Cổng thông tin điện tử

Các đại biểu dự hội nghị tổng kết. Ảnh: Thành Dũng

Được thành lập ngày 12.11.1998 theo Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 219/1998/QĐ-TTg với tên gọi ban đầu là Khu vực khuyến khích phát triển kinh tế – thương mại Lao Bảo. Sau 5 năm triển khai hoạt động (1998 - 2003), nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Lào, tạo vùng kinh tế động lực để có điều kiện thu hút đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh, thúc đẩy quá trình đô thị hóa, chuyển dịch cơ cấu kinh tế huyện miền núi Hướng Hóa trong xu thế hội nhập, ngày 12/01/2005 Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 11/2005/QĐ-TTg ban hành Quy chế Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo.

Theo các Quyết định trên, Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo có tổng diện tích 15.804 ha, (bao gồm 5 xã và 2 thị trấn nằm dọc Quốc lộ 9), là mô hình kinh tế tổng hợp, vừa có đặc điểm tính chất như khu công nghiệp, khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu và là "khu phi thuế quan đặc biệt", được áp dụng cơ chế, chính sách thí điểm với mức ưu đãi cao nhất theo quy định hiện hành của luật pháp Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia.

Lãnh đạo tỉnh chụp ảnh lưu niệm với các đại biểu. Ảnh: Thành Dũng

Sau 20 năm hình thành và phát triển, nhờ chính sách đặc biệt ưu đãi cùng với sự quan tâm của Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương, sự chỉ đạo sâu sát của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự chủ động phối hợp của các sở, ban, ngành và chính quyền địa phương trong công tác quy hoạch, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, hoàn thiện cơ chế chính sách, xúc tiến đầu tư, phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh... đã làm cho Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo từng bước hình thành và phát triển. Góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện miền núi Hướng Hóa nói riêng và tỉnh Quảng trị nói chung; khai thác sử dụng có hiệu quả Hành lang kinh tế Đông Tây, kết nối giao thông, kinh tế, thương mại trong khu vực.

Đến nay, tổng ngân sách nhà nước đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng tại Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo đạt 940 tỷ đồng, cùng với hơn 712 tỷ đồng từ các doanh nghiệp, các dự án, các tổ chức quốc tế như ADB, JBIC... được thu hút đầu tư đã tạo điều kiện nâng cấp và cải thiện hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ cho khu vực. Tạo nên hình ảnh một đô thị miền núi kiểu mẫu, hội đủ tiêu chuẩn là đô thị loại IV.

Về thu hút đầu tư, phát triển sản xuất kinh doanh, từ 12 doanh nghiệp khi mới thành lập, đến nay đã có hơn 400 doanh nghiệp đăng ký hoạt động; 400 phương án kinh doanh thương mại, dịch vụ được cấp Giấy chứng nhận đầu tư với tổng số vốn đầu tư đăng ký 1.500 tỷ đồng; 63 dự án đăng ký đầu tư với tổng số vốn đăng ký 3.720 tỷ đồng, trên diện tích đất thuê 1.756 ha; trong đó có 5 dự án FDI với tổng số vốn đăng ký 22,6 triệu USD. Đến nay đã có 50 dự án đi vào hoạt động với tổng số vốn đầu tư 3.384 tỷ đồng. Các doanh nghiệp, dự án đầu tư và phương án kinh doanh đã giải quyết việc làm cho hơn 5.000 lao động, chủ yếu là dân cư địa bàn huyện Hướng Hóa.

Trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp, khi mới hình thành hầu như chưa có một cơ sở sản xuất công nghiệp nào, giá trị sản xuất công nghiệp không đáng kể đến nay đã có hàng chục nhà máy, xí nghiệp đầu tư đưa vào hoạt động trên nhiều lĩnh vực như: sản xuất nước tăng lực, sản xuất săm lốp xe đạp, sản xuất vật liệu xây dựng, chế biế nông sản xuất khẩu..., tổng giá trị sản xuất công nghiệp năm 2018 ước đạt gần 2.000 tỷ đồng. Tổng thu ngân sách trong 20 năm đạt khoảng 3.859 tỷ đồng.

Đặc biệt, Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo còn nằm tại vị trí điểm đầu của Việt Nam trên tuyến hành lang kinh tế Đông Tây (EWEC), là “vùng động lực của tuyến động lực” của tỉnh Quảng Trị về phía Tây nên song song với quá trình xây dựng khu vực này, tỉnh Quảng Trị đã có điều kiện để hình thành nên Khu CN Nam Đông Hà, Khu CN Quán Ngang, Khu CN Tây Bắc Hồ Xá và gần đây đã khởi động Khu kinh tế Đông Nam.

Cùng với những kết quả đạt được về kinh tế, thương mại, về mặt xã hội cũng đã có nhưng thay đổi rõ rệt như: cơ sở giáo dục, y tế được cải thiện, chất lượng nguồn nhân lực được nâng lên; con em đồng bào các dân tộc huyện Hướng Hóa có cơ hội việc làm; an ninh – quốc phòng được đảm bảo; tình hình buôn lậu giảm; đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao; mối quan hệ hữu nghị, hợp tác của nhân dân khu vực biên giới Việt Nam – Lào được nâng lên đáng kể.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình vận hành Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo cũng gặp phải một số khó khăn, tồn tại như: Khu vực thuộc địa bàn miền núi nên công tác lập, triển khai quy hoạch, đầu tư hạ tầng có nhiều khó khăn. Chất lượng lao động còn hạn chế, đa số là lao động phổ thông chưa qua đào tạo, số lao động có tay nghề và chuyên môn chiếm tỷ lệ thấp.

Cơ chế chính sách áp dụng cho địa bàn không ổn định, đặc biệt từ ngày 01/9/2016, khi Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016/QH13 kèm Nghị định số 134/2016/NĐ-CP có hiệu lực thi hành thì Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo không còn được hưởng cơ chế chính sách của Khu phi thuế quan; ngày 16/01/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 01/2018/QĐ-TTg về việc bãi bỏ Quyết định số 72/2013/QĐ-TTg ngày 26/11/2014 quy định cơ chế chính sách tài chính cho các khu kinh tế cửa khẩu  thì Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo quay trở lại với mô hình khu kinh tế cửa khẩu bình thường.

Về định hướng phát triển trong thời gian tới, Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh phối hợp với các cấp chính quyền huyện Hướng Hóa tiếp tục thực hiện tốt hệ thống các quy hoạch đã được phê duyệt. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh Quy hoạch chung xây dụng, Quy hoạch phát triển KT-XH và một số quy hoạch chi tiết phù hợp với cơ cấu ngành nghề, định hướng phát triển khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo trong tình hình mới và xu thế hội nhập của khu vực, trong nước và quốc tế.

Phối hợp với Ban Kinh tế Trung ương, Bộ Công thương nghiên cứu xây dựng và áp dụng mô hình Khu kinh tế xuyên biên giới Lao Bảo – Đen sa vẳn theo đề án và lộ trình được Chính phủ 2 nước Việt Nam – Lào thỏa thuận, ký kết. Tận dụng và khai thác triệt để lợi thế về vị trí địa lý thuận lợi là nằm tại điểm đầu cầu của Việt Nam trên EWEC, Hiệp định Thương mại biên giới đã được ký kết giữa 2 Chính phủ Việt Nam - Lào để mở rộng giao lưu hàng hóa xuất nhập khẩu, người và phương tiện xuất nhập cảnh, nâng cao hiệu quả hoạt động du lịch, dịch vụ với Lào và các nước khác trong khu vực trên tuyến EWEC; Phát triển dịch vụ logistic, xây dựng khu vực thành trung tâm tập kết, trung chuyển hàng hóa của các nước trên tuyến EWEC qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo – Đen Sa Vẳn; Thu hút đầu tư có chọn lựa, đặc biệt là tận dụng điều kiện thuận lợi để thu hút các dự án như: gỗ rừng trồng, cà phê, cao su, tiêu, chuối, sắn… Đồng thời, quan tâm các dự án đầu tư có quy mô lớn, công nghệ hiện đại, tập trung vào các lĩnh vực ngành nghề có lợi thế, tính khả thi cao như ngành công nghiệp vật liệu xây dựng, lắp ráp, cơ khí, may mặc, giày da, thuỷ điện nhỏ, điện gió...

Phát biểu tại hội nghị, Phó chủ tịch UBND tỉnh – Nguyễn Quân Chính ghi nhận và biểu dương những kết quả đạt được trong 20 năm xây dựng và phát triển của Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo. Đồng thời nhấn mạnh, bên cạnh những kết quả đạt được, Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo vẫn còn đang tồn tại một số hạn chế như một số cơ chế chính sách thu hút đầu tư không còn phù hợp với thực tế hiện nay, chất lượng quy hoạch, tiến độ thực hiện một số đề án quy hoạch, xây dựng kết cấu hạ tầng còn chậm...

Để khắc phục những hạn chế nêu trên, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Quân Chính yêu cầu Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh, Khu KT-TM đặc biệt Lao Bảo tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực bộ máy quản lý và nguồn nhân lực, tăng cường hợp tác quốc tế, gắn phát triển kinh tế với củng cố an ninh – quốc phòng, giữ vững chủ quyền biên giới quốc gia. Hoàn thiện cơ chế chính sách, có giải pháp bảo vệ quyền lợi của các doanh nghiệp đã được cấp chủ trương đầu tư trước năm 2018; đẩy mạnh các biện pháp cải thiện môi trường đầu tư, huy động các nguồn lực để đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ; đồng thời rà soát, đề xuất tháo gỡ những khó khăn, bất cập của mô hình kiểm tra “một cửa, một lần dừng” tại cặp Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo – Đen sa vẳn.

Về phía các doanh nghiệp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng yêu cầu nhà đầu tư cần tuân thủ và vận dụng đúng cơ chế, chính sách ưu đãi ban hành cho khu vực, không chạy theo lợi nhuận nhất thời mà có hành vi gian lận thương mại, vi phạm những điều mà luật pháp cấm. Bên cạnh đó, cần tăng cường đầu tư dự án có chiều sâu, chú ý thương hiệu, khoa học công nghệ, đảm bảo chất lượng, bảo vệ môi trường, đảm bảo văn minh đô thị và thương mại khu vực.

Lê An