Ảnh minh họa. (Ảnh: M.P)

Cụ thể, trong tờ trình dự thảo Nghị quyết, Bộ Tài chính tính toán, nếu thuế bảo vệ môi trường đối với xăng được tăng kịch khung, từ mức 3.000 đồng/lít lên 4.000 đồng/lít, các mặt hàng dầu tăng kịch khung lên mức 2.000 đồng/lít; ước tính số thu ngân sách mỗi năm từ thuế xăng dầu sẽ đạt khoảng trên 55.000 tỉ đồng, tăng khoảng 14.368 tỉ đồng.

Trong văn bản, ngoài xăng dầu, Bộ Tài chính cũng đề xuất một số mặt hàng khác như: than đá, dung dịch HCFC, túi nilon, tăng thêm từ 1.000 đồng đến 10.000 đồng mỗi kilogram, tùy loại. Cụ thể, đối với than đá, mức tăng dự kiến thêm 5.000 đồng đến 10.000 đồng/tấn. Tổng số thu mà Bộ Tài chính tính toán sau khi tăng thuế đối với mặt hàng này sẽ vào khoảng 2.385 tỷ đồng/năm, tăng khoảng 795 tỷ đồng/năm. Đối với mặt hàng túi nilon, với đề xuất tăng 10.000 đồng mỗi kilogram, tức từ 40.000 đồng/kg lên 50.000 đồng/kg. Ước tổng số thu sẽ đạt khoảng 67,5 tỉ đồng, tăng khoảng 13,5 tỉ đồng/năm.

Bộ Tài chính đánh giá, việc điều chỉnh tăng mức thuế bảo vệ môi trường đối với các loại hàng hóa theo đề xuất nêu trên là đảm bảo trong khung thuế bảo vệ môi trường và phù hợp với các nguyên tắc quy định mức thuế bảo vệ môi trường tại Luật Thuế bảo vệ môi trường.

Với phương án điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường như trên và dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/7/2018 thì việc điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường sẽ tác động đến chỉ số giá tiêu dùng CPI tháng 7/2018 (so với tháng 6/2018) là khoảng 0,27-0,29% và sẽ tác động đến CPI bình quân năm 2018 là khoảng 0,11-0,15% (theo Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2018 thì chỉ tiêu tốc độ tăng giá tiêu dùng bình quân ở mức 4%). Tuy nhiên, việc tăng thuế bảo vệ môi trường sẽ khuyến khích sử dụng năng lượng, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả; góp phần khuyến khích sản xuất, tiêu dùng hàng hóa thân thiện với môi trường (như xăng E5, xăng E10, dầu diesel B5, dầu diesel B10, túi ni lông thân thiện với môi trường). Từ đó, sẽ giảm phát thải ô nhiễm môi trường, đảm bảo phát triển kinh tế bền vững, phát triển kinh tế đi liền giảm ô nhiễm môi trường và thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo vệ môi trường.

Cũng theo tính toán của Bộ Tài chính, nếu phương án được thông qua, tổng số thuế bảo vệ môi trường dự kiến thu sẽ vào khoảng 57.612 tỉ đồng/năm, tăng khoảng 15.189 tỉ đồng/năm. Bộ Tài chính cho rằng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu được thực hiện từ năm 2012 đã nâng cao trách nhiệm và nhận thức của xã hội đối với môi trường, khuyến khích sản xuất, tiêu dùng hàng hoá, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững… khi Việt Nam thực hiện cắt giảm dần thuế nhập khẩu theo cam kết quốc tế. Về đóng góp cho ngân sách, theo Bộ Tài chính, từ năm 2012 đến năm 2017, tổng số thu từ thuế bảo vệ môi trường đạt khoảng 150.000 tỉ đồng, bình quân số thu từ thuế bảo vệ môi trường mỗi năm ước đạt 25.000 tỉ đồng.

Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, trong bối cảnh kinh tế xã hội hiện nay của đất nước, nhất thiết phải nghiên cứu điều chỉnh thuế bảo vệ môi trường lên mức phù hợp. Giá bán lẻ xăng dầu ở Việt Nam cơ bản đang thấp hơn so với các nước có chung đường biên giới và một số nước trong khối ASEAN và châu Á.

Hiện, giá bán lẻ xăng dầu của Việt Nam đứng vị trí 47 từ thấp đến cao trong tổng số 167 quốc gia và thấp hơn 120 nước, với mức 19.980 đồng/lít. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng cho biết, các nghiên cứu cho thấy hàng hoá thuộc diện chịu thuế bảo vệ môi trường như: xăng, dầu, mỡ nhờn, than đá, túi nilon… trong quá trình sử dụng gây tác động xấu đến môi trường. Và cũng theo tính toán của các nhà khoa học, để trả lại môi trường thì thuế đối với các mặt hàng kể trên phải được điều chỉnh cao hơn rất nhiều.

Bộ Tài chính cho biết, để xây dựng dự án Nghị định này, Bộ lấy ý kiến rộng rãi trên Cổng thông điện tử Chính phủ và của ngành. Hiện đã có 77 ý kiến tham gia góp ý. Trong đó có 19 ý kiến của các bộ ngành, 43 ý kiến của các địa phương, 5 ý kiến của các hiệp hội và doanh nghiệp, tổ chức khác.

Về cơ bản, theo Bộ Tài chính, các ý kiến đều nhất trí với sự cần thiết về nội dung của dự thảo. Trong đó, 47/77 ý kiến nhất trí hoàn toàn, còn các ý kiến còn lại cũng được Bộ tiếp thu và giải trình./.

Minh Phương