Cụ thể, dư luận băn khoăn việc điều chỉnh khung thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với xăng, dầu, nếu chỉ nhằm bù đắp thuế nhập khẩu cắt giảm theo cam kết quốc tế là chưa thuyết phục. Trước vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài Chính Vũ Thị Mai cho biết, việc thực hiện cắt giảm dần thuế nhập khẩu theo cam kết trong các hiệp định thương mại tự do.
Hiện nay, giá bán lẻ xăng, dầu ở Việt Nam cơ bản đang thấp hơn so với các nước có chung đường biên giới nói riêng và nhiều nước khác trong khu vực ASEAN. Theo bảng xếp hạng tại website Global Petrol Prices vào ngày 22/5/2017 thì giá bán lẻ xăng dầu của Việt Nam đang ở mức thấp (trong 170 nước, Việt Nam đứng thứ 40 từ thấp đến cao, nghĩa là có 130 nước có giá bán lẻ xăng dầu cao hơn Việt Nam).
Tỷ lệ thuế trên giá cơ sở của Việt Nam tính đến ngày 2/5/2017 đang ở mức thấp (37,49% đối với xăng, 20,76% đối với dầu diesel; 11,59% đối với dầu hỏa và 19,13% đối với dầu mazút) so với nhiều nước (Hàn Quốc khoảng 70,3%; Campuchia khoảng 40%; Lào khoảng 56%, Philippines khoảng 62%; Nga khoảng 52%). Như vậy, việc điều chỉnh khung mức thuế BVMT đối với xăng dầu cũng chỉ đảm bảo bù đắp một phần thuế nhập khẩu bị cắt giảm.
Về vấn đề cơ sở nào để Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng dầu?, Thứ trưởng Vũ Thị Mai cho biết, theo Luật Thuế bảo vệ môi trường hiện hành thì xăng, dầu thuộc đối tượng chịu thuế với khung thuế từ 1.000 – 4.000 đồng/lít; mức thuế hiện hành đối với xăng là 3.000 đồng/lít; đối với nhiên liệu bay là 3.000 đồng/lít. Theo đó trường hợp cần thiết phải điều chỉnh mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng dầu để kịp thời ứng phó với diễn biến giá dầu trên thị trường thế giới; phù hợp với chính sách phát triển kinh tế - xã hội của nhà nước trong từng thời kỳ là rất khó, đặc biệt trong điều kiện phải cắt giảm dần thuế nhập khẩu theo các cam kết quốc tế. Đồng thời, giá xăng dầu của Việt Nam hiện đang thấp hơn so với giá xăng dầu của các nước có chung đường biên giới nói riêng và nhiều nước khác trong khu vực ASEAN. Do đó, dựa trên xem xét tổng thể nhiều yếu tố, Bộ Tài chính đã đề xuất điều chỉnh nâng khung thuế BVMT từ 1.000 – 4.000 đồng/lít lên 3.000 – 8.000 đồng/lít.
Về vấn đề áp dụng mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng, dầu như thế nào và có áp dụng lộ trình hay không?, Bộ Tài chính cho hay, Luật Thuế bảo vệ môi trường chỉ quy định khung mức thuế BVMT. Luật Thuế bảo vệ môi trường cũng quy định mức thuế BVMT cụ thể sẽ do Ủy ban thường vụ Quốc hội quy định. Vì vậy, việc quy định về lộ trình điều chỉnh mức thuế BVMT cụ thể tại Luật là không phù hợp. Căn cứ vào nhiều yếu tố, tại dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế BVMT, Bộ Tài chính chỉ đề xuất điều chỉnh khung thuế BVMT đối với xăng, dầu. Mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng vẫn áp dụng như hiện hành là 3.000 đồng/lít.
Trên cơ sở đánh giá tác động cụ thể đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tới giá bán lẻ xăng dầu và đời sống người dân, tùy vào điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ, Chính phủ sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định mức thuế BVMT cụ thể đối với xăng dầu trong phạm vi khung quy định tại Luật cho phù hợp. Việc điều chỉnh mức thuế cụ thể dưới hình thức ban hành Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ được thực hiện theo quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo công khai, minh bạch.
Theo đó, ngày 23/5 vừa qua, tại Kỳ họp thứ ba đang diễn ra, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã chính thức trình Quốc hội đề nghị đưa dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế Bảo vệ môi trường vào chương trình kỳ họp thứ 4 để Quốc hội xem xét, cho ý kiến và nếu đáp ứng đủ điều kiện sẽ thông qua tại kỳ họp này./.
BT