Xác định được tầm quan trọng đó, thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước về công tác XKLĐ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Trị đã ban hành Chỉ thị số 24-CT/TU, ngày 21/4/2003 “Về công tác xuất khẩu lao động và chuyên gia đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài”; UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 07/CT-UBND, ngày 11/5/2015 “Về việc đẩy mạnh công tác xuất khẩu lao động trên địa bàn tỉnh Quảng Trị”. Từ các chỉ thị đó, công tác XKLĐ trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhất là sau khi đại dịch Covid-19 được kiểm soát, đã góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, từng bước cải thiện cuộc sống gia đình, góp phần giảm nghèo nhanh và bền vững ở nhiều địa phương.
Những năm qua, thực hiện chủ trương Đảng, Nhà nước, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở LĐ-TB&XH tỉnh Quảng Trị đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban, ngành đoàn thể các cấp đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền chính sách, pháp luật về XKLĐ bằng nhiều hình thức, phù hợp nhằm giúp người lao động trên địa bàn toàn tỉnh nắm bắt để tham gia XKLĐ. Mặt khác, tăng cường chỉ đạo nghiệp vụ đối với các Phòng LĐ-TB&XH các huyện, thị xã, thành phố trong công tác XKLĐ nhằm thực hiện có hiệu quả trong việc vận động người lao động tham gia đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Nâng cao chất lượng hoạt động của các phiên giao dịch việc làm cố định và lưu động, nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động XKLĐ và người lao động, kết nối thông tin thị trường lao động để người lao động có nhiều phương án lựa chọn các thị trường phù hợp với khả năng của mình.
Nhờ làm tốt những nhiệm vụ trên, số lượng lao động được XKLĐ qua các năm đều tăng. Theo số liệu thống kê về tình hình XKLĐ, qua 5 năm thực hiện công tác XKLĐ (2015 - 2020) đến nay, mỗi năm, Quảng Trị có khoảng 2.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài, tập trung chủ yếu tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan [1]. Không những tham gia lao động các thị trường nêu trên, người dân Quảng Trị còn tham gia làm việc ở thị trường Lào.
Đặc biệt, trong năm 2022, sau khi đại dịch Covid -19 cơ bản được kiểm soát trên phạm vị toàn cầu, các thị trường lao động bắt đầu mở cửa trở lại, nhất là thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc nên việc XKLĐ đã đạt được những kết quả quan trọng. Theo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh, năm 2022, Quảng Trị giải quyết việc làm mới cho hơn 16.000 lượt lao động, đạt 134,2% kế hoạch; trong đó 3.212 lao động làm việc ở nước ngoài. Trong đó, làm việc ở nước Lào: 367 lao động, xuất khẩu lao động các nước: 2.845 lao động, đạt 237% kế hoạch năm (kế hoạch 1.200 lao động), phân theo thị trường lao động: Nhật Bản 1.440 lao động; Hàn Quốc 433 lao động; Đài Loan 952 lao động; các thị trường khác 20 lao động)[2].
Đến nay, địa phương đã có khoảng 12.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; tổng số tiền gửi về cho gia đình ước khoảng hơn 5.000 tỷ đồng. Đồng thời, trong giai đoạn này, Quảng Trị có khoảng 5.000 lao động làm việc ở nước ngoài hết hạn hợp đồng về nước. Đây là nguồn lao động chất lượng cao, có ý chí lập nghiệp, có kỷ luật, tay nghề cao đáp ứng được yêu cầu công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động XKLĐ của Quảng Trị thời gian qua vẫn còn một số hạn chế như sau:
Một là, công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy, chính quyền, các ban ngành đoàn thể tại một số địa phương trong công tác XKLĐ thiếu quyết liệt… vì vậy, số lượng lao động tham gia xuất khẩu tuy có tăng về lượng và chất qua từng năm, song chưa tương xứng với tiềm năng của nguồn nhân lực tỉnh nhà, chưa trở thành phong trào rộng khắp tại các địa phương;
Hai là, chủ trương, chính sách về XKLĐ chưa được các cấp ủy, chính quyền địa phương ở cơ sở quan tâm tổ chức thực hiện một cách thương xuyên và liên tục. Một số chính sách quy định chưa thực sự đi vào cuộc sống người lao động. Công tác đào tạo nghề, giáo dục định hướng chuẩn bị nguồn cho XKLĐ chưa được quan tâm đúng mức.
Ba là, nền kinh tế thế giới phục hồi chậm sau suy thoái dẫn đến thị trường XKLĐ bị thu hẹp, cùng với thị trường XKLĐ tiềm năng như Hàn Quốc, Nhật Bản bị đóng băng, do ảnh hưởng của đại dich Covid-19, đồng thời, một phần do người lao động Việt Nam làm việc và cư trú bất hợp pháp ở nước bạn nên ảnh hưởng rất lớn đến công tác XKLĐ.
Bốn là, công tác tuyên truyền, vận động, tư vấn chưa đúng mức, chưa thường xuyên, sâu rộng nên chưa thay đổi nhận thức của người dân về lợi ích của XKLĐ. Mặt khác, trên một số phương tiện thông tin đại chúng phản ánh những trường hợp tiêu cực trong XKLĐ dẫn đến gây tâm lý hoang mang cho người lao động khi đăng ký xuất khẩu lao động;
Năm là, chi phí XKLĐ của một số thị trường tiềm năng quá cao, việc huy động vốn để xuất cảnh của người lao động gặp rất nhiều khó khăn; chất lượng lao động đi xuất khẩu chưa cao, chủ yếu là lao động phổ thông, ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật lao động ở một số lao động xuất khẩu chưa cao, tác phong công nghiệp còn hạn chế...
Xác định công tác xuất khẩu lao động là một trong những nhiệm vụ chiến lược quan trọng, góp phần giải quyết việc làm, thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo nhanh và bền vững; đồng thời, giúp tỉnh nhà xây dựng đội ngũ lao động có kỷ luật, có kỹ thuật, tay nghề đáp ứng được yêu cầu của công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá để phát triển kinh tế - xã hội. Để giải quyết được những vấn đề trên Quảng Trị đã đề ra mục tiêu về XKLĐ từ nay đến hết năm năm 2023, phấn đấu đưa từ 1.200 lao động trở lên đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, chú trọng các trường hợp lao động có tay nghề, trình độ.
Vì vậy, để thực hiện tốt Chỉ thị số 20-CT/TW, ngày 12/12/2022 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài trong tình hình mới, đồng thời để đạt được mục tiêu trên trong năm 2023 và những năm tiếp theo, các cấp ủy, chính quyền và các cơ quan có liên quan cần tập trung vào những giải pháp cơ bản sau:
Một là, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước về hoạt động XKLĐ; giúp người dân nâng cao nhận thức, nắm rõ thông tin về thị trường lao động ngoài nước; lựa chọn những công ty, doanh nghiệp uy tín, đủ tư cách pháp nhân và đựơc phép tuyển dụng lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; nâng cao vai trò quản lý, điều hành của chính quyền các cấp, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của các cơ quan liên quan đến lĩnh vực xuất khẩu lao động trên địa bàn tỉnh.
Hai là, tích cực kiểm tra, giám sát để phát hiện, ngăn chặn kịp thời những hành vi vi phạm trong việc thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến công tác XKLĐ, nhằm phòng tránh thiệt hại cho người lao động; tiếp tục tổ chức các phiên giao dịch việc làm cố định và lưu động trên địa bàn toàn tỉnh, chú trọng vùng sâu và vùng xa, vùng ven biển để tư vấn, tuyển chọn lao động có nhu cầu tham gia XKLĐ.
Ba là, Phòng Lao động –Thương binh và Xã hội tham mưu UBND huyện, thị xã, thành phố triển khai, tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác XKLĐ trên địa bàn mình quản lý, nhằm giúp nhiều người lao động có nhu cầu tham gia XKLĐ. Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính; phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể trong công tác thông tin, tuyên truyền, vận động, theo dõi, giám sát việc thực hiện công tác XKLĐ; có sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ giữa các ngành liên quan, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao để làm tốt công tác đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Trong đó, chú trọng đến công tác phòng, chống và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong công tác XKLĐ.
Bốn là, mời gọi và tạo điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp XKLĐ có uy tín, có thương hiệu đến tư vấn, tuyển dụng lao động trên địa bàn tỉnh tham gia XKLĐ. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay tích cực mời gọi, khuyến khích các doanh nghiệp XKLĐ có các đơn hàng không mất phí, có mức thu nhập khá đến tuyển dụng lao động tại các xã, thị trấn của 4 huyện vùng biển bị ảnh hưởng do ô nhiễm môi trường sinh thái biển. Khuyến khích và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp XKLĐ mở văn phòng đại diện hoặc chi nhánh của công ty trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
Năm là, tăng cường phối hợp với các Ngân hàng thương mại, Ngân hàng CSXH chi nhánh Quảng Trị tạo điều kiện thuận lợi, thủ tục nhanh gọn trong việc cho người lao động vay vốn tham gia XKLĐ. Nâng cao chất lượng lao động tham gia xuất khẩu đáp ứng yêu cầu của thị trường XKLĐ. Tân Linh