trong kinh tế thị trường doanh nghiệp phải luôn làm mới mình, làm tốt hơn đối thủ, vượt qua những thách thức. “Công nghệ không chờ mình. Mình không làm sẽ có nước khác làm. Công ty này không làm sẽ có công ty khác làm” - TS. Đinh Thế Hiển chia sẻ./.