Câu chuyện thông tin sai, tin giả trên mạng xã hội là câu chuyện toàn cầu, nước nào cũng gặp, kể cả nước lớn như Hoa Kỳ và nước nhỏ như Timor Leste và càng ngày càng nặng hơn.
Chúng ta sống trên không gian mạng mới được 10 năm, chưa nhiều kinh nghiệm và sẽ còn nhiều sự phát triển mà chúng ta chưa thể dự đoán hết, trong khi đời sống thực chúng ta có kinh nghiệm nhiều nghìn năm. Một số kinh nghiệm, ứng xử trong đời sống thực có thể mang áp dụng sang không gian “ảo” để xử lý câu chuyện thông tin sai sự thật.
“Để xử lý tin sai trên không gian mạng thì có thể sử dụng logic trong đời thực như sau. Thứ nhất, phải định nghĩa tường minh về tin sai, tin giả, phải ban hành một số quy định pháp luật. Thứ hai, phải có công cụ phân tích, phát hiện tin sai. Một ngày có khoảng trên 100 triệu tin trên không gian mạng, người không thể đọc được, phải có máy làm. Bộ TT&TT đã xây dựng trung tâm quốc gia về giám sát an toàn thông tin trên không gian mạng, lắng nghe, phát hiện và phân loại được thông tin. Thứ ba, phải có công cụ xử lý, có đầu mối xử lý. Cái này Chính phủ sẽ phải quy định, vừa là đầu mối xử lý, vừa là đầu mối nhận phản ánh của người dân, người bị hại. Có công cụ dọn dẹp, ngăn chặn, cái này là công nghệ, là kỹ thuật, có thể làm được đối với các thông tin không mã hoá. Thứ tư, mạnh tay yêu cầu các mạng xã hội nước ngoài phải tuân thủ pháp luật Việt Nam, phải thực hiện yêu cầu gỡ bỏ thông tin sai theo pháp luật Việt Nam. Việc này có thể học kinh nghiệm quốc tế, nhiều nước EU, ASEAN đã làm với Facebook, với Youtube. Vấn đề là chúng ta phải kiên quyết thượng tôn pháp luật. Thứ năm, có chế tài xử lý người đưa thông tin sai lên mạng xã hội, tuỳ theo mức độ vi phạm. Việc này phải đưa vào quy định của pháp luật”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, mạng xã hội bây giờ không phải là ảo nữa nên không nên bỏ trống trận địa này, đặc biệt người dân, chính quyền phải chủ động sống nhiều hơn nữa trong không gian mạng. Cái tốt nhiều lên thì cái xấu giảm đi. Vì vậy, cần truyền thông, nâng cao hơn nữa nhận thức cho người dân là thông tin trên mạng xã hội không được kiểm duyệt nên mỗi cá nhân tham gia phải có bộ lọc của riêng mình, không nên cả tin bất kỳ cái gì trên mạng, không lan truyền các thông tin chưa kiểm chứng.
Đề cập đến vấn đề sim rác, tân Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, cái gốc nằm ở chỗ phải có một cơ sở dữ liệu công dân chính xác, xác định được mối quan hệ giữa người đến đăng ký gắn vào sim và chứng minh thư nhân dân. Chứng minh thư nhân dân hiện nay nhiều nước đã cài vào những thông tin ID duy nhất (ảnh, vân tay), khi người đến đăng ký thì đưa chứng minh nhân dân cắm vào máy thì hiện lên vân tay, ảnh. Công ty cung cấp sim chỉ cần chụp ảnh và so với cơ sở dữ liệu ấy, nếu ảnh trùng với ảnh trong chứng minh thư thì đúng là người sở hữu sim. Đây là giải pháp căn cơ nhất.
“Vừa qua chúng ta chưa làm căn cơ được nên đã dùng khá nhiều biện pháp. Tuy nhiên, tôi cho rằng để thực sự căn cơ, hiệu quả cần nhanh chóng xây dựng cơ sở dữ liệu công dân không chỉ riêng cho câu chuyện sim rác mà cho cả Chính phủ điện tử hiện nay”, Bộ trưởng nói.
Lê Sơn