Trong toàn tỉnh, số ca mắc sốt rét trong năm 2016 là 71 ca, giảm 93,6% so với năm 2011 là 1.121 ca, tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét giảm 94,6% từ 865 ca trong năm 2011 còn 46 ca vào năm 2016. Năm 2017, chương trình PCSR của tỉnh hướng tới mục tiêu giảm mắc sốt rét 10% so với năm 2016, đạt tỷ lệ 0,098/1.000 dân số chung; giảm tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét còn 0,26/1.000 dân ở vùng SRLH; giảm dịch, khống chế dịch sốt rét, không có dịch sốt rét xảy ra, giảm sốt rét ác tính và không có tử vong do sốt rét (00/100.000 dân số chung). Tiếp tục triển khai chương trình PCSR, ngay từ đầu năm 2017, mạng lưới y tế dự phòng của ngành Y tế tỉnh Quảng Trị đã đặt trọng tâm vào các hoạt động giám sát dịch tễ, phát hiện và điều trị sốt rét tại cộng đồng, phun và tẩm màn bằng hóa chất để phòng muỗi truyền bệnh sốt rét, truyền thông-giáo dục sức khỏe và đào tạo, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế trong PCSR.
Theo đó, các Trung tâm Y tế huyện, thị xã và thành phố cập nhật tình hình dịch tễ tại địa phương mỗi tuần; tập trung giám sát dịch tễ tại các xã SRLH nặng và có biến động cũ; cung cấp đủ thuốc sốt rét có hiệu lực cao đến y tế xã, thôn, bản; sử dụng tốt các test chẩn đoán nhanh và kính hiển vi hiện có để phát hiện sớm và điều trị kịp thời ngay khi người bệnh có sốt; giám sát chẩn đoán và điều trị sốt rét tại bệnh viện đa khoa các tuyến và tại cộng đồng; cử cán bộ đến từng thôn, bản tại các xã triển khai Dự án Quỹ Toàn cầu PCSR, tuyên truyền PCSR cũng như đẩy mạnh truyền thông nhân Ngày Thế giới PCSR (25/4); tập huấn về hướng dẫn phát hiện, chẩn đoán và điều trị sốt rét; triển khai đề tài “Tìm hiểu về việc tuân thủ phác đồ điều trị sốt rét tại các bệnh viện trong toàn tỉnh” và giám sát thất bại sớm trong điều trị sốt rét; thông tin với Sở Y tế Savannakhet (Lào) và Mukdahan (Thái Lan) trong phòng chống các bệnh truyền nhiễm nói chung và sốt rét nói riêng.
Với tình hình sốt rét của tỉnh tập trung chủ yếu ở hai huyện miền núi Hướng Hóa và Đakrông có 206 km đường biên giới với nước bạn Lào, có phần lớn người Vân Kiều và Pa Kô sinh sống và thường qua lại biên giới để khai thác lâm thổ sản, buôn bán hoặc thăm người thân, ngành Y tế tỉnh Quảng Trị luôn chú trọng đầu tư và chỉ đạo triển khai PCSR trên địa bàn hai huyện này. Tại Hướng Hóa và Đakrông, các nhân viên y tế thôn, bản thường xuyên đến từng hộ gia đình truyền thông về nguyên nhân gây bệnh sốt rét, tác hại của bệnh sốt rét, nhận biết bệnh và điều trị sốt rét, biện pháp PCSR và thực hiện giám sát ca bệnh; y tế thôn, bản và y tế xã báo cáo ca bệnh hàng tuần để y tế tuyến huyện, y tế tuyến tỉnh nắm bắt thông tin và triển khai các biện pháp chuyên môn ngay khi tình hình sốt rét có biến động, đồng thời tham gia giao ban định kỳ hàng tháng với y tế tuyến huyện, y tế tuyến tỉnh; kết hợp quân-dân y trong PCSR tại các xã vùng sâu, vùng xa và đặc biệt là ở những nơi sốt rét có sự biến động; mạng lưới y tế cơ sở thường xuyên được củng cố, đào tạo và đào tạo lại; các điểm kính hiển vi ở tuyến xã và phòng khám đa khoa khu vực được củng cố tiến hành xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét cho hàng chục ngàn người có sốt mỗi năm; người dân sống ở các vùng nguy cơ cao được bảo vệ bằng phun hóa chất trong nhà và tẩm hóa chất trên màn ngủ để diệt muỗi.
Bên cạnh đó, ngành Y tế đã mở rộng Dự án Quỹ Toàn cầu PCSR tới một số xã thuộc các huyện Triệu Phong, Cam Lộ và Gio Linh từ năm 2016 theo lộ trình loại trừ sốt rét một cách bền vững…Với sự hỗ trợ của dự án này, Sở Y tế tỉnh đã cấp phát tới người dân sống trong vùng SRLH, vùng có dân di biến động khi đi rừng, ngủ rẫy 76.318 chiếc màn đôi và võng màn; cấp đến các cơ sở y tế gần 50.000 test chẩn đoán nhanh và hàng ngàn liều thuốc sốt rét có hiệu lực cao để chẩn đoán và điều trị sốt rét kịp thời trong năm 2016. Kết quả cho thấy, đến cuối năm 2016, tỷ lệ người ngủ trong màn đêm trước điều tra đạt trên 90% tại các hộ gia đình sống ở vùng SRLH, hơn 80% người sống trong vùng SRLH biết nguyên nhân và các biện pháp PCSR, góp phần hạn chế sự lây lan của bệnh sốt rét cũng như khống chế tốt tình hình sốt rét. Mới đây, các nhân viên y tế thôn, bản đã hỗ trợ người dân ở hai xã Linh Thượng và Vĩnh Trường của huyện Gio Linh tẩm hóa chất phòng chống muỗi đốt 1.500 chiếc màn, đồng thời Trung tâm Y tế huyện Gio Linh cấp phát gần 4.000 chiếc màn ngủ do Quỹ Toàn cầu PCSR tài trợ tới người dân các xã Linh Hải, Linh Thượng và Vĩnh Trường.
Ngay trước mùa truyền bệnh sốt rét năm 2017, ngành Y tế tỉnh đã triển khai chiến dịch truyền thông hưởng ứng Ngày Thế giới PCSR 25/4/2017 có chủ đề “Hãy cùng thu hẹp khoảng cách phòng ngừa sốt rét”, tập trung đảm bảo bao phủ khoảng 130.000 người sống ở các vùng SRLH bằng phun tồn lưu trong nhà và tẩm màn ngủ bằng hóa chất diệt muỗi nhằm đạt kết quả cao hơn tỷ lệ 98,74% phun tồn lưu và tỷ lệ 91,57% tẩm màn trong năm 2016. Cũng trong năm 2017, các chỉ tiêu chuyên môn khác trong PCSR mà toàn ngành Y tế của tỉnh đề ra là tiến hành lấy 40.000 lam máu phát hiện các trường hợp nghi mắc sốt rét, điều trị sốt rét với 6.000 lượt người và trong đó điều trị 70 lượt người bệnh sốt rét, cấp thuốc để tự điều trị với 3.000 lượt người, điều trị mở rộng ở vùng dịch và nguy cơ dịch với 2.000 lượt người. Kết quả PCSR của tỉnh Quảng Trị trong 3 tháng đầu năm 2017 giảm hơn 63% số người mắc sốt rét, giảm 61% ký sinh trùng sốt rét so với cùng kỳ và không có tử vong do sốt rét...
Nỗ lực bao phủ các công cụ dự phòng sốt rét cốt lõi này cùng với điều trị dự phòng, hóa trị liệu sốt rét theo mùa, theo dõi hiệu lực của thuốc điều trị sốt rét, điều tra và xử lý khi có ca bệnh xuất hiện tại cộng đồng là gói biện pháp phòng ngừa và kiểm soát sốt rét khá toàn diện với mục đích can thiệp ngăn ngừa sốt rét, góp phần giúp tỉnh Quảng Trị đạt hiệu quả PCSR ngày càng cao và cùng cả nước thực hiện lộ trình loại trừ sốt rét vào năm 2020.
Thục Khanh