Cổng thông tin điện tử

Khu đất vốn là kho thuốc BVTV cạnh nhà dân ở đội 3, thôn Đại Hào, xã Triệu Đại, Triệu Phong

Trong quá trình tìm hiểu thông tin về kho thuốc BVTV trước đây của Hợp tác xã nông nghiệp Thanh Sơn, ở đội 4, thôn Cam Lộ, xã Cam Thanh, huyện Cam Lộ, chúng tôi tình cờ gặp ông Trần Đăng Trâm, nguyên cán bộ của HTX. Theo của lời kể của ông Trâm, kho thuốc BVTV của HTX xây dựng khoảng năm 1985, sử dụng trong khoảng 10 năm thì đóng cửa. Thời kỳ đó thuốc BVTV chủ yếu là các loại hóa chất thuộc nhóm POPs như DDT, 666, Aldrin, Vofatoc, Falizan, Bi-58, Metafot và Basudin... là những loại thuốc rất độc hại, rất bền trong môi trường nên rất khó phân hủy sinh học.

Bây giờ không hiểu sao khu vực này không có biển báo nguy hiểm để cảnh báo cho người dân. Trên chính mảnh đất đã từng là kho chứa thuốc trừ sâu ấy, hơn chục năm nay gia đình chị Võ Thị Tâm đang sinh sống. Khi chúng tôi đến nhà, chị Tâm đi vắng, chỉ có bà Hồ Thị Hường, mẹ ruột chị Tâm tiếp chuyện. Bà Hường cho hay, từ khi làm nhà trên khu vực này đến nay, mỗi khi trời trở mưa là không chỉ gia đình con gái bà mà những hộ xung quanh vẫn nghe mùi thuốc sâu bốc lên nồng nặc, khó chịu. Ngoài nước uống là dùng nước sạch của nhà máy nước thì hiện tại, gia đình con gái bà vẫn phải dùng nguồn nước giếng khoan để tắm, giặt.

Bà Hồng còn chia sẻ thêm, sau khi làm nhà sinh sống ở đây được ít năm thì con rể của bà đột ngột mắc bệnh ung thư, qua đời. Tình trạng sống chung cùng nguy cơ ô nhiễm môi trường do thuốc BVTV cũng đang diễn ra với nhiều hộ dân khác như chị Nguyễn Thị Hai, ở thôn Đại Hào, xã Triệu Đại, ông Trần Toàn, thôn Gia Độ, xã Triệu Độ, ông Đoàn Thanh Tuấn, khu vực 6, xã Triệu Thuận (huyện Triệu Phong), ông Trương Văn Tiếu (khóm 11, thị trấn Bến Quan, Vĩnh Linh), chị Văn Thị Mỹ Nhung (Hải Quy, Hải Lăng)…

Khi tìm hiểu thông tin từ gia đình ông Trần Toàn, sinh sống ngay bên cạnh kho thuốc sâu của HTX Bắc Độ, thôn Gia Độ, xã Triệu Độ (Triệu Phong), chúng tôi được biết thêm con trai ông là anh Trần Phước An (SN 1990) khi sinh ra đã bị dị tật bẩm sinh ở chân và anh Hoàng Kim Quý (SN 1989), ở cạnh nhà ông Toàn cũng bị bệnh tật tương tự. Trong danh mục thống kê 52 điểm ô nhiễm thuốc trừ sâu trên địa bàn toàn tỉnh Quảng Trị, có rất nhiều điểm nằm trong khuôn viên các trường học như khuôn viên Trường Mầm non Gio Sơn (thôn Nam Đông, xã Gio Sơn, huyện Gio Linh);Trường Tiểu học số 2 xã Triệu Long, huyện Triệu Phong; Trường Tiểu học Kim Đồng (phường 4, thành phố Đông Hà)…

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) về dư lượng hóa chất BVTV ở những địa điểm này đều vượt chuẩn hàng ngàn lần, có nơi lên đến hàng triệu lần. Cụ thể, theo kết quả khảo sát của Sở Tài nguyên và Môi trường, một số kho thuốc có chỉ số chất độc vượt hàng trăm, thậm chí hàng triệu lần QCVN như kho thuốc của HTX nông nghiệp Quyết Tiến, xã Hải Quy (Hải Lăng) chỉ tiêu 666 vượt QCVN 1.373 lần; chỉ tiêu DDT vượt QCVN 2.168.024 lần; kho thuốc BVTV trong khuôn viên Trường Tiểu học số 2, xã Triệu Long (Triệu Phong) chỉ tiêu DDT vượt 5.927 lần; kho thuốc của HTX sản xuất nông nghiệp Trà Lộc, xã Hải Xuân (Hải Lăng) chỉ tiêu DDT vượt QCVN 5.137 lần; kho thuốc trong vườn nhà ông Trần Toàn, ở thôn Gia Độ, xã Triệu Độ (Triệu Phong) chỉ tiêu DDT vượt QCVN 125.000 lần; kho thuốc BVTV trong vườn nhà ông Trương Văn Tiếu, ở khóm 11, thị trấn Bến Quan (Vĩnh Linh) có chỉ tiêu 666 vượt QCVN 4.924 lần, chỉ tiêu DDT vượt QCVN 87.145 lần…

Mặc dù biết mối hiểm nguy khi ở gần nơi từng là địa điểm chứa thuốc BVTV, nhưng hầu hết nhà dân và các công trình công cộng như trường học đều được xây dựng lâu năm nên việc di dời là rất khó khăn. Chị Nguyễn Thị Hai, ở đội 3, thôn Đại Hào, xã Triệu Đại (Triệu Phong), hơn hai mươi năm nay sống trên mảnh đất từng là kho chứa thuốc BVTV của HTX Đại Hào (cũ) cho biết: “Hồi năm 1996 đến đây làm nhà, thấy cảnh người ta phá kho thuốc, tiêu hủy các loại thuốc còn lại có mùi hôi rất khó chịu thì cũng thấy hơi lo, nhưng cũng không rõ nó độc cỡ nào. Bây giờ ở lâu thì thành quen, dù trở trời cũng thấy bốc mùi khó chịu từ khu vực đó. Nước giếng khoan chỉ phục vụ tắm giặt chứ không dám dùng để nấu ăn uống, hàng ngày gia đình tôi phải đi lấy nước sạch trong khuôn viên chùa Phúc Lộc hoặc HTX Đại Lộc.

Thời gian gần đây cũng có nhiều đoàn của cơ quan chức năng về đây lấy mẫu đất, mẫu nước để xét nghiệm mức độ độc hại, nhưng đến nay chúng tôi cũng chưa có thêm thông tin hay được báo lại kết quả như thế nào”. Những hợp chất nguy hại trong thuốc BVTV ngấm vào trong đất sẽ gây ô nhiễm nguồn nước. Và tất nhiên, những sản phẩm nông nghiệp được trồng trọt, sản xuất ở khu vực bị ô nhiễm cũng sẽ bị ảnh hưởng và tác động đến sức khỏe con người. Việc triển khai xử lý các điểm tồn dư thuốc BVTV chắc chắn sẽ có nhiều khó khăn và cần nhiều thời gian, kinh phí, tuy nhiên đây chính là vấn đề cấp bách hiện nay để sớm trả lại môi trường sinh sống an toàn cho người dân.

(còn nữa)

Thanh Trúc - Lâm Thanh