Tuyên bố phát đi cùng ngày của quân đội Mỹ nêu rõ, các cuộc không kích nhằm vào các cơ sở hoạt động và lưu trữ vũ khí tại hai địa điểm ở Syria và một địa điểm ở Iraq. Quân đội Mỹ chưa công bố số liệu thương vong sau vụ không kích. Tuy nhiên, theo một số nguồn tin vấn đề này đang trong quá trình đánh giá.
Các vụ không kích được thực hiện theo chỉ thị của Tổng thống Mỹ J.Biden. Đây cũng là lần thứ 2, người đứng đầu Nhà Trắng ra lệnh thực hiện các vụ tấn công trả đũa nhằm vào các căn cứ do Iran hậu thuẫn kể từ sau khi nhậm chức hồi đầu năm 2021. Trước đó, vào tháng 2/2021, ông J.Biden đã chỉ thị công kích vào lực lượng dân quân do Iran hậu thuẫn ở Syria nhằm trả đũa các vụ tấn công rocket nhằm vào căn cứ của Mỹ ở Iraq.
Nhà Trắng nêu rõ, các vụ không kích được thực hiện vào rạng sáng 28/6 đã thể hiện lập trường rõ ràng của ông J.Biden nhằm bảo vệ các công dân Mỹ.
Hiện giới chức Mỹ đang nghi ngờ Iran đứng sau các vụ tấn công bằng máy bay không người lái ngày càng tinh vi và tấn công tên lửa định kỳ nhằm vào các nhân viên và căn cứ của Mỹ tại Iraq – nơi quân đội Mỹ đang giúp Baghdad chống lại tàn dư của lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.
Trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters, hai quan chức (giấu tên) của Mỹ cáo buộc, các binh sỹ do Iran hậu thuẫn đã thực hiện ít nhất 5 cuộc tấn công bằng máy bay không người lái nhằm vào các căn cứ của Mỹ và liên quân ở Iraq kể từ tháng 4/2021.
Giới chức Lầu Năm góc cho biết, cơ sở mà Mỹ tấn công vào rạng sáng 28/6 được sử dụng bởi lực lượng dân quân của Iran, bao gồm Kata’ib Hezbollah và Kata’ib Sayyid al-Shuhada. Một trong số những căn cứ bị tấn công được cho là nơi thực hiện các vụ phóng và phục hồi các thiết bị máy bay không người lái.
Quân đội Mỹ đã triển khai các máy bay chiến đấu F-15 và F-16 để thực hiện các vụ không kích. Sau khi hoàn thành sứ mệnh, các phi công đã lái máy bay về căn cứ an toàn.
“Theo đánh giá của chúng tôi thì mỗi vụ công kích đều nhắm trúng mục tiêu định sẵn” – một quan chức Mỹ xác nhận trên Reuters.
Các vụ không kích của Mỹ diễn ra trong bối cảnh chính phủ Iraq đang chật vật đối phó với lực lượng dân quân có tư tưởng liên kết với Iran – vốn bị nghi ngờ đã tấn công tên lửa chống lại các lực lượng của Mỹ và liên quan tới việc sát hại các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ ôn hòa.
Đầu tháng 6/2021, Iraq đã trao trả tự do cho Chỉ huy dân quân liên kết với Iran Qasim Muslih do không thu thập đủ bằng chứng kết tội. Trước đó, ông Muslih đã bị bắt hồi tháng 5/2021 trước cáo buộc dính líu tới khủng bố.
…sẽ “tiếp lửa” mối quan hệ căng thẳng với Iran
Có ý kiến lo ngại các vụ tấn công sẽ cản trở nỗ lực của ông J.Biden nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân ký kết năm 2015 với Iran. Tuy nhiên, cũng có người cho rằng, việc thực hiện hành động trả đũa cho thấy ông J.Biden muốn ngăn chặn các cuộc tấn công phòng thủ từ Iran, đồng thời gây sức ép để hướng Iran về mặt trận ngoại giao.
Hiện nhiều chính trị gia tại Mỹ đang tỏ quan điểm cứng rắn với Iran, vì lo ngại Iran và các lực lượng ủy nhiệm sẽ không bao giờ chấp nhận vai trò hiện diện quân sự của Mỹ ở Iraq hoặc Syria. Từ nhiều tuần trở lại đây, một số cố vấn hàng đầu của Tổng thống cùng các nhà lập pháp tại lưỡng viện Quốc hội Mỹ đã có động thái gia tăng sức ép để ông J.Biden trả đũa các vụ tấn công bằng máy bay không người lái do Iran thực hiện nhằm vào các nhân viên ngoại giao Mỹ và lực lượng gồm 2.500 binh sỹ Mỹ đang làm nhiệm vụ đào tạo, cố vấn cho các lực lượng Iraq.
Về phía ông J.Biden và Nhà Trắng đã từ chối bình luận về các vụ không kích. Theo kế hoạch, trong ngày hôm nay (28/6), ông J.Biden sẽ gặp Tổng thống Israel sắp mãn nhiệm Reuven Rivlin tại Nhà Trắng để thảo luận về một loạt nội dung, từ tình hình Iran cho tới nỗ lực của Mỹ nhằm quay trở lại thỏa thuận hạt nhân lịch sử. Đây cũng là những vấn đề mà từ lâu đã gây nhiều quan ngại cho Israel – đối thủ không đội trời chung với Iran ở Trung Đông.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc John F. Kirby và một số quan chức khác trong chính quyền Mỹ đã khẳng định các vụ không kích tại Iraq và Syria vào rạng sáng 28/6 chỉ nhằm mục đích phòng thủ. Tuy nhiên, hành động này vẫn gây nhiều tranh cãi, dẫn tới việc một số nhà làm luật hàng đầu yêu cầu chính phủ cung cấp thêm thông tin về các vụ không kích.
Thượng nghị sĩ Dân chủ Tim Kaine yêu cầu các thông tin vắn tắt liên quan tới vụ không kích phải được trình lên Quốc hội không chậm trễ. “Nếu các vụ không kích nhằm chống lại binh sỹ đã sử dụng máy bay không người lái để tấn công các công dân Mỹ thì đây là hành động tự vệ thông thường và có thể biện minh. Nhưng chúng tôi vẫn cần biết thêm nhiều hơn nữa” – ông Kaine nói.
Hiện vẫn chưa rõ Iran sẽ phản ứng ra sao sau các vụ không kích. Tuy nhiên, thái độ cứng rắn của nước Cộng hòa Hồi giáo cùng những tình tiết đang bị kéo căng trong quan hệ với Mỹ đã cho thấy vụ việc sẽ không dễ được "cho qua". Chảo lửa Trung Đông đang đứng trước những kịch bản căng thẳng mới./.
T.Lan (Theo báo chí nước ngoài)