Cổng thông tin điện tử

Tạo điều kiện tiếp cận vốn ngân hàng cho DNNVV

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết thời gian qua đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD) xây dựng quy trình thu thập, khai thác thông tin về đánh giá tín nhiệm, hoạt động của khách hàng để nâng cao hiệu quả thẩm định và đánh giá mức độ tín nhiệm của khách hàng vay, qua đó tăng cường khả năng cho vay không có bảo đảm bằng tài sản. Bên cạnh đó, tiếp tục nghiên cứu, xây dựng các sản phẩm, chương trình tín dụng với lãi suất hợp lý, đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng; đơn giản hóa thủ tục hành chính để tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp. Đặc biệt, hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, dẫn đến khó khăn trong việc trả nợ vay và tiếp cận nguồn vốn tín dụng, như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, xem xét cơ cấu lại các khoản vay trên cơ sở đánh giá các biện pháp khắc phục khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Đại diện NHNN cho biết sẽ tiếp tục duy trì đến hết năm 2017 việc cho vay bằng ngoại tệ đối với các doanh nghiệp xuất khẩu thuộc lĩnh vực ưu tiên, trong đó có DNNVV để thực hiện các phương án sản xuất, kinh doanh góp phần giảm chi phí vay vốn cho doanh nghiệp, nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Cùng với đó, đẩy mạnh triển khai Chương trình Kết nối Ngân hàng – Doanh nghiệp tại các địa phương nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp trong quan hệ tín dụng ngân hàng; tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có triển vọng phát triển, có sản phẩm đáp ứng yêu cầu của thị trường nhưng đang gặp khó khăn về tài chính được vay vốn ngân hàng để phục vụ sản xuất kinh doanh.

NHNN cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2017, Chương trình đã tổ chức được trên 260 buổi gặp gỡ, hội nghị đối thoại, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, với tổng số tiền cam kết cho vay mới theo Chương trình đạt 390.000 tỷ đồng, doanh số giải ngân đạt hơn 375.000 tỷ đồng cho hơn 30.000 khách hàng doanh nghiệp; số tiền được gia hạn, cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ là hơn 25.000 tỷ đồng cho hơn 1.000 doanh nghiệp. Ngoài ra các ngân hàng còn áp dụng các hình thức hỗ trợ khác như giảm lãi suất, giảm phí ... cho gần 6.000 doanh nghiệp với tổng dư nợ được hỗ trợ là 17.000 tỷ đồng.

Trên cơ sở thực hiện đồng bộ các giải pháp hỗ trợ, tạo điều kiện cho DNNVV tiếp cận nguồn vốn tín dụng để phát triển sản xuất kinh doanh, dư nợ tín dụng đối với DNNVV luôn có sự tăng trưởng đều qua các năm và trong năm 2017, tín dụng đối với DNNVV đã đạt được kết quả nhất định. Đến 31/8/2017, dư nợ tín dụng đối với DNNVV đạt 1.292.182 tỷ đồng, tăng 7,49% so với cuối năm 2016, cao hơn mức tăng của cùng kỳ năm 2016 và chiếm tỷ trọng 21,14% tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế.

Có thể nói đầu tư tín dụng đối với DNNVV đã liên tục tăng mạnh trong những năm gần đây và cơ bản đáp ứng được nhu cầu vốn phục vụ sản xuất kinh doanh của các DNNVV đủ điều kiện vay vốn ngân hàng. Theo thống kê của NHNN thì hiện nay có trên 200.000 DNNVV đang có dư nợ tại các TCTD. 

Vẫn còn nhiều vướng mắc

Mặc dù tín dụng đối với DNNVV trong thời gian vừa qua đã đạt được những kết quả nhất định, Tuy nhiên, qua tiếp nhận thông tin, NHNN nhận thấy việc cho vay DNNVV vẫn còn gặp phải những khó khăn, vướng mắc.

Cụ thể, theo NHNN, xuất phát những khó khăn chung của thị trường trong và ngoài nước đối với các sản phẩm hàng hóa của Việt Nam, nhất là các sản phẩm nông nghiệp thế mạnh. Trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia ngày càng sâu vào thương mại toàn cầu vì vậy việc cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại (ngay trên thị trường trong nước) ngày càng mạnh mẽ. Mặt khác, biến đổi khí hậu và tình hình thiên tai, bão lụt ngày càng phức tạp cũng ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, trong đó có DNNVV và tới hiệu quả cho vay của các TCTD. 

Về phía bản thân các doanh nghiệp cũng  có nhiều vấn đề. Phần lớn các DNNVV có quy mô nhỏ, vốn chủ sở hữu và năng lực tài chính hạn chế; trình độ quản trị kinh doanh còn bất cập và thiếu chiến lược kinh doanh dài hạn, phương án kinh doanh khả thi. Đáng chú ý, các DNNVV chưa coi trọng việc cập nhật thông tin hoạt động cũng như tổ chức hạch toán kế toán theo quy định, thường nộp báo cáo tài chính cho ngân hàng chậm, số liệu thiếu chính xác, chưa có kiểm toán độc lập nên ảnh hưởng đến quá trình xem xét và thẩm định hồ sơ vay vốn. 

Đồng thời, thiếu các tài sản để bảo đảm cho khoản vay theo quy định hoặc tài sản đảm bảo có giá trị thấp, quyền sở hữu tài sản đảm bảo không minh bạch. Nhiều tài sản có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất nhưng chưa được chứng nhận tài sản gắn liền với đất hoặc chưa chuyển đổi mục đích sử dụng gây khó khăn trong quá trình định giá của ngân hàng.

Một số DNNVV chưa có sự hợp tác chặt chẽ với ngân hàng khi vay vốn hoặc cơ cấu lại khoản nợ đã vay như cung cấp thông tin không chính xác, minh bạch (có tình trạng báo cáo tài chính nộp cho ngân hàng không đúng với báo cáo thuế...) khi vay vốn và thiện chí trả nợ hoặc xin cơ cấu lại nợ khi tài chính gặp khó khăn. TCTD gặp khó khăn trong việc kiểm soát dòng tiền của các DNNVV khi cho vay vốn.

Ngoài ra, chưa có sự triển khai đồng bộ và phối hợp chặt chẽ giữa các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp của các Bộ, ngành, địa phương. Một số tổ chức tín dụng còn thiếu kinh nghiệm trong việc thẩm định phương án sản xuất kinh doanh của DNNVV, nhất là các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực mới, đặc thù mà còn nặng về tài sản đảm bảo cho khoản vay. 

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, hiện nay việc duy trì và phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đã và đang phụ thuộc rất nhiều vào các nguồn vốn vay ngân hàng, tạo ra áp lực lớn cho hệ thống TCTD, trong khi TCTD không có đầy đủ thông tin về doanh nghiệp, không kiểm soát được dòng tiền nên dẫn đến tâm lý e dè khi quyết định cho vay các DNNVV.

Cần giải pháp đồng bộ mở rộng tín dụng cho DNNVV

Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước luôn xác định phát triển DNNVV là động lực phát triển của nền kinh tế quốc dân và DNNVV là một trong 5 lĩnh vực ngành ngân hàng ưu tiên đầu tư tín dụng. Để tiếp tục mở rộng tín dụng hiệu quả, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh của DNNVV trong thời gian tới, ngành ngân hàng cho biết sẽ tập trung vào một số các giải pháp.

Trong đó chú trọng việc phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương trong triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ DNNVV đã được quy định trong Luật Hỗ trợ DNNVV, đặc biệt là chính sách về bảo lãnh tín dụng cho DNNVV vay vốn TCTD, Quỹ phát triển DNNVV, xây dựng và hoàn thiện các Nghị định hướng dẫn Luật để bảo đảm sự đồng bộ ngay sau khi Luật có hiệu lực.

Đồng thời, tiếp tục triển khai quyết liệt các nhiệm vụ và giải pháp tại Kế hoạch hành động của ngành ngân hàng góp phần cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp; tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp (đặc biệt là DNNVV) tiếp cận vốn tín dụng.

NHNN cho biết sẽ chỉ đạo các TCTD tiếp tục rà soát để cải tiến thủ tục vay vốn nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho khách hàng, thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn trong quan hệ tín dụng giữa TCTD và doanh nghiệp. Tích cực triển khai chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp để cùng với chính quyền các địa phương trực tiếp tháo gỡ đồng bộ những khó khăn, vướng mắc trên tất các các lĩnh vực khác nhau để doanh nghiệp có điều kiện tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng.   

Ngoài ra, khuyến khích các TCTD phát triển đa dạng các sản phẩm tín dụng, trong đó có các sản phẩm tín dụng đặc thù cho đối tượng DNNVV và các sản phẩm mới như: các sản phẩm về ngoại tệ, các công cụ phòng ngừa rủi ro lãi suất và tỷ giá nhằm giúp doanh nghiệp chủ động về vốn, tăng cường khả năng phòng ngừa rủi ro; đổi mới quy trình cho vay theo hướng đơn giản hóa thủ tục vay vốn nhưng vẫn đảm bảo an toàn vốn vay./.