Trong dòng chảy của những ngày tháng Tư lịch sử, kỷ niệm 45 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2020), 48 năm ngày giải phóng tỉnh Quảng Trị, là sự kiện có ý nghĩa quan trọng để chúng ta cùng ôn lại ký ức của một thời lịch sử hào hùng của đất nước, quê hương, tôn vinh những chiến công bất tử, những hy sinh vô giá của đồng bào, đồng chí hai miền Nam-Bắc, thực hiện khát vọng thiêng liêng “Độc lập, tự do và thống nhất đất nước”; đồng thời tiếp tục khẳng định chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc là một khối thống nhất không có gì chia cắt như Bác Hồ kính yêu từng nói: “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi”.
Ngược dòng lịch sử trở về với quá khứ, năm 1954 Hiệp định Giơnevơ được ký kết chia cắt đất nước Việt Nam thành hai miền Nam-Bắc, lấy vỹ tuyến 17 làm ranh giới hai miền. Từ đây, đất nước tạm thời bị chia cắt; sông Bến Hải, dòng sông hiền hòa, thơ mộng trở thành giới tuyến quân sự tạm thời; cầu Hiền Lương trở thành biểu tượng của nỗi đau chia cắt và khát vọng thống nhất của cả dân tộc. Tỉnh Quảng Trị trở thành tuyến đầu của miền Bắc xã hội chủ nghĩa và là hậu phương trực tiếp của tiền tuyến lớn miền Nam; cũng là chiến trường nóng bỏng, khốc liệt nhất. Kẻ thù đã thực hiện cuộc chiến tranh hủy diệt với hàng chục vạn tấn bom đạn, chất độc hóa học, cùng các chiến lược chiến tranh thâm độc hòng đưa Quảng Trị trở thành “vành đai trắng”, biến Quảng Trị thành vùng đất lửa, nơi thử nghiệm các loại vũ khí và các kiểu chiến tranh hiện đại.
Vượt lên mọi đau thương mất mát, tàn khốc của cuộc chiến, với nghĩa khí trung dũng, kiên cường, với quyết tâm “ Một tấc không đi, một ly không rời”, Đảng bộ, quân và dân Quảng Trị muôn người như một, sát cánh với các lực lượng vũ trang của Đảng tạo nên sức mạnh vô biên để chiến đấu và chiến thắng. “Gươm nào chém được dòng Bến Hải; lửa nào thiêu được dải Trường Sơn”, sông Bến Hải đêm đêm vẫn tấp nập những chuyến đò chuyển quân từ “luỹ thép” Vĩnh Linh vào chia lửa cùng miền Nam ruột thịt. Sừng sững hiên ngang giữa mưa bom, bão đạn của quân thù, lá cờ Tổ quốc nơi đầu cầu giới tuyến vẫn ngày đêm kiêu hãnh tung bay, trở thành biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, thể hiện cho ý chí kiên cường, bất khuất, anh dũng bám trụ của quân và dân ta. Phía Nam sông Bến Hải, quân và dân Gio Linh, Cam Lộ, Triệu Phong, Hải Lăng, Quảng Hà, Hướng Hoá ngày đêm chiến đấu ngoan cường, bám đất, giữ làng, chiến đấu ngoan cường trước họng súng quân thù. Xuân Mậu Thân năm 1968, cùng toàn miền Nam đồng loạt nổi dậy tiến công tập kích vào các cơ quan đầu não của Mỹ-ngụy, quân và dân Quảng Trị đã giáng quả đấm sấm sét, góp phần cùng cả nước làm thất bại chiến tranh cục bộ của đế quốc Mỹ. Đầu xuân 1971, phối hợp chặt chẽ giữa bộ đội chủ lực và quân, dân nước bạn Lào, quân dân Quảng Trị đã chiến đấu ngoan cường, đầy mưu trí, sáng tạo, góp phần đập tan cuộc hành quân Lam Sơn 719, làm thất bại âm mưu thử nghiệm chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh” của Mỹ-ngụy, làm nên chiến thắng oanh liệt đường 9-Nam Lào. Trước thời cơ và thuận lợi mới để tạo đà tiến công mạnh mẽ, làm chuyển biến cục diện chiến tranh, Trung ương Đảng và Quân uỷ Trung ương quyết định mở cuộc tiến công chiến lược Trị-Thiên năm 1972. Thực hiện quyết tâm chiến lược của Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương, đúng 11 giờ 30 phút ngày 30/3/1972, lệnh tiến công giải phóng được phát ra. Trước sức mạnh áp đảo của những đòn tiến công dồn dập, bất ngờ của các binh đoàn chủ lực, quân và dân Quảng Trị đã tranh thủ thời cơ, phối hợp chiến đấu, dũng mãnh tiến công vào sào huyệt địch. Cùng với Thừa Thiên-Huế, cùng với cả miền Nam ruột thịt, Quảng Trị đã nhất loạt tiến công, giải phóng lần lượt các huyện, thị trong tỉnh, đến ngày 1/5/1972, quê hương Quảng Trị được giải phóng.
Với thắng lợi của chiến dịch giải phóng Quảng Trị và cuộc chiến đấu kiên cường 81 ngày đêm bảo vệ Thành Cổ và thị xã Quảng Trị của quân và dân ta đã tác động trực tiếp làm thay đổi cục diện trên chiến trường miền Nam, tạo nên thế và lực mới trên bàn đàm phán Hội nghị Paris, góp phần làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc, thực hiện lời thề với Bác: “Đất này chỉ một ngọn cờ vàng sao”, vĩnh viễn xóa bỏ sự chia cắt đau thương, non sông nối liền một dải, để “Bắc Nam sum họp một nhà” đoàn tụ, đoàn viên, thống nhất. Quảng Trị tự hào đã góp phần xứng đáng cùng cả nước làm nên mốc son lịch sử thiêng liêng này.
Mốc xuất phát điểm trong tái thiết quê hương và xây dựng cuộc sống mới đối với cán bộ và nhân dân tỉnh Quảng Trị sau giải phóng là con số âm. Lịch sử sang trang và “cuộc chiến” chống nghèo nàn, lạc hậu bắt đầu. Từ đây, bản lĩnh, trí tuệ, sự cần cù, sáng tạo của mọi tầng lớp nhân dân được phát huy, hướng vào xây dựng quê hương ngày càng “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”.
Với quyết tâm không chịu lùi bước trước khó khăn, thử thách, phát huy truyền thống anh hùng, Đảng bộ và nhân dân Quảng Trị đã kiên trì, bền bỉ vượt qua khó khăn, gian khổ, nỗ lực phấn đấu đạt nhiều thành tựu, cùng cả nước thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh bình quân đạt 7,8%/năm. GRDP bình quân đầu người đạt 49,5 triệu đồng/người năm 2019. Tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội không ngừng tăng. Cơ cấu kinh tế của tỉnh chuyển dịch đúng hướng, tăng tỷ trọng khu vực phi nông nghiệp, giảm tỷ trọng khu vực nông nghiệp. Sản lượng lương thực đạt trên 27,5 vạn tấn. Chương trình xây dựng nông thôn mới đã thật sự góp phần thay đổi diện mạo vùng quê, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân; toàn tỉnh có 60 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 01 huyện đạt chuẩn huyện nông thôn mới. Sản xuất công nghiệp tiếp tục phát triển, tốc độ tăng trưởng trong những năm gần đây đạt 14%/năm. Đặc biệt trong những năm gần đây tỉnh đã thu hút được nhiều dự án công nghiệp đi vào hoạt động có hiệu quả như sản xuất gỗ ván MDF, các dự án phát triển năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời và chế biến vật liệu xây dựng thủy tinh từ nguồn cát có trữ lượng lớn, hàm lượng silic cao… Nhiều sản phẩm công nghiệp sản xuất trong tỉnh đã xác lập được uy tín và thương hiệu ở thị trường trong và ngoài nước. Một số dự án may mặc, dày da mà doanh nghiệp đã xúc tiến đầu tư vào tỉnh có quy mô lớn, vừa tạo việc làm mới cho hàng chục nghìn lao động địa phương, vừa góp phần tăng giá trị sản xuất công nghiệp, trong đó một số dự án đã triển khai thực hiện, một số dự án đang xây dựng nhà xưởng, tuyển dụng lao động phục vụ sản xuất. Kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội được tiếp tục đầu tư. Nhiều công trình giao thông, thủy lợi, hạ tầng xã hội được nâng cấp và xây dựng mới. Thương mại-dịch vụ phát triển ổn định. Văn hóa, xã hội có nhiều tiến bộ, an sinh xã hội được đảm bảo. Hệ thống giáo dục ngày càng hoàn thiện; cơ sở vật chất từng bước đầu tư khang trang; đội ngũ cán bộ, giáo viên ngày càng chuẩn hóa về trình độ. Chất lượng y tế từng bước nâng cao, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân. Giải quyết việc làm thông qua xuất khẩu lao động, thông qua các dự án sử dụng nhiều lao động như may mặc, dày da... đã góp phần giải quyết bài toán việc làm, chuyển dịch lao động từ lĩnh vực nông nghiệp sang công nghiệp, giúp người dân thoát nghèo bền vững. Quốc phòng, an ninh được tăng cường, chính trị ổn định, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Công tác xây dựng Đảng được tăng cường, hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở ngày càng được củng cố và phát triển. Nhân dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, đồng thuận trong xã hội được củng cố. Những thành quả đó chính là kết tinh của sự chung lưng đấu cật, đồng lòng đồng sức của Đảng bộ và các tầng lớp nhân dân tỉnh nhà.
Năm 2020, kỷ niệm 45 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, 48 năm giải phóng tỉnh Quảng Trị, với chủ đề ”Hành động quyết liệt, về đích toàn diện, tạo đà bứt phá”, tỉnh đang nỗ lực phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI đã đề ra. Trong đó, đẩy mạnh hoạt động xúc tiến đầu tư, lựa chọn các nhà đầu tư chiến lược để triển khai các sự án công nghiệp quy mô lớn như công nghiệp năng lượng tại Khu kinh tế Đông Nam nhằm tạo bước đột phá cho nền kinh tế tỉnh nhà. Trên cơ sở khai thác các yếu tố lợi thế của Hành lang kinh tế Đông-Tây để trong tương lai gần đề xuất hình thành khu kinh tế chung Việt Nam - Lào. Đẩy mạnh đầu tư, khai thác có hiệu quả Cửa khẩu quốc tế La Lay nối liền với cảng biển Mỹ Thủy hiện đang ráo riết khởi động bằng nhiều dự án đầu tư. Phát triển hài hòa giữa các vùng đô thị và nông thôn, cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất bền vững, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, triển khai bộ sản phẩm chủ lực có lợi thế cạnh tranh. Quan tâm xây dựng văn hóa con người Quảng Trị nhằm khơi dậy, phát huy những phẩm chất truyền thống tốt đẹp của người Quảng Trị đáp ứng thời kỳ hội nhập và phát triển. Tiếp tục làm tốt công tác xóa đói, giảm nghèo, an sinh xã hội. Thực hiện tốt hơn nữa chính sách đối với thương binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng; phát huy truyền thống đạo lý của dân tộc “Uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ người trồng cây” đẩy mạnh sâu rộng phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đối tượng chính sách, người có công với đất nước. Làm tốt công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị. Quyết tâm thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ gắn với việc thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Làm tốt công tác chuẩn bị về văn kiện, nhân sự; tổ chức thành công đại hội đảng các cấp, nhiệm kỳ 2020-2025 theo tinh thần Chỉ thị 35-CT/TW của Bộ Chính trị. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cấp chính quyền, đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng đội ngũ cán bộ tinh thông về nghiệp vụ, vững vàng về bản lĩnh chính trị, phẩm chất, đạo đức, lối sống. Đề cao tinh thần cảnh giác cách mạng, tăng cường công tác quốc phòng, an ninh, kiên quyết đấu tranh chống mọi thủ đoạn, âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, tích cực đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu và các tệ nạn xã hội khác, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội.
Kỷ niệm 45 năm Ngày giải phóng hoàn miền Nam thống nhất đất nước, 48 năm giải phóng quê hương là dịp để chúng ta ôn lại chặng đường vẻ vang hào hùng của dân tộc ta và của tỉnh Quảng Trị, truyền tiếp cho thế hệ mai sau truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, kiên cường trong chiến đấu, cần cù sáng tạo trong lao động, học tập để biến niềm tự hào đó thành sức mạnh, thành hành động của mỗi tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh.
Quảng Trị đã tạo ra một số tiền đề vững chắc cho sự phát triển, đang và sẽ có thêm những bước tiến dài trong tương lai, bởi mỗi người dân luôn mang trong mình sự kỳ vọng lớn lao về một Quảng Trị phát triển vượt bậc, hội nhập sâu rộng dựa trên nền tảng truyền thống cách mạng bất diệt vốn có và sự đoàn kết, tự lực tự cường đáng trân trọng./.