Sau cuộc bầu cử Tổng thống ở Hàn Quốc với sự chiến thắng của ứng cử viên Đảng Dân chủ Moon Jae-in cùng hàng loạt tín hiệu phát đi từ Mỹ và Trung Quốc, cộng đồng quốc tế hy vọng sẽ có bước đột phá để các bên có liên quan ngồi vào bàn đàm phán nhằm giải quyết vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên.
Thế nhưng, sáng ngày 14/5, Triều Tiên đã tiến hành một vụ thử tên lửa đạn đạo, mà nước này tuyên bố là đã thử thành công một loại tên lửa mới - tên lửa đạn đạo chiến lược đất đối đất tầm trung Hwasong-12 có thể gắn đầu đạn hạt nhân. Động thái này của Triều Tiên không chỉ làm cho tình hình trên bán đảo Triều Tiên tiếp tục gia tăng căng thẳng mà còn dường như là "phép thử" cho các bên có liên quan.
Trước hết, đối với Mỹ, một bên đối đầu trực tiếp với Bình Nhưỡng kể từ khi cuộc chiến tranh Triều Tiên kết thúc năm 1953 đến nay, từ giữa tháng 4/2017, khi Triều Tiên tiến hành vụ thử tên lửa và tuyên bố sẽ có vụ thử hạt nhân lần thứ 6 trong một thời điểm thích hợp, Tổng thống Mỹ Donald Trump không chỉ đưa ra lời đe dọa trừng phạt mà lệnh cho Lầu Năm góc tiến hành cuộc động binh trên quy mô lớn nhằm vào Bình Nhưỡng, rằng sẽ có xung đột vũ trang nếu nước này tiến hành thử hạt nhân hay thử tên lửa đạn đạo.
Mặc khác, Mỹ đã cho lắp đặt hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) tại Hàn Quốc, một lá chắn được cho là để bắn hạ tất cả tên lửa đạn đạo của Triều Tiên.
Với việc thử tên lửa đạn đạo tầm trung Hwasong-12 lần này, Bình Nhưỡng muốn xem hành động của Mỹ ra sao, kể cả THAAD hoạt động thế nào? Đến nay chỉ thấy sự phản ứng của Mỹ thông qua phát biểu của bà Nikki Haley, Đại sứ nước này tại LHQ rằng vụ phóng thử tên lửa đạn đạo mới đây của CHDCND Triều Tiên xuất phát từ “sự hoang tưởng” của nhà lãnh đạo Kim Jong-un sau cuộc bầu cử tổng thống vừa diễn ra tại Hàn Quốc. Đại sứ Mỹ còn nói: “ Ông Kim Jong-un có thể ngồi đó và nêu ra mọi điều kiện mà ông ta muốn. Nếu không đáp ứng được những điều kiện của Mỹ thì chúng tôi sẽ không ngồi vào bàn đàm phán với ông ta”.
Hai là, đối với Hàn Quốc, việc ông Moon Jae-in thắng cử trong cuộc bầu Tổng thống báo hiệu sự chấm dứt 10 năm cầm quyền của Đảng Bảo thủ và chính sách cứng rắn với CHDCND Triều Tiên. Bình Nhưỡng đã lên tiếng hoan nghênh về sự thay đổi này cũng như bày tỏ quan điểm về đối thoại để giải quyết vấn đề hạt nhân.
Thế nhưng, với vụ thử tên lửa đạn đạo sáng 14/5, dường như Bình Nhưỡng muốn đưa ra một thông điệp có vẻ mạnh mẽ rằng "THAAD tồn tại ở Hàn Quốc cũng không bảo vệ được quốc gia này trước sức mạnh của tên lửa đạn đạo tầm trung Hwasong-12 có thể mang đầu đạn hạt nhân", và "chính quyền mới Seoul cần phải có tính độc lập khi giải quyết vấn đề liên Triều"...
Ba là, lâu nay, Trung Quốc được xem như chỗ dựa của CHDCND Triều Tiên cả về chính trị, kinh tế và ngoại giao. Thế nhưng sự chuyển hướng chiến lược trong thời gian gần đây của Trung Quốc để hợp tác với Mỹ giải quyết vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên dường như “đã đánh mất lòng tin của Bình Nhưỡng đối với Bắc Kinh”.
Trên phương diện truyền thông, cả hai bên đã từng có lời qua tiếng lại, thậm chí Bình Nhưỡng còn gọi các động thái của Bắc Kinh khi áp đặt các biện pháp "kiểu Mỹ" để giải quyết vấn đề hạt nhân của CHDCND Triều Tiên là "phản bội"?! Đáp trả lại thông điệp của Triều Tiên, Thời báo Hoàn Cầu, ấn phẩm phụ của Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận Đảng Cộng sản Trung Quốc, cảnh báo rằng “Bắc Kinh sẽ phản ứng theo cách thức chưa từng có nếu CHDCND Triều Tiên tiếp tục thử hạt nhân".
Cho nên, việc thử tên lửa đạn đạo lần này cho thấy Bình Nhưỡng không quan tâm mấy đến thái độ của Bắc Kinh đối với vấn đề hạt nhân của Triều Tiên mà ở một phương diện nào đó, càng làm cho Trung Quốc "khó chịu", đặc biệt khi đang diễn ra Hội nghị "Vành đai và con đường".
Chuyên gia phân tích chính sách toàn cầu tại Trung tâm Carnegie-Tsinghua ở Bắc Kinh Tong Zhao cho rằng: "Vụ phóng tên lửa mới nhất cho thấy Triều Tiên không hề quan tâm đến thái độ của Trung Quốc hay những thách thức mà đồng minh quan trọng nhất đang phải đối mặt".
Bốn là, đối với cộng đồng quốc tế và LHQ, trong các lần thử hạt nhân hay tên lửa, ngay sau đó cộng đồng quốc tế đều lên án mạnh mẽ. Khi Bình Nhưỡng tuyên bố thử thành công tên lửa đạn đạo chiến lược đất đối đất tầm trung Hwasong-12, Cơ quan Đối ngoại châu Âu (EEAS) thuộc Liên minh châu Âu (EU) cùng ngày cũng ra tuyên bố nêu rõ: "Vụ phóng tên lửa mới đây và cả những vụ phóng trước đó của Triều Tiên tạo ra mối đe dọa cho hòa bình và an ninh thế giới, đồng thời gây thêm căng thẳng trong khu vực, thay vì thực hiện những biện pháp hạ nhiệt - vốn đang rất cần thiết tại đây". EEAS yêu cầu Triều Tiên chấm dứt ngay việc phóng thử tên lửa; từ bỏ theo đuổi chương trình phát triển tên lửa đạn đạo, vũ khí hạt nhân cũng như các chương trình phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt khác; đồng thời có các cuộc đàm phán đáng tin cậy và có ý nghĩa với cộng đồng quốc tế. EEAS nêu rõ EU sẵn sàng hỗ trợ tiến trình đàm phán này.
Còn LHQ đã có tuyên bố phê phán và đang tiến hành cuộc họp khẩn cấp để lên án và sẽ đưa ra thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào Triều Tiên.
Thế nhưng, Triều Tiên một mặt phản ứng lại các biện pháp trừng phạt, nhưng đồng thời cũng tìm mọi cách để vượt qua khó khăn và gia tăng sức mạnh quân sự, trong đó đầu tư cho các chương trình phát triển hạt nhân và tên lửa đạn đạo nhằm sử dụng như quân bài chủ chốt cho sự đối trọng với Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản về một cuộc xung đột vũ trang lẫn trên bàn đàm phán.
Những vấn đề nêu trên cho thấy, vụ thử tên lửa đạn đạo chiến lược đất đối đất tầm trung Hwasong-12 là một phép thử "khá hóc búa" cho các bên có liên quan để giải quyết vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên hiện nay!
Minh Hùng