Tháng 6/2017, Ả rập Xê út đã đình chỉ các mối quan hệ ngoại giao với Qatar trước cáo buộc Doha gây bất ổn ở Trung Đông. Sau đó, một số nước vùng Vịnh khác tiếp tục có động thái hưởng ứng và gia tăng sức ép lên Qatar bằng việc ngừng các chuyến bay trực tiếp cùng các hoạt động giao thương với nước này.
Trong bối cảnh trên, Mỹ và Kuwait đã nỗ lực hàn gắn quan hệ giữa Qatar và 4 quốc gia Ả rập (Ả rập Xê út, Ai Cập, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Bahrain). Chính quyền Tổng thống D.Trump mong muốn các quốc gia Ả rập cùng đoàn kết và hợp lực nhằm hướng tới một mục tiêu chung, đó là thiết lập nên một mạng lưới đối phó với Iran.
Trong một thông báo phát đi ngày 4/1, Ngoại trưởng Kuwait Sheikh Ahmed Nasser Al-Mohammed Al-Sabah khẳng định, thỏa thuận vừa đạt được chính là cơ sở để Ả rập Xê út và Qatar mở cửa trở lại không phận, biên giới trên biển và trên bộ giữa hai nước.
Hãng thông tấn nhà nước Qatar cũng thông tin thêm, Quốc vương Sheikh Tamim bin Hamad Al-Thani sẽ dẫn đầu phái đoàn Qatar tham dự hội nghị thượng đỉnh Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) dự kiến diễn ra tại tỉnh Al-Ula của Ả rập Xê út, ngày 5/1. Đây được đánh giá là động thái hàn gắn “mang tính bước ngoặt” trong cuộc khủng hoảng vùng Vịnh khiến Qatar rơi vào thế đối đầu với một nhóm nước do Ả rập Xê út dẫn đầu kể từ năm 2017.
Từ nhiều ngày qua, Ả rập Xê út đã yêu cầu Qatar thu hẹp các mối liên hệ với Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, vốn bị Riyadh xem là các đối thủ trong khu vực, đồng thời xem đây là điều kiện để nới lỏng sức ép với Doha. Không những thế, Ả rập Xê út còn yêu cầu đóng hãng truyền hình vệ tinh Al Jazeera có trụ sở ở Qatar. Tuy nhiên, cho tới nay, các yêu cầu này vẫn chưa được đáp ứng.
Ngay trong ngày 4/1, Thổ Nhĩ Kỳ đã hoan nghênh quyết định của Ả rập Xê út mở lại không phận và biên giới trên bộ cũng như trên biển với Qatar. Ankara cũng kêu gọi dỡ bỏ tất cả lệnh trừng phạt đối với Doha.
Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đánh giá diễn biến trên là "bước đi quan trọng tiến tới giải quyết các tranh chấp" giữa các nước vùng Vịnh. Thổ Nhĩ Kỳ "mong muốn tranh chấp này được giải quyết triệt để trên cơ sở các nước tôn trọng chủ quyền của nhau, đồng thời các biện pháp trừng phạt khác đối với người dân Qatar được bãi bỏ sớm nhất có thể". Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ hoan nghênh nỗ lực của Kuwait và các bên liên quan để chấm dứt cuộc khủng hoảng tiếp diễn dai dẳng 3 năm qua ở vùng Vịnh.
Tổng thư ký GCC – ông Nayef Mubarak Al-Hajraf cũng lên tiếng hoan nghênh diễn biến mới nhất trong quan hệ giữa Qatar và Ả rập Xê út. Theo quan điểm của ông Al-Hajraf thì việc hai láng giềng có động thái “khai thông trở lại” các hoạt động biên giới trước thời điểm diễn ra Hội nghị thượng đỉnh GCC lần thứ 41 đã cho thấy một mối quan tâm sâu sắc và những nỗ lực chân thành để mang lại thành công cho sự kiện này./.
Thu Lan (Theo aljazeera, NHK)