Nguyên nhân của vấn đề này, theo IISS là do các yếu tố gồm: Quan hệ cạnh tranh giữa các cường quốc, công nghệ quân sự phát triển và bất ổn đang lan rộng từ Ukraine tới Libya.
Phát biểu trong buổi công bố bản báo cáo tại Hội nghị An ninh Munich (MSC) 2020 đang diễn ra tại thành phố Munich (Đức), Tổng Giám đốc IISS – Tiến sỹ John Chipman cho rằng, chi tiêu quốc phòng gia tăng vào thời điểm các nền kinh tế được phục hồi sau tác động của khủng hoảng tài chính. Tuy nhiên, sự gia tăng này cũng được thúc đẩy bằng việc nâng cao nhận thức về các mối đe dọa.
Trong báo cáo phân tích về tình hình khu vực và sức mạnh quân sự của các nước được đưa ra ngày 14/2, IISS lưu ý thêm rằng, năm 2019, chi tiêu quốc phòng của Mỹ và Trung Quốc tăng 6,6% so với năm trước đó, lần lượt đạt 684,6 và 181,1 tỷ USD. Các con số này đã vượt mức trung bình toàn cầu, đưa Mỹ và Trung Quốc trở thành hai nước dẫn đầu về chi tiêu quốc phòng.
Cụ thể, trong năm qua, chi tiêu quốc phòng của Mỹ đã tăng 53,4 tỷ USD và chỉ riêng con số này đã gần bằng tổng ngân sách quốc phòng của Anh. Tuy nhiên, báo cáo của IISS cũng cho biết, mức tăng các khoản chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc đang có dấu hiệu chậm lại, phản ánh những khó khăn của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.
Trong năm qua, châu Âu cũng gia tăng 4,2% chi tiêu quốc phòng trước những lo ngại được cho là “các mối đe dọa xuất phát từ Nga”. Tuy nhiên, với tỷ lệ tăng trong năm 2019, chi tiêu quốc phòng của châu Âu vẫn chỉ ở mức được ghi nhận trong năm 2008, trước thời điểm cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu xảy ra khiến các nước ở "Lục địa già" cắt giảm ngân sách quốc phòng. Hiện các nước thành viên thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đang tìm kiếm cách thức tăng chi tiêu quốc phòng sau khi Tổng thống Mỹ D.Trump niều lần chỉ trích các nước này không đóng góp tài chính cho khối và đè gánh nặng lên vai nước Mỹ.
Không chỉ đưa ra những số liệu cụ thể, báo cáo của IISS cũng chỉ ra một thực tế đáng quan ngại rằng, trong khi Hiệp ước các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) ký kết giữa Nga và Mỹ đã bị khai tử vào năm ngoái thì tương lai của bản Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START) cũng đang trong trạng thái “bỏ ngỏ” sau khi hết hiệu lực vào đầu năm tới.
Theo cảnh báo của ISS thì trật tự thế giới dựa trên những nguyên tắc được thiết lập sau khi Thế chiến thứ II kết thúc đang phải đối mặt với một “tình huống nghiêm trọng”./.
Thu Lan (Theo France24, NHK)