Chính phủ Mỹ bắt đầu bị đóng cửa từng phần từ ngày 19/1 sau khi Quốc hội Mỹ không thể thông qua một dự luật chi tiêu do các cuộc tranh cãi gay gắt giữa phe Cộng hòa và phe Dân chủ, chủ yếu liên quan tới vấn đề nhập cư.
Sang đến ngày 21/1, tình hình vẫn không được cải thiện và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng kêu gọi các nhà làm luật nước này đưa ra sự trợ giúp để một dự luật chi tiêu mới được thông qua.
Truyền thông Mỹ đưa tin, các Thượng nghị sỹ thuộc đảng Dân chủ và Cộng hòa đã khởi động tiến trình đối thoại nhằm phê chuẩn một dự luật chi tiêu, cho phép tạm thời trang trải các hoạt động của chính phủ trong vòng 3 tuần. Tuy nhiên mọi việc đã không diễn ra như mong đợi. Do chính phủ không có ngân sách hoạt động, nhiều nhân viên chính phủ đã được chỉ thị tạm thời nghỉ ở nhà, trong khi một số nhân viên khác làm việc trong lĩnh vực an ninh và quốc phòng vẫn tiếp tục duy trì nhiệm vụ. Theo dự báo, sẽ có khoảng 1,3 triệu nhân viên quân sự phải làm việc “không công” nếu như tình trạng chính phủ bị đóng cửa kéo dài hàng tuần, bởi như thông lệ, thời hạn trả lương cho những nhân viên này sẽ rơi vào ngày 1/2 tới.
Theo ghi nhận của giới quan sát, việc chính phủ bị đóng cửa từng phần đã không gây ra tình huống hỗn loạn nào đáng kể trong tuần qua. Tuy nhiên, giới phân tích cũng cảnh báo về những hậu quả nghiêm trọng nếu như các cơ quan liên bang không sớm khôi phục hoạt động trở lại. Việc chính phủ bị đóng cửa từng phần cũng được cho là đã đẩy phe Cộng hòa vào một tình thế khó xử, khi mà họ không thể thực hiện các cam kết của Tổng thống D.Trump về ngân sách ngay cả khi chiếm đa số ghế tại Thượng viện.
Trong một động thái nhằm cải thiện tình hình, đảng Cộng hòa vừa đưa ra các đề xuất mới về nhập cư, với hy vọng sẽ thuyết phục được sự ủng hộ của phe Dân chủ và hướng tới việc đạt được thỏa thuận giúp chấm dứt tình trạng chính phủ bị đóng cửa – vốn đã bước sang ngày thứ 3 liên tiếp.
Đêm 21/1, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell tuyên bố ông sẵn lòng mở đường cho tiến trình bỏ phiếu về cải cách nhập cư vào tháng 2/2018, nếu như đảng Dân chủ nhất trí thông qua dự luật chi tiêu tạm thời để chấm dứt việc chính phủ bị đóng cửa. Động thái mang tính nhượng bộ của ông McConnell với các nghị sỹ phe Dân chủ được cho là sẽ mở ra cơ hội để chính phủ Mỹ được cấp ngân sách hoạt động tạm thời cho tới ngày 8/2, đồng thời tạo tiền đề để đảng Dân chủ và Cộng hòa có thể tranh luận một cách “hòa bình hơn” về vấn đề nhập cư.
Thượng nghị sỹ Jeff Flake của bang Arizona đã tỏ ý ủng hộ việc cấp ngân sách tạm thời cho chính phủ hoạt động trong 3 tuần tới. Trong khi đó, Thượng nghị sỹ Doug Jones của bang Alabama, ngày 21/1, cũng thông báo trên trang cá nhân rằng, bản thân ông cũng rất lấy làm “khích lệ” trước những tuyên bố của ông McConnell.
Nguy cơ chính phủ phải đóng cửa đã trở thành nỗi ám ảnh trong các cuộc thương lượng về ngân sách tại Quốc hội Mỹ. Gần đây nhất, vào năm 2013, chính phủ nước này đã buộc phải đóng cửa trong 16 ngày do Nhà Trắng và Quốc hội không tìm được tiếng nói chung và không đạt được thỏa hiệp về ngân sách. Vào thời điểm trên, đã có lúc 850.000 nhân viên phải nghỉ việc đồng loạt trong 1 ngày do chính phủ thiếu ngân sách hoạt động. Việc chính phủ Mỹ bị đóng cửa từng phần vào năm 2013 đã để lại những tác động nặng nề đối với những người dân sinh sống tại Washington. Tuy nhiên, trong một tuyên bố mới đây, Thị trưởng Washington – ông Muriel Bowser đã tỏ rõ quyết tâm sẽ duy trì các dịch vụ tại thành phố này ngay cả trong thời gian chính phủ bị đóng cửa, để tránh lặp lại kịch bản đã diễn ra trong năm 2013./.
Thu Lan (Theo NHK, PressTV, CNN)