Ngày 5/4/2024, Bộ Thông tin và Truyền thông cùng HealthBridge Việt Nam đã tổ chức hội thảo cung cấp thông tin cho báo chí về tác hại của đồ uống có đường đối với sức khoẻ và vai trò của chính sách thuế trong kiểm soát tiêu dùng. Thông tin tại hội thảo cho biết, để hạn chế sử dụng đồ uống có đường, hơn 100 quốc gia hiện đã áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm này.
Phát biểu khai mạc hội thảo, TS. Angela Pratt Trưởng đại diện Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam đánh giá cao sự quan tâm của Chính phủ Việt Nam đối với sức khoẻ người dân, điều tiết và hạn chế sử dụng các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khoẻ như thuốc lá, rượu, bia, đồ uống có đường quá mức. Tuy nhiên, để xây dựng Việt Nam khỏe mạnh và an toàn hơn, cần bắt đầu thực hiện một số biện pháp để giảm tiêu thụ đồ uống có đường.
 |
| Toàn cảnh Hội thảo |
Theo TS. Angela Pratt, bằng chứng toàn cầu cho thấy rằng, tiêu thụ đồ uống có đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và sâu răng. Chúng cũng góp phần khiến mọi người thừa cân và béo phì. Tất cả những điều này là những vấn đề sức khỏe quan trọng, cũng có thể dẫn đến tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và các tình trạng khác bao gồm ung thư.
WHO khuyến cáo rằng, việc tiêu thụ "đường tự do" có thể coi là bất kỳ loại đường nào được thêm vào thực phẩm hoặc đồ uống - nên được giới hạn ở mức dưới 10% tổng năng lượng, nhưng lý tưởng là dưới 5%; Vì vậy, đó là khoảng 25 gram mỗi ngày cho một người trưởng thành trung bình - để đặt điều đó vào bối cảnh, 1 lon coca cola thông thường sẽ chứa khoảng 36 gram đường. Đồ uống có chứa đường tự do có thể là nước ngọt có ga hoặc không ga, nước ép rau quả, hoặc dạng cô đặc hay dạng bột, nước có hương vị, nước tăng lực và thể thao, trà uống liền, cà phê uống liền và sữa có thêm đường.
Ở Việt Nam, trong 10 năm qua, người dân đã uống nhiều đồ uống có đường hơn. Trung bình, người dân Việt Nam tiêu thụ 1 lít đồ uống có đường mỗi tuần. "Không có gì đáng ngạc nhiên khi tỷ lệ thừa cân và béo phì tăng nhanh, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi. Ở các thành phố, cứ 4 thanh thiếu niên trong độ tuổi 15-19 thì có hơn 1 người bị thừa cân hoặc béo phì. Chính vì vậy, chúng ta cần có hành động kịp thời và quyết đoán để đảo ngược những xu hướng này" – TS. Angela Pratt nhấn mạnh.
Theo nghiên cứu của WHO cho thấy, trên khắp thế giới, một biện pháp phổ biến để giảm tác hại từ đồ uống có đường là tăng giá bằng thuế. Tín hiệu giá - chi phí cao hơn - rất có tác dụng để giúp giảm tiêu thụ đồ uống có đường. Bằng chứng, kinh nghiệm hiện tại cho thấy nếu thuế làm tăng giá đồ uống lên 10%, mọi người sẽ uống ít hơn khoảng 11%. Và, đã có hơn 100 quốc gia hiện áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm đồ uống có đường.
Ngoài thuế, WHO cũng khuyến nghị đưa ra các biện pháp bao gồm: ghi nhãn dinh dưỡng ở mặt trước đồ uống, hạn chế quảng cáo, hạn chế đồ uống có đường trong trường học và giáo dục về dinh dưỡng lành mạnh cho trẻ em và thanh thiếu niên.
Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà nghiên cứu hàng đầu về y tế, dinh dưỡng, sức khỏe cộng đồng của Bộ Y tế, WHO, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Trường Đại học Y tế công cộng cũng tập trung thảo luận về các chủ đề: Tác hại của đồ uống có đường, những lầm tưởng và sự thật về đồ uống có đường; mối quan hệ giữa tác hại của đồ uống có đường với bệnh thừa cân béo phì; thực trạng thừa cân, béo phì và gánh nặng bệnh tật tại Việt Nam và trên thế giới; ước tính tác động của chính sách thuế đồ uống có đường tới giảm thiểu gánh nặng thừa cân béo phì ở Việt Nam; bằng chứng và kinh nghiệm quốc tế về kiểm soát tiêu dùng đồ uống có đường và khuyến nghị giải pháp kiểm soát cho Việt Nam, để tìm ra biện pháp phù hợp kiểm soát phù hợp.
Các chuyên gia trong lĩnh vực y tế đều khẳng định, chính sách thuế đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe con người. Có nhiều phương pháp áp thuế, có thể đánh thuế tuyệt đối theo hàm lượng đường, thuế tuyệt đối theo thể tích, thuế theo giá xuất xưởng, tuy nhiên, cần tính phương án khả thi để đạt hiệu quả cao trong việc hạn chế tiêu thụ đồ uống có đường. Đồng thời, lượng hoá tác động đến việc thay đổi cân nặng, mức giảm dự kiến của tỷ lệ thừa cân, béo phì và đái tháo đường tuýp 2 nhưng không gây sốc với ngành công nghiệp giải khát./.