Giới chuyên gia kinh tế cho rằng các kế hoạch áp thuế của ứng cử viên Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ đẩy thuế nhập khẩu của Mỹ trở lại mức của những năm 1930, gây ra lạm phát, làm sụp đổ thương mại Mỹ-Trung Quốc, dẫn tới sự trả đũa và sắp xếp lại mạnh mẽ các chuỗi cung ứng.
Ông Trump đã gọi thuế quan là "từ đẹp nhất trên thế giới" và lập luận rằng các kế hoạch của ông sẽ xây dựng lại cơ sở sản xuất của Mỹ, tăng việc làm và thu nhập của Mỹ, kiếm được hàng nghìn tỷ USD doanh thu liên bang trong 10 năm.
Tuy nhiên, Chủ tịch nhóm vận động “Nông dân vì Thương mại tự do,” ông Bob Hemesath ở bang Iowa, lo ngại rằng ngành nông nghiệp Mỹ sẽ phải trả giá đắt nếu ông Trump đắc cử Tổng thống và thực hiện lời hứa nhanh chóng áp thuế 60% đối với hàng hóa Trung Quốc và 10% đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu khác.
Ông Hemesath dự báo đây có thể là một sự lặp lại tồi tệ hơn nhiều của cuộc chiến thương mại năm 2018-2019 giữa Mỹ và Trung Quốc dưới thời ông Trump, ảnh hưởng nặng nề đến hàng nông sản của Mỹ.
Những lo ngại của ông Hemesath đã được nhắc lại trong một nghiên cứu gần đây của Hiệp hội trồng ngô quốc gia và Hiệp hội đậu nành Mỹ.
Nghiên cứu dự báo rằng một cuộc chiến thương mại mới với Trung Quốc có thể khiến xuất khẩu cây trồng của Mỹ giảm mạnh hơn, giá trong nước giảm và khiến dịch chuyển hàng nhập khẩu của Trung Quốc sang Brazil và Argentina.
Về phần mình, các nhà kinh tế học đều đồng ý rằng thuế quan do các công ty nhập khẩu các sản phẩm chịu thuế trả, và họ sẽ chuyển chi phí cho người tiêu dùng hoặc chấp nhận lợi nhuận thấp hơn.
Theo Tax Foundation, nếu được áp dụng đầy đủ, các loại thuế này sẽ nâng mức thuế quan trung bình của Mỹ lên 17,7% - mức cao nhất kể từ năm 1934.
Các kế hoạch này được so sánh với Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley năm 1930, đạo luật đã tăng mạnh thuế quan của Mỹ, gây ra sự trả đũa và sự sụp đổ của thương mại toàn cầu, làm trầm trọng thêm cuộc Đại suy thoái.
Trong khi đó, ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ, bà Kamala Harris đã chỉ trích các kế hoạch thuế quan của ông Trump là "thuế bán hàng quốc gia," cảnh báo kế hoạch này sẽ khiến các gia đình Mỹ phải trả tới 4.000 USD/năm.
Phòng thí nghiệm Ngân sách của Đại học Yale ước tính rằng tổng mức giảm thu nhập hộ gia đình hằng năm sẽ là 2.576 USD, do tác động của việc trả đũa, nhưng có thể lên tới 7.600 USD nếu ông Trump thực hiện đúng các kế hoạch mà ông nói.
Bà Harris ủng hộ cách tiếp cận có mục tiêu hơn đối với thuế quan, nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp chiến lược của Mỹ.
Bà đã tuyên bố vào tháng Chín rằng sẽ đàm phán lại Hiệp định thương mại Mỹ-Mexico-Canada, do ông Trump đàm phán vào năm 2026, để bảo vệ việc làm trong ngành ôtô của Mỹ.
Về phần mình, nhóm nghiên cứu ngân sách của Đại học Yale tính toán rằng mức thuế quan của ông Trump ban đầu sẽ làm tăng mức giá tiêu dùng 1,2%-5,1%.
Tuy nhiên, người phát ngôn chiến dịch tranh cử của ông Trump trích dẫn một nghiên cứu từ Liên minh vì một nước Mỹ thịnh vượng, nhóm ủng hộ thuế quan, cho thấy mức thuế quan phổ cập 10% sẽ không gây ra "mức tăng giá đáng kể" và khi kết hợp với việc cắt giảm thuế bù trừ, sẽ tạo ra mức tăng trưởng kinh tế trị giá 728 tỷ USD và 2,8 triệu việc làm./.
Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào ngày 5/11 sẽ có những tác động kinh tế sâu rộng, từ cách người Mỹ bị đánh thuế cho đến cách nước này giao thương với phần còn lại của thế giới.