Chiều 14/4, phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO) chuyển sang phần tranh tụng.
Đại diện Viện Kiểm sát giữ quyền công tố tại phiên tòa đã trình bày bản luận tội và đề nghị mức án đối với từng bị cáo.
Nhóm 14 bị cáo bị xét xử về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” (theo quy định tại Điều 360, khoản 3-Bộ luật Hình sự năm 2015) bị đề nghị các mức án gồm: Trần Trọng Mừng (sinh năm 1949, nguyên Tổng Giám đốc TISCO) 10-11 năm tù; Trần Văn Khâm (sinh năm 1961, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc TISCO) 9-10 năm tù; Ngô Sỹ Hán (sinh năm 1950, nguyên Phó Tổng Giám đốc, Trưởng Ban Quản lý Dự án mở rộng sản suất giai đoạn 2 TISCO) 8-9 năm tù; Đặng Văn Tập (sinh năm 1952, nguyên Phó Giám đốc thường trực Ban Quản lý Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 TISCO) 7-8 năm tù; Mai Văn Tinh (sinh năm 1952, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty Thép Việt Nam - VNS) và Đồng Quang Dương (sinh năm 1960, nguyên Phó Giám đốc kiêm Thư ký Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 TISCO) cùng bị đề nghị từ 6-7 năm tù.
Đỗ Xuân Hòa (sinh năm 1954, nguyên Kế toán trưởng TISCO) 5-6 năm tù; Đậu Văn Hùng (sinh năm 1951, nguyên Tổng Giám đốc VNS), Đặng Thúc Kháng (sinh năm 1959, nguyên Ủy viên Hội đồng quản trị, Trưởng Ban kiểm soát VNS), Nguyễn Trọng Khôi (sinh năm 1957, nguyên Phó Tổng Giám đốc VNS), Lê Thị Tuyết Lan (sinh năm 1963, nguyên Phó Trưởng Phòng Kế toán Thống kê Tài chính TISCO), Uông Sỹ Bính (sinh năm 1953, nguyên Phó Trưởng Phòng Kế toán Thống kê Tài chính TISCO) cùng bị đề nghị từ 3-4 năm tù; Trịnh Khôi Nguyên (sinh năm 1963, nguyên Trưởng Phòng Đầu tư phát triển VNS), Nguyễn Văn Tráng (sinh năm 1958, nguyên Ủy viên Ban kiểm soát VNS) cùng bị đề nghị từ 2-3 năm tù.
Ngoài ra, hai bị cáo nguyên là thành viên Hội đồng quản trị VNS Lê Phú Hưng (sinh năm 1962) và Nguyễn Minh Xuân (sinh năm 1958) cùng bị đề nghị từ 12-18 tháng tù; ba bị cáo nguyên là thành viên Hội đồng quản trị TISCO: Nguyễn Chí Dũng (sinh năm 1955), Hoàng Ngọc Diệp (sinh năm 1966), Đoàn Thu Trang (sinh năm 1985) đều bị đề nghị từ 2-3 năm tù về cùng tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 360, khoản 3-Bộ luật Hình sự năm 2015.
Bản luận tội nêu rõ trong vụ án này, các bị cáo là những người có chức vụ, quyền hạn, nhiệm vụ quan trọng, đã trải qua quá trình rèn luyện, phấn đấu để được tin tưởng giao các trọng trách quan trọng, thực hiện việc đầu tư, quản lý sử dụng vốn, tài sản Nhà nước; nhiều bị cáo có chức vụ, trình độ cao, có nhiều thành tích xuất sắc trong công tác.
Trong quá trình triển khai thực hiện Hợp đồng EPC số 01#, các bị cáo đã không lãnh đạo, chỉ đạo và tham mưu đề xuất các biện pháp để thực hiện hợp đồng đúng quy định, dẫn đến VNS và TISCO không kiểm soát được chi phí đầu tư vào dự án, gây thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước với giá trị đặc biệt lớn, làm lãng phí nguồn vốn đầu tư đáng nhẽ ra nếu được thực hiện đúng thì sẽ mang lại hiệu quả cao.
Ngoài ra, sai phạm của các bị cáo còn dẫn đến phát sinh nhiều chi phí, thiết bị bị hư hỏng, đồng thời nhiều tài sản, đất đai, khoáng sản có liên quan không được phát huy, đưa vào sử dụng đúng mục đích để đạt hiệu quả, thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo việc làm, thu nhập cho người lao động.
Hành vi phạm tội của các bị cáo không những đã gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản, mà còn gây ảnh hưởng xấu đến việc phát triển kinh tế, tác động xấu trực tiếp đến hoạt động sản, xuất kinh doanh và ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động tại TISCO.
Ngoài những hậu quả trực tiếp nêu trên, hành vi phạm tội của các bị cáo còn tác động gián tiếp đến tiến trình thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững của nền kinh tế, trở thành gánh nặng cho nền kinh tế và ảnh hưởng tiêu cực đến an sinh, xã hội, đồng thời gây mất niềm tin trong xã hội.
Đại diện Viện Kiểm sát nhấn mạnh hậu quả của hành vi phạm tội của các bị cáo gây ra khiến dự án hiện vẫn trong tình trạng không tiếp tục thực hiện được, mặc dù Chính phủ, các bộ, ngành và chính VNS, TISCO đã tìm các giải pháp để tháo gỡ nhưng chưa có biện pháp nào để tiếp tục triển khai hoàn thành dự án.
[Vụ Gang thép Thái Nguyên: Sai sót trong không chỉ đạo dừng hợp đồng]
Trong số 19 bị cáo, bị cáo Trần Trọng Mừng có vai trò chính, là người chỉ đạo và tổ chức thực hiện hành vi phạm tội tại TISCO. Cụ thể, với quyền hạn là Tổng Giám đốc TISCO (chủ đầu tư) chịu trách nhiệm toàn diện về hiệu quả dự án, là người trực tiếp tổ chức, chỉ đạo thực hiện dự án, đáng lẽ khi MCC vi phạm hợp đồng, bị cáo Mừng phải có biện pháp chỉ đạo xem xét dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng, áp dụng điều khoản phạt hợp đồng, báo cáo người có thẩm quyền xem xét để giải quyết đảm bảo hiệu quả và tiến độ của dự án.
Tuy nhiên, bị cáo Mừng không những không thực hiện mà còn chỉ đạo đàm phán với MCC để tách phần C ra khỏi hợp đồng, TISCO tổ chức thực hiện và chịu rủi ro trong khi đây là trách nhiệm của MCC; ký các văn bản đề nghị báo cáo Chính phủ cho phép điều chỉnh giá đối với phần C của Hợp đồng; giới thiệu và chấp thuận VINAINCON không đủ năng lực làm nhà thầu phụ thực hiện phần C theo đơn giá; chủ đầu tư sẽ trực tiếp quản lý chi phí phần C của hợp đồng không có cơ sở pháp lý, không đúng Hợp đồng EPC số 01#.
Bị cáo Trần Trọng Mừng - nguyên Tổng giám đốc Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên. (Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN)Tiếp sau bị cáo Mừng, bị cáo Trần Văn Khâm bị đánh giá là có vai trò tổ chức thực hiện hành vi phạm tội. Với quyền hạn là Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc TISCO, kế nhiệm Trần Trọng Mừng chỉ đạo thực hiện Dự án, bị cáo Khâm biết rõ Hợp đồng EPC số 01# là hợp đồng trọn gói, không có căn cứ điều chỉnh giá nhưng vẫn chỉ đạo tham mưu, đề xuất và ký quyết định điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư dự án, trong đó có dự phòng cho phần C của Hợp đồng tăng thêm 15,57 triệu USD; ký Phụ lục điều chỉnh lần thứ tư với MCC thống nhất tách phần C ra khỏi Hợp đồng; ký Hợp đồng thầu phụ ba bên, chấp thuận giao cho VINAINCON không đủ năng lực và các nhà thầu phụ khác thực hiện phần C dưới hình thức hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh, TISCO tổ chức thực hiện và chịu mọi rủi ro không có cơ sở pháp lý, không đúng quy định của hợp đồng.
Ngày 15/4, phiên tòa tiếp tục phần tranh luận giữa các luật sư, bị cáo với đại diện Viện Kiểm sát./.
Kim Anh-Nguyễn Cúc (TTXVN/Vietnam+)