Ông Takehiko Nakao - Chủ tịch ADB (Ảnh: ADB)
Báo cáo Giám sát đối tác công - tư theo dõi sự phát triển của môi trường kinh doanh đối tác công - tư tại các nước thành viên ADB và cung cấp những nhận định thấu đáo cho các chính phủ để cấu trúc một môi trường thuận lợi cho các hoạt động PPP. Đây là ấn bản đầu tiên của báo cáo này, trong đó khảo sát 9 quốc gia trong khu vực gồm: Băng-la-đét, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa), Ấn Độ, In-đô-nê-xia, Ca-dắc-xtan, Papua Niu Ghi-nê, Phi-lip-pin, Thái Lan và Việt Nam. Báo cáo sẽ được mở rộng để bao gồm các quốc gia khác trong những ấn bản thường niên tiếp theo.
Báo cáo này nhằm giúp ích cho cả các nhà hoạch định chính sách và nhà đầu tư bằng cách cung cấp thông tin và dữ liệu chuyên sâu về môi trường kinh doanh cho các hoạt động PPP theo thời gian, cho phép những nhà đầu tư về cơ sở hạ tầng tiếp cận các cơ hội ở nhiều quốc gia và lĩnh vực. Những cập nhật hằng năm của báo cáo sẽ nêu bật các cải cách quan trọng mà có thể thu hút hoặc ngăn cản các nhà đầu tư, cho phép các nhà hoạch định chính sách giám sát tiến triển trong môi trường PPP.
Chủ tịch ADB Takehiko Nakao cho biết: “Các dự án PPP góp phần hết sức quan trọng vào sự phát triển của các quốc gia ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nhưng cần có môi trường thuận lợi để các dự án này có thể thành công. Báo cáo này sẽ giúp cả các nhà hoạch định chính sách và nhà đầu tư đưa ra những quyết định được thông tin đầy đủ, quản lý rủi ro tốt hơn, và bảo đảm một môi trường ổn định hơn cho các dự án PPP”.
Báo cáo cho thấy Ấn Độ, Phi-lip-pin và Thái Lan có các thị trường tài chính phát triển nhất, có thể cung cấp những khoản vay dài hạn (trên 10 năm) bằng đồng nội tệ để hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng. Các thị trường này cũng có nhiều giải pháp tài chính đa dạng, bao gồm tài trợ bằng trái phiếu.
Báo cáo nhận thấy rằng CHND Trung Hoa có số lượng lớn nhất các dự án PPP đã hoàn tất các thỏa thuận tài chính. Song vẫn có thể gia tăng quy mô các dự án PPP trong nước bằng cách dựa vào các công ty tư nhân nhiều hơn.
Trong những xu hướng chủ đạo được nhận thấy ở báo cáo năm nay, sản xuất năng lượng là một trong các lĩnh vực thành công nhất trong việc xây dựng các khuôn khổ PPP. Sản xuất địa nhiệt và năng lượng tái tạo là những lĩnh vực chi phối tại đa số các quốc gia được khảo sát trong báo cáo Giám sát PPP. Ngành nước cũng là một lĩnh vực chủ đạo của hoạt động đầu tư PPP, với hơn 40% các dự án PPP tại CHND Trung Hoa thuộc lĩnh vực này.
Với sự tham gia của khu vực tư nhân vào các lĩnh vực hạ tầng xã hội còn khá mới mẻ, tiến triển của các dự án PPP trong những lĩnh vực xã hội, nhất là y tế và giáo dục vẫn còn chậm trên toàn khu vực. Ấn Độ là quốc gia thành công nhất và đã triển khai được một số dự án PPP trong ngành y tế, dù các nước khác cũng đã bắt đầu phát triển các dự án PPP tương lai trong lĩnh vực xã hội.
Vẫn còn nhiều thách thức đối với sự phát triển của hình thức PPP trong tương lai, bao gồm sự gia tăng các phương thức tài chính, đa dạng hóa hơn nữa mạng lưới các nhà đầu tư, quản lý rủi ro biến động giao thông trong các dự án giao thông, phát triển một danh mục các dự án PPP đáng tin cậy, và mở rộng sang các lĩnh vực khác ngoài năng lượng.
Ông Alexander N.Jett, Chuyên gia về đối tác công - tư thuộc Văn phòng Đối tác công – tư của ADB chia sẻ: “Có rất nhiều cách để các quốc gia có thể khắc phục những khó khăn trong việc phát triển phương thức PPP. Một số giải pháp bao gồm vận dụng hơn nữa việc tăng cường tín dụng để thu hút các điều khoản tài trợ tốt hơn, giảm bớt sự hạn chế đối với sở hữu của nước ngoài trong các hợp đồng PPP, và áp dụng các hệ thống thanh toán dựa trên hiệu quả hoạt động thay vì lưu lượng giao thông để giảm thiểu các rủi ro giao thông. Tăng cường năng lực thể chế để rà soát và ưu tiên cho các dự án có thể giúp các quốc gia xây dựng một danh mục những dự án PPP đáng tin cậy, trong khi việc xây dựng quy chế cụ thể của ngành cho các lĩnh vực phi năng lượng có thể giải quyết những quan ngại liên quan tới các vấn đề chính về tính khả thi để tài trợ, ví dụ như rủi ro tỷ giá hối đoái”./.
Mạnh Hùng