Cổng thông tin điện tử

Vào ngày 20/1/2025, ông Donald Trump sẽ chính thức trở thành Tổng thống Mỹ thứ 47 trong buổi lễ tuyên thệ nhậm chức tại Đồi Capitol.

Với chính sách “Nước Mỹ trước tiên” và “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại,” Tổng thống Donald Trump được đánh giá là sẽ có những thay đổi lớn trong chính sách đối nội và đối ngoại, tác động sâu rộng tới các quốc gia và khu vực trên toàn cầu trong những năm tới.

Chiến thắng với “Nước Mỹ trước tiên” và “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”

Trong hành trình trở lại Nhà Trắng, ông Donald Trump đã giành chiến thắng áp đảo trước ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử ngày 5/11/2024, với 312/538 phiếu đại cử tri, trong khi bà Kamala Harris nhận được 226/538 phiếu đại cử tri.

Tổng thống đắc cử Donald Trump đã chiến thắng tuyệt đối tại 7 bang chiến địa năm nay và giành trọn 93 phiếu đại cử tri. Về số phiếu phổ thông, ông Trump nhận được 72,9 triệu phiếu, bỏ xa bà Harris với 68,2 triệu phiếu.

Đây là lần đầu tiên ông giành được nhiều phiếu bầu phổ thông hơn các ứng cử viên đảng Dân chủ. Trong khi đó, đảng Cộng hòa của ông Trump cũng cũng giành quyền kiểm soát lưỡng viện quốc hội, khi chiếm đa số tại Thượng viện Mỹ và nắm giữ lợi thế sít sao tại Hạ viện.

Khi lịch sử gọi tên ứng cử viên Donald Trump của đảng Cộng hòa là người chiến thắng, nhiều chuyên gia cho rằng điều này không có gì bất ngờ mà là một thắng lợi được dự báo trước với ông chủ thứ 45 của Nhà Trắng.

Giới chuyên gia cho rằng, thắng lợi của ông Trump bắt nguồn từ chính sách “Nước Mỹ trước tiên” và “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” mà ông đề xướng trong nhiệm kỳ đầu cầm quyền.

Tái đắc cử tổng thống Mỹ là sự ghi nhận của cử tri đối với những chính sách của chính quyền Trump 1.0 như xây dựng bức tường biên giới ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp; cắt giảm thuế để thúc đẩy phát triển kinh tế; tăng thuế với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc; yêu cầu các đồng minh NATO tăng chi tiêu quốc phòng, giảm phụ thuộc vào năng lượng của Nga; thực hiện chiến thuật “gần gũi” về ngoại giao với Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un nhằm duy trì quan hệ hòa bình, ổn định quốc tế lâu dài; rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran nhằm vô hiệu hóa mối đe dọa từ Tehran, đảm bảo sự ổn định của khu vực Trung Đông, khác hẳn với tình hình hỗn loạn hiện nay.

Giới chuyên gia cũng cho rằng, ông Trump thu hút được sự ủng hộ của một liên minh đa dạng. Tỷ lệ cử tri ủng hộ ông Trump trên thực tế thường cao hơn kết quả các cuộc thăm dò vì nhiều người bày tỏ ủng hộ một cách kín đáo, không nhận trả lời phỏng vấn, không tham gia khảo sát do không muốn bị “chụp mũ” là MAGA (phong trào "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại").

Nhiều người trong số này có thể không ưa ông Trump về mặt tính cách cá nhân, nhưng chính sách của ông về cơ bản đã được định hình sau 8 năm qua, rất thực dụng, mang lại lợi ích cụ thể cho nước Mỹ nên được ủng hộ.

Nền tảng hậu thuẫn hùng hậu của ông Trump bao gồm các nhóm đối tượng như cử tri bảo thủ truyền thống của đảng Cộng hòa; cử tri dân túy và phản đối giới tinh hoa; người lao động, đặc biệt là ở vùng nông thôn hoặc khu công nghiệp cũ; tín đồ Cơ đốc giáo Phúc âm và cử tri tôn giáo bảo thủ; người theo chủ nghĩa dân tộc và quan tâm vấn đề nhập cư; người theo chủ nghĩa tự do và ủng hộ quyền sở hữu súng; chủ doanh nghiệp nhỏ và doanh nhân; cử tri lớn tuổi và ủng hộ các giá trị truyền thống; quân đội và cựu chiến binh; những người phản đối văn hóa “thức tỉnh” (thái độ “thông thoáng” về chủng tộc, giới tính và chính trị bản sắc).

Đặc biệt, ông Trump được sự ủng hộ của một số nhân vật nổi tiếng, trong đó có tỷ phú Elon Musk - nhà tài trợ chủ chốt trong chiến dịch tranh cử của ông.

Trong khi đó, đối thủ của ông Trump là bà Kamala Harris chưa đưa ra một chương trình nghị sự chính sách cụ thể, mà chủ yếu dựa trên nền tảng chính sách của chính quyền Biden-Harris và chưa thấy những dấu ấn riêng.

Những cam kết của Phó Tổng thống Harris và đảng Dân chủ chưa mang lại sức thuyết phục cử tri. Thất bại của bà Harris trong kỳ bầu cử lần này cũng cho thấy nước Mỹ vẫn chưa sẵn sàng cho một nữ tổng thống da màu đầu tiên.

Chính sách trong nhiệm kỳ mới

Theo giới phân tích, trên cương vị chủ nhân mới của Nhà Trắng, ông Donald Trump sẽ tiến hành những điều chỉnh chính sách theo hướng phủ nhận di sản của chính quyền tiền nhiệm, tiếp tục những phần việc còn đang dang dở trong nhiệm kỳ đầu cách đây 4 năm.

Về chính sách đối nội, chính quyền của Tổng thống đắc cử Trump sẽ tập trung vào các cam kết tranh cử như trục xuất người nhập cư không giấy tờ, chấm dứt lạm phát và giảm thuế cho dân, tăng thuế nhập khẩu, cắt giảm các quy định về khí hậu, cải cách bộ máy… Về chính sách kinh tế trong nước, ông Trump cam kết cắt giảm thuế cho cá nhân và giảm bớt các quy định tài chính.

Theo đó, chính quyền mới có thể xem xét gia hạn các đợt cắt giảm thuế năm 2017 đối với các cá nhân (sắp hết hạn vào năm 2025), đề xuất giảm thuế suất doanh nghiệp từ 21% xuống 15%. Ưu tiên chi tiêu có thể thay đổi, đáng chú ý nhất là từ an sinh xã hội sang an ninh biên giới.

Ngoài ra, chính quyền mới có thể sẽ thực hiện các biện pháp kích thích tài khóa mạnh hơn, nới lỏng kiểm soát tiền tệ, thu hút đầu tư, ưu tiên dịch chuyển về trong nước.

Về năng lượng, tổng thống Trump có thể sẽ nhanh chóng chấm dứt việc tạm dừng cấp phép xuất khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) mà Tổng thống Biden đã triển khai, ưu tiên sử dụng các nguồn năng lượng truyền thống, xem xét lại các tiêu chuẩn về hiệu suất của phương tiện được thiết kế nhằm thúc đẩy các nhà sản xuất ôtô chuyển đổi nhanh hơn sang sản xuất ôtô và xe tải chạy bằng pin.

Ngoài ra, ông có thể sử dụng các khoản ưu đãi thuế trị giá khoảng 400 tỷ USD trong Đạo luật giảm lạm phát (IRA) cho các mục đích khác như mở rộng chương trình “Cắt giảm thuế và Việc làm,” dự kiến hết hạn năm 2025. Đồng thời, ông có thể một lần nữa rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu.

Về nhập cư, ông Trump có khả năng sẽ áp dụng các chính sách nhập cư cứng rắn, tìm cách giảm bớt số lượng người nhập cư vào Mỹ, tăng cường trục xuất người nhập cư bất hợp pháp.

Theo cam kết tranh cử, ông có thể tiến hành chiến dịch trục xuất lớn nhất trong lịch sử, áp dụng lại các chính sách trong nhiệm kỳ đầu như Chương trình ở lại Mexico và Tiêu đề 42, mở rộng các lệnh cấm du lịch từ các quốc gia có đa số người Hồi giáo, tìm cách chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh ra đối với những người sinh ra ở Mỹ mà cha mẹ cư trú bất hợp pháp.

Trong khi đó, về chính sách đối ngoại, nhận định chung cho rằng mặc dù hạn chế tối đa can thiệp ở các điểm nóng bên ngoài (như giảm cam kết tại Ukraine), nhưng chính quyền Mỹ sẽ không theo đuổi chính sách biệt lập, rút về bên trong mà sẽ tập trung cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương để kiềm chế Trung Quốc.

Nhà Trắng sẽ vẫn coi Trung Quốc là đối thủ chiến lược hàng đầu. Nhiều khả năng trong nửa đầu nhiệm kỳ, cạnh tranh Mỹ-Trung tiếp tục được duy trì và đẩy mạnh với việc Washington đẩy mạnh cạnh tranh kinh tế, thương mại, chuỗi cung ứng, áp đặt thuế quan, bảo hộ, không loại trừ một số biện pháp cực đoan như rút lại Quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) để buộc Trung Quốc nhượng bộ và ký kết các thỏa thuận cụ thể.

Về thương mại, chính quyền mới dự kiến sẽ cứng rắn hơn, tập trung vào các nước có thâm hụt cao với Mỹ. Để giảm thiểu các hành vi cạnh tranh không công bằng, Mỹ sẽ tăng cường các biện pháp chống gian lận thương mại như phá giá tiền tệ hay trợ cấp.

Với các đồng minh, Mỹ sẽ vừa củng cố quan hệ, vừa yêu cầu chia sẻ gánh nặng liên minh. Với các điểm nóng, chính quyền mới sẽ áp dụng chính sách can dự có chọn lọc trên cơ sở lợi ích quốc gia, khuyến khích các bên liên quan trực tiếp hòa giải, kêu gọi các nước khác tăng cường vai trò, trách nhiệm, chia sẻ chi phí.

Mỹ sẽ tìm cách rút dần sự ủng hộ đối với Ukraine, để châu Âu tự xử lý. Theo đó, Tổng thống Trump được cho là sẽ lên kế hoạch chấm dứt chiến tranh, đưa Nga-Ukraine vào bàn đàm phán theo hướng Kiev phải từ bỏ một phần lãnh thổ và không gia nhập NATO. Tuy nhiên, chính quyền ông Trump sẽ không có kế hoạch cho tương lai Ukraine thời kỳ hậu chiến, việc Ukraine gia nhập EU..., mà nhiều khả năng sẽ để cho châu Âu tự xử lý.

Với các thể chế đa phương, Mỹ có thể rút khỏi một số cơ chế cho là không hiệu quả, đồng thời sẽ có tiếng nói cứng rắn hơn tại Hội đồng bảo an Liên hợp quốc. Về các vấn đề toàn cầu, chính quyền ông Trump có khả năng sẽ đảo ngược một số cam kết của chính quyền tiền nhiệm, trong đó có vấn đề AI và biến đổi khí hậu; giảm đầu tư vào năng lượng sạch và thúc đẩy khai thác dầu khí; thậm chí rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu. Về Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (IPEF), nội hàm có thể sẽ thay đổi và cập nhật, đảm bảo các ưu tiên mới của Mỹ về chính sách thương mại và kinh tế.

Giới phân tích cũng cho rằng, "chính quyền Trump 2.0" vừa muốn thực hiện những mục tiêu còn dang dở trong nhiệm kỳ đầu, vừa muốn để lại di sản ngay trong nửa đầu của nhiệm kỳ 2.

Năm 2025 được dự báo sẽ có nhiều biến động khi chính quyền của Tổng thống đắc cử Donald Trump nỗ lực làm mới khẩu hiệu “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” để xây dựng “Nước Mỹ trước tiên,” và những chính sách trên sẽ một lần nữa định hình Xứ cờ hoa trong 4 năm tiếp theo./.