Trao đổi với chúng tôi khi vẫn đang luôn tay chọn và hái những quả dưa hấu chín mọng trên ruộng dưa của mình, ông Lê Danh, xã viên HTX Long Quang cho biết, vùng cát này trước đây gia đình ông chỉ trồng keo lai, keo lá tràm để chống cát bay cát lấp, sau đó chuyển sang trồng sắn, khoai lang nhưng hiệu quả thu được không cao, chủ yếu để phục vụ chăn nuôi. Nhờ chuyển sang trồng dưa hấu mà thu nhập của gia đình ông đã tăng gấp 5 - 7 lần. Vụ đông xuân năm nay gia đình ông trồng 1.000 hố dưa hấu trên diện tích gần 4 sào. Nhờ thời tiết tương đối thuận lợi cho sinh trưởng của cây dưa hấu nên năng suất thu được cao hơn so với mọi năm. Dự kiến với 4 sào dưa hấu này, gia đình ông thu khoảng 12 tấn dưa, với giá bán hiện nay từ 4.500 - 5.000 đồng/kg sẽ mang lại cho ông từ 50 - 60 triệu đồng.
Theo ông Danh, trồng dưa hấu tương đối đơn giản, chủ yếu là bỏ công nhiều chứ chi phí không bao nhiêu. Đến vụ chỉ cần cày xới, lên luống, đào hố rồi trộn đều với phân chuồng sau đó bỏ hạt. Mỗi hố chỉ nên bỏ từ 3 - 4 hạt giống, 1 gói hạt giống có giá 150.000 đồng bỏ được khoảng 100 hố. Trong quá trình chăm sóc thì người dân chỉ cần bỏ công cắm cọc để cây dưa hấu không bò đè lên nhau, bắt dế không để cắn gốc, tưới nước đầy đủ để dưa hấu phát triển tốt. Đang thu hoạch ở ruộng dưa bên cạnh chị Phan Thị Thúy cũng góp chuyện. Chị cho biết, nhờ cây dưa hấu này mà gia đình chị trở nên khấm khá. Vụ dưa năm ngoái gia đình chị xuống giống gần 500 hố trên diện tích gần 2 sào, mặc dù thời tiết không thuận lợi, nắng hạn gay gắt nhưng cây dưa hấu vẫn phát triển tốt. Chị lại chịu khó chở dưa lên tận chợ bán nên được giá hơn. Với 2 sào dưa hấu chị thu được hơn 40 triệu đồng. “Vụ dưa năm nay thời tiết thuận lợi hơn nên dự kiến với 2 sào dưa này tôi cầm chắc từ 40 - 60 triệu đồng.
Đất cát trước cho không ai lấy, giờ thì không còn chỗ nào trống, tất cả đều được phủ màu xanh của dưa hấu. Mỗi vụ không chỉ gia đình tôi mà các hộ trồng dưa hấu ở đây đều thu được vài chục triệu đồng. Nhiều hộ khá lên trông thấy nhờ trồng dưa hấu”, chị Thúy chia sẻ. Thôn Long Quang có 150 ha đất nông nghiệp thì đất cát đã chiếm gần 50 ha. Những năm trước vùng cát này luôn gây khó khăn cho người dân do nạn cát bay cát lấp, đặc biệt là vào mùa hè hầu như không một loại cây nào có thể mọc được. Trước tình hình đó, HTX Long Quang đã vận động xã viên khai hoang một số diện tích sang trồng một số loại cây ngắn ngày như ngô, sắn, khoai lang, dưa gang, dưa hấu… Vừa làm vừa đúc rút kinh nghiệm, đến nay cây dưa hấu đã tỏ ra thích hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng nơi đây, trở thành cây trồng chủ lực, từng bước giúp nông dân xóa nghèo, làm giàu.
Mỗi mùa dưa, người dân Long Quang thu về từ 7 - 10 triệu đồng/sào. Dưa hấu Long Quang cho trái to, ruột đỏ, nước nhiều, ngọt, thơm ngon nên được người tiêu dùng ưa chuộng. Cứ đến mùa thu hoạch là thương lái đến thu mua tận vườn. Theo ông Phan Chiến, Giám đốc HTX Long Quang, để đảm bảo chất lượng, phù hợp với điều kiện khí hậu khắc nghiệt tại địa phương trong vụ đông xuân nông dân chỉ tập trung sản xuất một giống dưa là Trang Nông 12 với diện tích gần 10ha, còn trong vụ hè thu do khó khăn về nước tưới nên giống dưa hấu được chọn đưa vào sản xuất là giống Hắc mỹ nhân với diện tích hơn 8 ha. Bình quân mỗi vụ từ trồng dưa hấu trên cát mà người dân thôn Long Quang thu về khoảng 1,8 - 2,7 tỷ đồng. Nhờ đó, đã góp phần nâng cao đời sống kinh tế cho gia đình và tăng thu nhập hàng năm cho địa phương.
Ông Chiến cũng cho biết thêm, trong thời gian tới HTX sẽ có các chính sách hỗ trợ giống, vốn, phối hợp với các ngành chức năng như khuyến nông, bảo vệ thực vật tổ chức tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh trên cây dưa hấu cho nông dân. Phấn đấu mỗi năm mở rộng thêm từ 3 - 5 ha để tăng thêm thu nhập cho nông dân. Đồng thời vận động nông dân chuyển dần sang trồng dưa hấu theo hướng nông nghiệp sạch, canh tác tự nhiên hướng tới việc xây dựng thương hiệu “Dưa hấu Long Quang”. “Tuy nhiên việc nhân rộng mô hình này ra hiện vẫn đang còn gặp khó khăn do hệ thống đường giao thông chưa hoàn thiện, điện chưa được kéo ra cánh đồng để phục vụ việc tưới nước, tư thương ép giá. Vì vậy chúng tôi rất cần sự quan tâm, hỗ trợ của cấp trên trong việc hoàn thiện hệ thống hạ tầng vùng trồng dưa hấu, hỗ trợ kỹ thuật để góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân”, ông Chiến kiến nghị.
Thục Quyên