Ngày 10/4, nhân kỷ niệm 25 năm ngày ký thỏa thuận “Ngày thứ Sáu tốt lành” giúp chấm dứt xung đột kéo dài hàng chục năm trên đảo Ireland, Thủ tướng Anh Rishi Sunak kêu gọi tăng cường các nỗ lực để khôi phục chính quyền chia sẻ quyền lực ở Bắc Ireland.
Thỏa thuận “Ngày thứ Sáu tốt lành” được ký kết ngày 10/4/1998 giữa Chính phủ Cộng hòa Ireland, Chính phủ Vương quốc Anh và các đảng phái ở Bắc Ireland nhằm mang lại bình yên cho đảo Ireland, kết thúc một trong những cuộc xung đột nghiêm trọng nhất tại châu Âu trong thế kỷ 20 khiến hơn 3.600 người thiệt mạng.
Tuy nhiên, tình hình trên đảo Ireland đã trở nên căng thẳng sau khi Anh rời Liên minh châu Âu (EU) - còn gọi là Brexit - vào tháng 1/2020.
[Thủ tướng Anh Rishi Sunak sẽ gặp Tổng thống Joe Biden ở Bắc Ireland]
Trong một tuyên bố ngày 10/4, Thủ tướng Sunak nhấn mạnh bây giờ là lúc để nhìn lại chặng đường đã qua và hoan nghênh những tiến bộ đã đạt được kể từ khi ký thỏa thuận, nhưng cũng là lúc phải "tăng gấp đôi" các nỗ lực.
Ông khẳng định Anh sẵn sàng hợp tác với Chính phủ Ireland và các đảng phái ở Bắc Ireland để đảm bảo các thể chế tại vùng lãnh thổ này hoạt động trở lại ngay khi có thể.
Trước đó, ngày 9/4, Thủ tướng Ireland Leo Varadkar cam kết tăng cường các nỗ lực phối hợp với người đồng cấp Anh nhằm khôi phục chính quyền chia sẻ quyền lực ở Bắc Ireland và hy vọng sẽ phá vỡ bế tắc chính trị ở đây “trong vòng vài tháng tới.”
Bắc Ireland không có chính quyền hoạt động kể từ tháng Hai vừa qua sau khi đảng Hợp nhất Dân chủ (DUP) - đảng lớn nhất ở Bắc Ireland thân London - tẩy chay việc chia sẻ quyền lực để phản đối các quy tắc thương mại thời hậu Brexit áp dụng với vùng lãnh thổ thuộc Anh này.
Trong khi đó, London tuyên bố sẽ không đàm phán lại thỏa thuận Brexit, khiến tình hình tại Bắc Ireland trở nên căng thẳng.
Tháng trước, cơ quan tình báo MI5 của Anh đã nâng mức cảnh báo khủng bố tại Bắc Ireland lên mức nghiêm trọng, có nghĩa là nguy cơ cao xảy ra khủng bố.
Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến đến Bắc Ireland từ ngày 11-12/4, trước thềm chuyến thăm Cộng hòa Ireland từ ngày 12-14/4.
Ông Biden sẽ tham dự các sự kiện kỷ niệm 25 năm ngày ký thỏa thuận “Ngày thứ Sáu tốt lành.” Mỹ đóng vai trò trung gian giúp các bên đạt được thỏa thuận này./.