Luật Hòa giải ở cơ sở được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 20/6/2013, có hiệu lực từ ngày 1/1/2014. Qua 6 năm thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở đã chứng minh được luật này rất thiết thực, phù hợp với thực tiễn đời sống Nhân dân. Hòa giải ở cơ sở không chỉ là phương thức giải quyết tranh chấp có hiệu quả mà còn là một phương thức an dân, vận động Nhân dân phát huy sức mạnh trên cơ sở hòa hiếu, đồng thuận, đoàn kết cùng nhau thực hiện nhiệm vụ do Đảng và Nhà nước đề ra.
Những năm qua, Luật Hòa giải ở cơ sở luôn nhận được sự quan tâm của cấp ủy Đảng, chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội; công tác quản lý nhà nước về hòa giải ở cơ sở được hình thành đồng bộ từ trung ương đến địa phương.
Đến nay, đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở và tổ hòa giải được củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động. Tính đến 31/12/2019, cả nước có 96.605 tổ hòa giải được thành lập tại thôn, tổ dân phố với 600.462 hòa giải viên. Số lượng thành viên của mỗi tổ hòa giải trung bình từ 5 – 7 hòa giải viên. Thành phần tổ hòa giải thường có bí thư chi bộ, trưởng thôn, đại diện ban công tác Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, trưởng các tổ chức, đoàn thể tại thôn, tổ dân phố. Hòa giải viên là những người có uy tín, phẩm chất đạo đức tốt, sống gương mẫu, có khả năng vận động, thuyết phục Nhân dân chấp hành tốt mọi chủ trương, của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Để từng bước chuẩn hóa đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở, Bộ Tư pháp đã ban hành chương trình khung bồi dưỡng kiến thức pháp luật, nghiệp vụ hòa giải ở cơ sở cho hòa giải viên. Trên cơ sở đó, nhiều địa phương trong nước đã tổ chức, xây dựng nhiều mô hình hòa giải hay, sáng tạo như: “Tổ hòa giải điển hình tiên tiến”; “Tổ hòa giải 5 tốt”.
Trong 6 năm qua, các tổ hòa giải ở cơ sở trên cả nước đã tiến hành hòa giải 875.312 vụ việc, hòa giải thành công 707.945 vụ việc, đạt tỉ lệ 80,9%. Trung bình mỗi năm, các tổ hòa giải ở cơ sở trên phạm vi cả nước đã tiến hành hòa giải hơn 140.000 vụ việc và có 120.000 vụ việc được hòa giải thành công. Từ đó, góp phần giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng gia đình văn hóa, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Phát biểu tại hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai đã nêu bật tầm quan trọng của công tác hòa giải trong cộng đồng dân cư góp phần xây dựng, giữ gìn tình làng, nghĩa xóm, duy trì mối quan hệ đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng nhằm tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Công tác hòa giải ở cơ sở là một trong những chỗ dựa cho việc tổ chức một xã hội đoàn kết, hòa hợp, đồng thuận, người dân tin tưởng hơn vào sự lãnh đạo của Đảng, tạo tiền đề cho việc ổn định chính trị và thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Hòa giải ở cơ sở sẽ giúp giảm tải công việc cho các cơ quan nhà nước.
Trưởng Ban Dân vận Trung ương Trương Thị Mai nhấn mạnh, công tác hòa giải đã tồn tại từ lâu trong đời sống xã hội và được xem như là một truyền thống văn hóa trong đời sống của người Việt Nam. Đó là cách thức tốt đẹp được lựa chọn để giải quyết mâu thuẩn, tranh chấp, xích mích ở cộng đồng dân cư và đem lại hiệu quả cao. Thực tế cho thấy, hòa giải là nhiệm vụ quan trọng của các cơ quan hành chính và tư pháp. Nghị quyết của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đều nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác hòa giải, chính vì thế trong thời gian tới các cấp bộ, ngành, địa phương cần chú trọng hơn nữa đến công tác này để đảm bảo tốt các yêu cầu, nhiệm vụ đề ra.
Nhơn Bốn