Theo Reuters, Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu đàm phán với các nước châu Âu về việc mua 40 máy bay phản lực Eurofighter Typhoon sau khi nhận thấy đề nghị mua các chiến đấu cơ F-16 từ Mỹ có thể không thành công - một nguồn tin của Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết vào cuối tuần trước.
Bộ trưởng Quốc phòng Yasar Guler đang đàm phán với Anh và Tây Ban Nha để mua máy bay Typhoon, mặc dù Đức phản đối ý tưởng này.
Nguồn tin cho biết Thổ Nhĩ Kỳ muốn mua phiên bản Eurofighter mới và tiên tiến nhất. Bộ Quốc phòng và Đại sứ quán Anh tại Ankara cho biết Bộ trưởng Guler đã thảo luận vấn đề này với người đồng cấp Anh Grant Shapps tại Ankara vào ngày 23/11.
Thổ Nhĩ Kỳ, một quốc gia thành viên NATO, vào tháng 10/2021 đã yêu cầu mua 40 máy bay chiến đấu F-16 của Lockheed Martin Corp và 79 “bộ kit” hiện đại hóa cho các máy bay chiến đấu hiện có của nước này.
Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden ủng hộ thương vụ trị giá 20 tỷ USD, nhưng có sự phản đối trong Quốc hội Mỹ về việc Thổ Nhĩ Kỳ trì hoãn việc mở rộng Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) - khi Thổ Nhĩ Kỳ thông báo chưa thể phê chuẩn tư cách thành viên NATO của Thụy Điển.
Thổ Nhĩ Kỳ đã thông báo với NATO rằng việc phê chuẩn tư cách thành viên của Thụy Điển sẽ không thể hoàn thành trước cuộc họp của các Bộ trưởng Ngoại giao của Liên minh vào tuần tới, và điều này càng làm phức tạp thêm vấn đề.
"Lực lượng Không quân Thổ Nhĩ Kỳ đang cần máy bay mới. Lựa chọn đầu tiên của chúng tôi là F-16. Nhưng xét đến khả năng chúng tôi có thể không nhận được phản hồi tích cực trong quá trình kéo dài này, máy bay phản lực Eurofighter Typhoon là lựa chọn thay thế phù hợp nhất cho những chiếc F-16" - nguồn tin cho hay.
"(Các quan chức từ) Vương quốc Anh nói rằng họ có thể giúp thuyết phục Đức ‘rút lại’ sự phản đối."
Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết Anh và Pháp đang nỗ lực thuyết phục Đức, mặc dù Ankara không đàm phán với Berlin về việc mua 40 máy bay Eurofighter Typhoon.
Trong một tuyên bố, Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ dẫn lời Bộ trưởng Guler cho biết Ankara muốn phát triển hơn nữa hợp tác với Anh "trong nhiều lĩnh vực, cụ thể là máy bay chiến đấu quốc gia KAAN của chúng tôi và các vấn đề mới như chiến đấu cơ phản lực Eurofighter Typhoon."
Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cũng dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Anh Grant Shapps nói rằng việc mua sắm máy bay phản lực đã được thảo luận trong cuộc họp, nhưng không cung cấp thêm chi tiết.
Đại sứ quán Anh tại Ankara cho biết hai Bộ trưởng cũng đã ký một tuyên bố về ý định hợp tác quốc phòng và sẽ có “sự cộng tác chặt chẽ hơn giữa các ngành công nghiệp quốc phòng của hai nước" và các lĩnh vực khác.
Các máy bay phản lực Eurofighter Typhoon được chế tạo bởi một tập đoàn với sự cộng tác của Đức, Anh, Italy và Tây Ban Nha - đại diện bởi Airbus, BAE Systems và Leonardo.
“Để cân bằng quyền lực trong khu vực, nhu cầu về máy bay chiến đấu công nghệ mới của Thổ Nhĩ Kỳ không có gì là bí mật” - nhà phân tích quốc phòng Tayfun Ozberk cho biết.
“Trong bối cảnh này, động thái mua Eurofighter [của Thổ Nhĩ Kỳ] có thể nhằm gây áp lực buộc chính quyền Tổng thống Biden phải thuyết phục Quốc hội bán F-16 càng sớm càng tốt.”
Serhat Guvenc, Giáo sư Quan hệ Quốc tế tại Đại học Kadir Has, cho biết những chiếc Typhoon "thực sự là cơ hội cuối cùng để giữ chân Thổ Nhĩ Kỳ trong ngành công nghiệp quốc phòng phương Tây."
"Việc mua Eurofighter có thể dẫn đến một số vấn đề về hoạt động vì lực lượng Không quân Thổ Nhĩ Kỳ hoạt động ‘phù hợp với’ hệ thống của Mỹ. Tuy nhiên, sau cùng, Eurofighter là sản phẩm chung của các thành viên NATO. Do đó, sẽ không có vấn đề về khả năng tương tác."
Hồi giữa tháng trước, Phó Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Cevdet Yilmaz cho biết nước này sẽ phân bổ hơn 40 tỷ USD cho ngân sách quốc phòng năm 2024, tăng 150% so với khoản ngân sách 16 tỷ USD của năm nay.
Ông Yilmaz nêu rõ Chính phủ đặt mục tiêu tăng gần gấp đôi xuất khẩu của ngành công nghiệp quốc phòng, từ mức 6 tỷ USD hiện tại lên 11 tỷ USD trong thời gian tới. Theo ông Yilmaz, khả năng tự cung cấp của ngành công nghiệp quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ đang trên đà tăng từ 80% của năm 2023 lên 85%./.