Suốt 16 năm, từ khi còn là những lối mòn giao liên, đến khi phát triển thành tuyến vận tải quân sự chiến lược đường Trường Sơn, đường Hồ Chí Minh không chỉ là cầu nối giữa hậu phương lớn miền Bắc xã hội chủ nghĩa với tiền tuyến lớn miền Nam, mà còn là những căn cứ hậu cần chiến lược trực tiếp bảo đảm cho các chiến trường miền Nam Đông Dương.
Với việc tổ chức tuyến giao liên vận tải quân sự chiến lược xuyên Trường Sơn- Đường Hồ Chí Minh quân và dân ta đã làm nên một kỳ tích có một không hai trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Quân số cao nhất của Binh đoàn Trường Sơn có lúc tới hơn 20 vạn. Nếu tính số lượt người tham gia chiến đấu ở Trường Sơn thì phải đến hơn một triệu. Độ dài của tuyến đường giao liên là 1.600 ki-lô-mét nhưng đường ô tô (hệ thống ngang, dọc trên dãy Trường Sơn) là 20.000 ki-lô-mét, trong đó có 5 hệ thống đường trục dọc (theo chiều dài dãy núi đến miền Đông Nam Bộ), 21 hệ thống đường trục ngang. Trong 20.000 ki-lô-mét đường có 3.140 ki-lô-mét đường kín (ngụy trang để ô tô chạy ban ngày). Độ dài tuyến cơ giới đường sông (chủ yếu là các nhánh sông Xê Kông và Mê Kông) là 600 ki-lô-mét.
Để ngăn chặn sự chi viện của miền Bắc đối với miền Nam, lực lượng quân sự Mỹ và ngụy quân Sài Gòn đã ra sức đánh phá hệ thống giao thông này bằng nhiều chiến dịch bộ binh và không quân. Một hệ thống máy móc điện tử, thường gọi là “Hàng rào điện tử Mắc Na-ma-ra đã được sử dụng để hướng dẫn máy bay trút xuống 3 triệu tấn bom đạn. Ngoài ra, chất độc da cam cùng một số loại chất độc hóa học diệt cỏ khác cũng đã được rải xuống nhiều vùng trên đường Trường Sơn hòng làm trụi lá cây. Các dự án tạo mưa và các chất độc hóa học tạo bùn cũng đã được sử dụng để phá đường ". Nhưng tất cả mọi cố gắng của quân xâm lược đều không khuất phục được ý chí của bộ đội và thanh niên xung phong Trường Sơn.
Đường mòn Hồ Chí Minh, trên thực tế, bao gồm hai con đường thủy, bộ. Bên cạnh đường mòn Hồ Chí Minh trên dãy Trường Sơn, còn có đường mòn Hồ Chí Minh trên biển. Đó là tên gọi của tuyến đường vận tải bí mật trên biển Đông, được thành lập ngày 23-10-1959, để vận chuyển vũ khí từ Bắc vào Nam. Chuyến đi đầu tiên được thực hiện vào đêm ba mươi Tết Canh Tý (ngày 27-1-1960). Theo thống kê chưa đầy đủ, trong thời gian chi viện cho chiến trường, đã có gần 2000 lần tàu thuyền vượt trùng khơi, cập 19 bến bãi, thuộc địa bàn 9 tỉnh miền Nam và đã vận chuyển được gần 160 nghìn tấn vũ khí, đạn dược và các loại khí tài, quân trang, quân dụng khác.
Suốt 16 năm, chủ yếu là 12 năm chiến đấu, Bộ đội Trường Sơn, thanh niên xung phong đã anh dũng hy sinh 22 nghìn đồng chí. Bị thương, bị bệnh, bị chất độc da cam hơn 30 nghìn người. Xe, máy bị đánh cháy, đánh hỏng hơn 7.000 lượt chiếc. Với những chiến công chói lọi, Bộ đội Trường Sơn đã được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao vàng. Nhiều tập thể, cá nhân được tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và nhiều huân chương các loại.
"Năm tháng sẽ trôi qua, những sự đóng góp của bộ đội đường Hồ Chí Minh, thanh niên xung phong và dân công hoả tuyến vào công cuộc chi viện cho các chiến trường sẽ mãi mãi được ghi vào trang sử oanh liệt của dân tộc ta, của quân đội ta như một thiên anh hùng ca bất diệt".
"Các binh chủng Bộ đội Trường Sơn là lực lượng chủ yếu hoàn thành nhiệm vụ kiệt xuất, góp phần làm nên một trong các yếu tố chiến lược, có ý nghĩa quyết định rút ngắn thời gian giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Thành tựu đó mãi mãi được lưu truyền trong sử sách của dân tộc Việt Nam anh hùng, Quân đội Việt Nam anh hùng".
Đường Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh đã góp phần to lớn vào thắng lợi hoàn toàn của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
63 năm, nhìn lại sự vĩ đại của một con đường mang tên một con người vĩ đại đã đi vào huyền thoại chúng ta càng thấy đường Hồ Chí Minh không chỉ là một trong những kỳ tích của cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc đã qua, mà còn có ý nghĩa to lớn và giá trị thiết thực trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hôm nay và mai sau. Nguyễn Trí Ánh