Hãng thông tấn TASS cho biết, bản dự thảo nghị quyết do Mỹ, Anh và Pháp soạn thảo đã được 10 trên tổng số 15 nước thành viên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc ủng hộ và buộc Nga phải sử dụng quyền phủ quyết. Bên cạnh Nga còn có Bolivia cũng bỏ phiếu chống. Trung Quốc, nước đã 6 lần bỏ phiếu chống về vấn đề Syria, lần này bỏ phiếu trắng cùng Ethiopia và Kazakhstan.
Bản dự thảo nghị quyết do Mỹ và các nước phương Tây soạn thảo được đánh giá là có một số thay đổi nhỏ so với các bản dự thảo trước đó. Dự thảo lên án việc sử dụng vũ khí hóa học (đã được ghi nhận) tại Syria, đặc biệt là vụ tấn công tại Khan-Sheikhoun. Ngoài ra, dự thảo cũng kêu gọi chính phủ Syria hợp tác với Phái đoàn tìm hiểu sự thật của Tổ chức cấm vũ khí hóa học quốc tế (OPCW) cùng Ủy ban có tên gọi "Cơ chế điều tra chung (JIM)" giữa Liên hợp quốc và OPCW, cũng như mở rộng quyền tiếp cận đối với các căn cứ quân sự của Syria bị tình nghi là đã được sử dụng để thực hiện các vụ không khích nhằm vào Khan-Sheikhoun. Văn kiện dự thảo của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc còn kêu gọi chính phủ Syria hợp tác đầy đủ với các nhà điều tra quốc tế, thông qua việc cung cấp cho họ các “kế hoạch bay, hành trình bay và các thông tin khác liên quan tới công tác điều hành bay, gồm cả các dữ liệu liên quan tới tất cả chuyến bay được thực hiện vào hôm 4/4/2017”.
Nếu được thông qua, bản dự thảo nghị quyết này của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc sẽ buộc Damascus phải công bố danh tính của tất cả các chỉ huy đội bay, đồng thời triệu tập các cuộc họp với sự tham gia của các cá nhân này cũng như bảo đảm quyền tiếp cận đối với các căn cứ không quân có liên quan mà JIM hay Phái đoàn tìm hiểu sự thật của OPCW cho rằng đã được sử dụng để thực hiện vụ tấn công vũ khí hóa học. Đáng chú ý là bản dự thảo nghị quyết cũng cảnh báo sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt nhằm vào Syria và để ngỏ khả năng sử dụng vũ lực theo Chương VII trong Hiến chương Liên hợp quốc trước kịch bản vũ khí hoá học đã được sử dụng tại quốc gia này.
Phát biểu trước báo giới, ngày 12/4, Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley tuyên bố: “Bản dự thảo nghị quyết đã không được thông qua do vấp phải lá phiếu phủ quyết từ một nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc…Với lá phiếu phủ quyết, Nga đã nói không với trách nhiệm giải trình, nói không với việc hợp tác cùng cơ quan điều tra độc lập của Liên hợp quốc, cũng như nói không với một bản nghị quyết có thể giúp thúc đẩy hòa bình tại Syria… Nga có rất nhiều điều phải chứng minh”.
Đại sứ Anh tại Liên hợp quốc Matthew Rycroft đã chỉ trích hành động của Moscow và nhấn mạnh thêm rằng, đây đã là lần thứ 8 Nga sử dụng quyền phủ quyết tại cơ quan quyền lực Liên hợp quốc để ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Bên cạnh đó, đại diện ngoại giao này cũng khẳng định rằng, những mẫu vật lấy tại hiện trường vụ tấn công tại Khan-Sheikhoun cho thấy dấu hiệu của việc sử dụng khí độc thần kinh sarin.
Phản ứng trước các lập luận trên, phó Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc Vladimir Safronkov tiếp tục kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về những cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học tại Syria, đồng thời nhấn mạnh rằng Anh nên kiềm chế trước những lời lẽ chỉ trích nhằm vào Nga và đồng minh Syria.
Trong phiên thảo luận trước thềm phiên bỏ phiếu của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, ông Safronkov khẳng định, các nước phương Tây đã “sai lầm” khi đổ lỗi cho Tổng thống al-Assad về vụ tấn công vũ khí hóa học. “Tôi rất lấy làm ngạc nhiên trước kết luận này. Chưa ai từng đến hiện trường của vụ tấn công. Vậy thì làm sao mọi người có thể biết được điều này” – ông Safronkov nói.
Theo quan điểm của đại diện ngoại giao Nga thì việc Hội đồng bảo an Liên hợp quốc thông qua bản dự thảo nghị quyết về Syria trong phiên bỏ phiếu ngày 12/4 sẽ “hợp thức hóa” vụ không kích của Mỹ nhằm vào căn cứ không quân Shayrat (Ash Sha'irat) của Syria – nơi được Washington cho là đã thực hiện các chuyến bay tấn công vũ khí hóa học vào Khan-Sheikhoun hôm 4/4./.
Thu Lan (Theo TASS, NHK, PressTV)