Lịch sử dân tộc đã chứng minh vai trò to lớn của thanh niên trong những lúc khó khăn, cam go nhất của cách mạng. Sau khi nước nhà được độc lập, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc và lời kêu gọi của Bác Hồ: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, trong hai cuộc trường chinh vệ quốc vĩ đại của dân tộc, các thế hệ thanh niên Việt Nam đã phát huy truyền thống cha anh, với tinh thần và ý chí “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, họ đã dành cả tuổi thanh xuân tươi đẹp của mình để cống hiến cho độc lập, tự do của nước nhà.
Tiếp nối truyền thống của các thế hệ cha anh, đại bộ phận thanh niên luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng; trung thành, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH; nêu cao tinh thần yêu nước, sẵn sàng hy sinh vì độc lập dân tộc, vì hạnh phúc của Nhân dân. Bên cạnh đó, thanh niên luôn có khát vọng, ý chí vươn lên, có tinh thần đoàn kết, chia sẻ, tương thân, tương ái, vì cộng đồng và lợi ích quốc gia nên đã luôn có mặt ở những nơi khó khăn, gian khổ, xung kích hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng và Nhân dân giao phó. Những việc làm và hoạt động của thanh niên được thể hiện rõ nhất ở các phong trào hành động cách mạng, các chương trình hành động, tiêu biểu như: “Tuổi trẻ Việt Nam sống chiến đấu lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại”; “Tiếp lửa truyền thống - Mãi mãi tuổi hai mươi”; diễn đàn “Thanh niên sống đẹp, sống có ích”; “Tuổi trẻ Việt Nam đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; “Nghĩa tình biên giới hải đảo” với các hoạt động như: “Hành trình tuổi trẻ vì biển đảo quê hương”; “Đồng hành cùng ngư dân trẻ ra khơi”; “Góp đá xây Trường Sa”; các phong trào lớn của Đoàn “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ Tổ quốc”; “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”; “Thanh niên chung tay xây dựng nông thôn mới”… Đặc biệt, trong công tác phòng, chống dịch COVID – 19 và hỗ trợ đồng bào bị lũ lụt, các cấp bộ Đoàn trong cả nước đã có những cách làm hay, sáng tạo, góp phần quan trọng cùng với toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị đầy lùi dịch bệnh và hỗ trợ người dân vùng bị lũ lụt vượt qua khó khăn, hoạn nạn thể hiện được sức trẻ, sự tiên phong, gương mẫu và trách nhiệm của thế hệ trẻ trong những vấn đề của đất nước. Từ đó, nhiều câu chuyện đẹp và cảm động trong đoàn viên thanh niên đã được lan tỏa trong cộng đồng, càng tô thắm thêm những phẩm chất tốt đẹp, cao quý của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Cùng với sự phát triển của đất nước, những năm qua, phương thức giáo dục của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh liên tục được đổi mới, với nhiều cách làm hay, hiệu quả, như ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại trong giáo dục chính trị và nắm bắt, định hướng tư tưởng thanh niên, thiếu niên. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới với 12 tiêu chí cụ thể phù hợp với lứa tuổi, trình độ nhận thức, đặc điểm, điều kiện sống, học tập, lao động của thanh, thiếu nhi từ giá trị cốt lõi “Tâm trong - Trí sáng - Hoài bão lớn”. Tập trung giáo dục thanh niên về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần yêu nước của thanh, thiếu nhi. Giáo dục lòng nhân ái, tính trung thực, trách nhiệm, tinh thần hiếu học, yêu lao động, ý thức công dân, chấp hành pháp luật; trách nhiệm của đoàn viên, thanh niên, thiếu niên trong tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần giữ gìn và phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại. Đảng ta đã chỉ rõ: Sự nghiệp đổi mới đất nước có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không, phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên.
Những cống hiến và những đóng góp của thanh niên trong sự nghiệp đổi mới đất nước là minh chứng khẳng định thanh niên luôn là rường cột, đội hậu bị xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân góp phần quan trọng để Việt Nam chưa bao giờ có được “cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như này nay”.
Tuy nhiên, dưới tác động của khoa học, sự bùng nổ của công nghệ thông tin, cùng với đó là do có những hạn chế nhất định về trình độ, kinh nghiệm sống nên thanh niên cũng dễ bị lôi kéo, kích động, dễ có tâm lý chán nản, bi quan trước những thất bại, vấp ngã. Bên cạnh đó, mặt trái của cơ chế thị trường cũng như của các phương tiện truyền thông hiện đại, nhất là mạng xã hội, internet tác động không nhỏ đến nhận thức, tư tưởng, tình cảm và hành động của thanh niên. Những đặc điểm đó cũng chính là cơ hội để các thế lực thù địch “để mắt” đến thanh niên và coi lực lượng này là đối tượng, mục tiêu chủ yếu để tuyên truyền, chống phá. Trước những thủ đoạn chống phá hết sức tinh vi, thâm độc của các thế lực thù địch, không ít thanh niên đã có những biểu hiện phai nhạt lý tưởng, xa rời mục tiêu, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Cá biệt, một số cán bộ, đoàn viên, thanh niên có biểu hiện mơ hồ, mất cảnh giác, còn vi phạm pháp luật Nhà nước, tuyên truyền kích động lôi kéo chống phá Đảng, nhà nước…, tạo cơ hội để các thế lực thù địch lợi dụng xuyên tạc, chống phá.Vẫn còn tình trạng “nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị”. Sự phai nhạt lý tưởng cách mạng và suy thoái về đạo đức, lối sống, một mặt ảnh hưởng đến tương lai của chính họ, gây cản trở sự phát triển của xã hội, bền vững của đất nước; mặt khác dễ bị các thế lực thù địch lợi dụng để tiến hành chiến lược “diễn biến hòa bình”, hòng chống phá và ngăn chặn sự phát triển của cách mạng Việt Nam.Thực trạng trên không chỉ ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ của thanh niên mà còn đe dọa trực tiếp đến tương lai của đất nước
Để tiếp tục phát huy vai trò của thế hệ trẻ, nêu cao tinh thần trách nhiệm của thế hệ trẻ trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước trước hết các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể cần nhận thức đầy đủ về vị trí, vai trò của thế hệ trẻ trong giai đoạn cách mạng mới để phát huy sức trẻ trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Đồng thời, xây dựng tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, thực sự là đội dự bị tin cậy của Đảng, hạt nhân chính trị của phong trào và các tổ chức thanh niên Việt Nam.
Mặt khác, chăm lo giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống cho thanh niên; tạo điều kiện cho sự phát triển toàn diện và trưởng thành của thanh niên. Bên cạnh đó, bản thân mỗi thanh niên cần phải có ý thức tự giáo dục, tự rèn luyện, tu dưỡng để không ngừng hoàn thiện và phát triển, xứng đáng là người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”, vừa “chuyên”.
Phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, ý thức trách nhiệm của thanh niên trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch. Tạo môi trường thuận lợi, nâng cao năng lực hội nhập quốc tế cho thanh, thiếu niên.
Tin tưởng rằng dưới sự lãnh đạo của Đảng, với truyền thống 93 năm xây dựng và trưởng thành thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay không ngừng rèn luyện, phấn đấu và trưởng thành, phát huy năng lực và sức trẻ thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, phấn đấu đến năm 20245 nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao theo đinh hướng xã hội chủ nghĩa. Hải Đăng